هند و طلای سیاه؛ نیازها و نگرانی‌ها
پایگاه خبری تحلیلی نبض نفت
سیدعبدالبصیر مصباح استاد دانشگاه و کارشناس مسائل خاورمیانه
نظر به تحقیقات کارشناسان حوزه نفتی، سال‌های طولانی باید بگذرد تا بقایای جانوران و گیاهان که در زیر رودخانه‌ها مدفون هستند، به اثر فشارهای زیاد، گرما و تغییرات شیمیایی در بین لایه‌های رسوبی، به نفت و ذغال سنگ تبدیل شوند. به همین دلیل، نفت طلای سیاه گفته می‌شود و نه تنها از لحاظ اقتصادی، بلکه در عرصه‌ی سیاسی نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
با استفاده از تکنولوژی و ابزارهای جدید، از نفت میتوان محصولاتی چون بنزین، پلاستیک دارو، گازوئیل روغن، مواد شوینده، کودهای شیمیایی و... تولید کرد و این مسئله، اهمیت طلای سیاه را دوچندان می‌کند.
اما پرسش اساسی که جان این تحلیل را شکل می‌دهد این است که "طلای سیاه" چه نقشی در توسعه اقتصادی و فرهنگی هندوستان دارد؟
هند از جمله کشورهای بزرگ واردکننده نفت و گاز به شمار می‌رود و مطالعات نشان می‌دهد که این دولت برای تداوم رشد اقتصادی نیاز جدی به واردات نفت دارد.
در جنوب آسیا، هند از متقاضیان بزرگ انرژی محسوب می‌شود. جهش اقتصادی هند پس از دهه 1990، گستردگی جغرافیایی، رشد جمعیت و افزایش سطح زندگی دهه‌های اخیر موجب افزایش سریع تقاضای انرژی در این کشور شد و تامین انرژی و امنیت انرژی به دغدغه استراتژیک این کشور تبدیل شد. بنابراین هند به منظور تداوم رشد اقتصادی و رسیدن به نرخ رشد بالا ناگزیر به برقراری روابط با تولیدکنندنگان انرژی برای تامین انرژی بلند مدت است.
از طرفی هم، موجودیت منابع نفتی خیلی محدود باعث شده است که آمار نابرابرای‌های اقتصادی بلند باشد و فقر همچنان تاثیرگذار.
اقتصاد هند چهارمین اقتصاد بزرگ جهان است... اما میلیون‌ها نفر هنوز در فقر شدید زندگی می‌کنند و درآمد سرانه 720 دلار آمریکا است. مشکلات زیربنایی نیز در هند ادامه دارد... ذخایر نفت هند که در بمبئی در ساحل ماهاراشترا گجرات و در شرق آسام وجود دارند، بیش از 25درصد از نیازهای داخلی را بر طرف می‌کند... هند 70 درصد از انرژی مورد نیاز خود را وارد می کند، خروج از این شرایط جز با استفاده از منابع جایگزین از جمله انرژی خورشیدی اتفاق نمیافتد و در آینده نزدیک نمی‌توان روی آن حساب کرد.
اگرچه هند بخش مهم از عایداتش را از طریق کشاورزی، خدمات مالی و مهندسی نرم افزار بهدست می‌آورد و بدون شک، توجه به تاثیرگذاری رشد اقتصادی این کشور پس از ارتباطات دیجیتال خیلی مهم است، اما نمی‌توان از کنار ضرورت دولت دهلی نو به طلای سیاه، به سادگی گذشت.
در عین حال، این کشور با در نظرداشت طرح اقتصادی بعد از سال 1990، بیشتر سرمایه‌هایش را در پروژه‌های عظیم در زمینه آب‌رسانی، انرژی، حمل و نقل، ارتباطات و بخش‌های اجتماعی صرف شده است، اما انتقاداتی هم مبنی بر این‌که رشد و توسعه‌ای که اخیراً در این کشور رخ داده است، عمدتا برای طبقه بالا و طبقه متوسط این کشور بوده است.
ناگفته نباید گذاشت که وجود انرژی چنان اهمیتی در توسعه هند دارد که نبود آن می‌تواند یکی از عوامل شکست اقتصادی این کشور در درازمدت به حساب آید.
با این حال، هند پنجمین مصرف کننده بزرگ انرژی در دنیا به حساب می‌آید. و پیش بینی‌می شود تا سال 2030 به سومین مصرف کننده بزرگ انرژی پس از ایالات متحده و چین تبدیل شود... زیرا عدم تامین انرژی مورد نیاز، این کشور را از تداوم رشد اقتصادی بالا، محروم می‌سازد... افزون بر این، برنامه‌ای هسته‌ای صلح‌آمیز هند، که در گروی توسعه طولانی مدت و زمانبر تاسیسات تولید برق است، نیز با مشکلات مواجه است.
بعضی مطالعات نشان می‌دهد که آمار استفاده هند از نفت جهت پیشبرد مشکلات اقتصادی بلند است و در آینده این نیازها بیشتر می‌شود. مصرف کلی انرژی در بخش تجاری هند در سال 2004 به معادل 375.8 میلیون تن نفت خام سید که شامل ذغال سنگ، نفت، گاز و برق هسته‌ای، برق آبی و منابع جدید انرژی است. طبق پیش‌بینی‌ها، مصرف انرژی هند تا سال 2030 به دوبرابر رقم فعلی یعنی معادل 812 میلیون تن نفت خام خواهد رسید.
با تحلیل‌های که صورت گرفت، میتوان گفت که هند جهت سرعت بخشیدن به چرخه‌های اقتصادی و تجاری اش به طلای سیاه و گاز، ذغال سنگ و... به صورت جدی نیاز دارد و طلای سیاه معیار توسعه اقتصادی این کشور به حساب می‌رود.
در پایان باید گفت که خطرات احتمالی ناشی از بی‌ثباتی در خاورمیانه، نگرانی‌ها از احتمال ناامنی‌های داخلی به سبب آسیب‌پذیری از ترورسیم از ناحیه‌های کشورهای همسایه و منطقه و آسیب‌پذیری‌های لوله‌های گاز در مناطق متصل به هند، از دغدغه‌های بزرگ امنیت انرژی برای هند که می‌خواهد پیشتاز اقتصادی در آینده شود، به حساب می‌آید.
