/
۰۳ اسفند ۱۳۹۸ - ۱۱:۱۹

آثار احتمالی لیست سیاه ‏FATF‏ بر اقتصاد ایران

اقتصاددانان می‌گویند تأثیر ‏FATF‏ بر قیمت دلار یا بازارهای مالی در کوتاه‌مدت بیشتر وجهه هیجانی دارد، اما ورود ‏ایران به لیست‌سیاه گروه ویژه اقدام مالی می‌تواند نقل و انتقال پول را حتی با چین و روسیه دچار مشکل ‏کند
کد خبر : ۲۶۰۹۴


نبض نفت - ایران دوباره به لیست سیاه ‏FATF‏ برگشت. نشست ٦روزه FATF روز یکشنبه بیست‌وهفتم ‏بهمن با حضور بیش از ۸۰۰ نماینده از کشورهای مختلف در پاریس برگزار شد و قرار بود در پایان این نشست ‏درباره اقدامات امارات متحده عربی، پاکستان و ایران برای مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم ‏ارزیابی انجام شود. درنهایت اینکه بعد از گمانه‌زنی رسانه‌های خارجی مبنی بر اینکه ایران به لیست سیاه ‏برمی‌گردد؛ رویترز در ساعات پایانی روز جمعه گزارش داد که ایران در پی تصویب نشدن «تأمین مالی ‏تروریسم» در لیست سیاه ‏FATF‏ قرار گرفت.  این موضوع درحالی بر بازارهای مالی هفته گذشته تأثیر ‏گذاشت که قیمت سکه و دلار افزایشی شد و فعالان بازار همچنان از نتیجه آرای اعضای کشورهای عضو گروه ‏اقدام مالی مطمئن نبودند.‏

بازگشت ایران به لیست سیاه ‏FATF
این تصمیم پس از سه‌سال هشدارهای پیاپی کارگروه ویژه اقدام مالی مبنی بر تصویب لایحه تأمین مالی ‏تروریسم در ایران گرفته شده است. ‏
گروه اقدام مالی پیش از این در جلسه مهر ماه خود که در پاریس برگزار شد، ضمن بررسی آخرین وضع ‏کشورمان، با توجه به تصویب نشدن نهایی دو کنوانسیون پالرمو و تأمین مالی تروریسم، دو دسته اقدام جدید ‏مقابله‌ای علیه ایران وضع کرد که با توجه به تصویب یک اقدام مقابله‌ای دیگر در خردادماه گذشته، مجموعا ‏سه اقدام علیه کشورمان وضع شد.
این نهاد بین‌المللی در یک بند جداگانه هشدار داده بود که اگر تا قبل از بهمن ماه این دو کنوانسیون نهایی ‏نشوند، همه اقدامات مقابله‌ای علیه ایران وضع خواهد شد و عملا وضع کشورمان به پیش از خرداد‌سال ‏‏۱۳۹۵ باز خواهد گشت. این موضوع در هفته گذشته تأثیرات روانی خود را بر بازارهای مالی ایران گذاشت و ‏قیمت دلار و سکه دوباره رکورد زدند. از آن سمت حتی بازار سرمایه هم به ‏FATF‏ واکنش نشان داد و ارزش ‏سهام بخشی از شرکت‌های تولیدی افت قابل ملاحظه داشت. با وجود این، کارشناسان اقتصاد معتقدند که ‏تأثیرات ‏FATF‏ بر بازارهای مالی تأثیر کوتاه مدت و موقت است و اثر قرار گرفتن ایران در فهرست سیاه در ‏بلندمدت بر اقتصاد کشور ظاهر می‌شود. ‏

رکوردشکنی دوباره دلار و طلا ‏
بازارهای ایران چیزی حدود یک هفته است که منتظر تصمیم‌گیری ‏FATF‏ برای ایران هستند. از روز ‏یکشنبه که نشست‌های گروه مالی اقدام مشترک شروع شده است، ایران و پاکستان منتظر اعلام رأی این ‏گروه درباره تمدید تعلیق‌شان از لیست سیاه هستند. ‏
این موضوع بازارها را متأثر کرده است و قیمت دلار در بازار تهران ١٤‌هزار تومان را رد کرد و درحالی‌که ‏صرافی ملی قیمت دلار را ١٤‌هزار و ٢٠٠ تومان اعلام کرد، گفته می‌شد که نرخ دلار در بازارهای غیررسمی ‏تا ١٤‌هزار و ٥٠٠ تومان هم رسیده است. 
عبدالناصر همتی، رئیس بانک مرکزی اما در مصاحبه‌های مکرری که هفته گذشته داشت، علت رشد قیمت ‏دلار را کاسبی دلالان با ‏FATF‏ دانسته و گفته است که ‏FATF‏ هیچ ارتباطی با قیمت ارز ندارد و بانک ‏مرکزی به‌زودی قیمت دلار را به زیر ١٤‌هزار تومان برمی گرداند.  همتی همچنین بلافاصله پس از تصمیم‌گیری FATF  درباره ایران در صفحه اینستاگرامی‌اش نوشت: «عملکرد بانک مرکزی در یک سال گذشته این اطمینان خاطر را نزد مردم ایجاد کرده که چنین وقایعی مشکلی برای تجارت خارجی ایران و ثبات نرخ ارز  ایجاد نخواهد کرد.» از آن سمت در بازار سکه هم اوضاع بهتر نبود و طلا رکورد شانزده ماهه را شکست. قیمت سکه تمام بهار آزادی ‏در آخرین روز معاملاتی هفته گذشته به ٥‌میلیون و ٤٠٠‌هزار تومان رسید. همچنین قیمت هر گرم طلای ‏‏١٨ عیار با ۳‌هزار تومان افزایش به گرمی ٥٥٢‌هزار تومان و اونس جهانی به ١٦٠٨ دلار رسید.

سهام چه شرکت‌هایی ریزشی شدند؟
در این شرایط بازار سرمایه هم از تأثیر  FATF بی‌نصیب نماند. در نخستین روز از نشست ٦ روزه FATF ‏در روز یکشنبه بیست‌وهفتم بهمن بازار سهام در نخستین واکنش با فشار عرضه شدید در گروه‌های بانکی و خودرویی ‏مواجه شد و این نمادها بیشترین تأثیر را در افت شاخص کل بازار سهام داشتند. به جز این، سهام پتروشیمی ‏و پالایشگاه‌ها هم تحت‌تأثیر این اتفاق قرارگرفتند.‏ با این حال، مهم‌ترین نگرانی بورسی‌ها خروج سرمایه از این بازار و جریان آن به سمت بازار ارز است. درواقع ‏اثر منفی التهاب ارزی بر سهام همان امکان موقت خروج سرمایه از بورس به سمت ارز است که در شرایط ‏فعلی با اعمال کنترل‌های بازارساز ارزی و مدیریت شناور نرخ‌ها چندان منطقی به نظر نمی‌رسد.‏

تأثیر بلندمدت لیست سیاه ‏FATF‏ بر اقتصاد ‏
این تأثیرات بر بازارها اما تأثیرات کوتاه‌مدت ورود ایران به لیست‌سیاه ‏FATF‏ قلمداد می‌شود و اقتصاددانان ‏تأثیرات بلندمدتی برای این اتفاق قائل هستند. آنها معتقدند  الحاق ایران به FATF موجب می‌شود ‏بسیاری از فسادهای مالی و اقتصادی و مشکلات بانکی و اعتباری که ایران با آن درگیر است، از بین برود یا ‏اصلاح شود.
آنها می‌گویند تأثیر ‏FATF‏ بر قیمت دلار یا بازارهای مالی در کوتاه‌مدت بیشتر وجهه هیجانی دارد، اما ورود ‏ایران به لیست‌سیاه گروه ویژه اقدام مالی می‌تواند نقل و انتقال پول را حتی با چین و روسیه دچار مشکل ‏کند. به اعتقاد آنها ایران در صورت نپذیرفتن شروط ‏FATF باعث خواهد شد تا قسمت عمده‌ای از ‏عملیات‌ بانکی و به تبع آن اقتصاد ایران قفل شود. ‏ با این حال، مخالفان ‏FATF‏ در ایران می‌گویند ایران درحال‌حاضر هم به شبکه مالی جهان دسترسی ‏ندارد و ورود ایران به لیست‌سیاه نمی‌تواند تأثیری حداقل به صورت کوتاه‌مدت روی اقتصاد کشور داشته ‏باشد. آنها معتقدند برعکس پیوستن ایران به گروه اقدام مالی می‌تواند راه‌های دور زدن تحریم را از دست ‏ایران بگیرد و گرفتاری‌های بیشتری برای کشور در شرایط تحریم درست کند.‏ این درحالی است که موافقان ‏FATF‏ می‌گویند اصولا شرایط تحریم بستری ایجاد می‌کند که فسادهای ‏مالی بزرگی رخ دهد. فسادهایی که سابقه آن به تحریم دوره قبل هم برمی‌گردد و بابک زنجانی فقط یک ‏نمونه آن است. از نظر این گروه ‏FATF‏ می‌تواند جلوی این فسادها را بگیرد و در صورتی که شرایطی فراهم ‏شود تا ایران از انزوای تجاری خارج شود، زیرساخت آن با پیوستن به ‏FATF‏ و شبکه بانکی جهانی ممکن ‏است. ‏ با این وجود، ایران درحال حاضر دوباره به لیست‌سیاه ‏FATF‏ وارد شده است و به عقیده اقتصاددانان ‏برگشت ایران به لیست خاکستری و شرایط تعلیق دیگر به سادگی قبل نیست و این شورا حتما شرایط ‏سختگیرانه‌تری برای تعلیق دوباره ایران در نظر می‌گیرد. ‏ FATF‏ یا گروه اقدام مالی مشترک سازمانی غیردولتی است  که درخصوص مبارزه با تأمین مالی ‏تروریسم و مبارزه با پولشویی فعالیت می‌کند و کار اصلی آن این است که به فرآیند‌های مالی و بانکی ‏کشورها نظارت داشته باشد تا مطمئن شود روی فرآیند‌هایی که کشورها برای انتقال پول در نظر می‌‏گیرند، نظارت کافی وجود دارد و این فرآیندها طبق استانداردها پیش می‌رود، همچنین به کشورها کمک ‏خواهد کرد و برنامه عملیاتی به آنها خواهد داد تا اگر ایراداتی دارند، آن ایرادات را اصلاح کنند. ‏

منبع: روزنامه شهروند

مطالب پیشنهادی
منتخب سردبیر