برق افغانستان؛ از منابع داخلی تا منابع وارداتی
افغانستان، از کشورهای است که بخش اعظم انرژی برق آن از طرف دولت‌های همسایه‌‌ی این کشور تامین می‌شود. در جای‌جای این سرزمین هنوز از روشنایی برق خبری نیست و در برخی از استان‌ها انرژی برق محلی و در شماری هم برق وارداتی خانه‌ها را روشن و شماری محدودی از شرکت‌های تولیدی را فعال نگهداشته است.
به گزارش نبض نفت، این کشور، به‌صورت بالفعل و بالقوه منابع انرژی آبی دارد که تمرکز استراتژیک بر آن می‌تواند بخشی از مشکلات بسیار مهم افغانستانی‌ها را حل کند. گزارش‌ها نشان‌گر این است که ذخایر انرژی در افغانستان طور وسیع و اکثراً دست ناخورده باقی مانده‌اند. طبق گزارش‌های وزارت انرژی و آب افغانستان، ظرفیت تولید انرژی بالقوه این کشور ۲۴۰۰۰ مگاوات می‌باشد که از جمله ۲۳۰۰۰ آن از آب به‌دست می‌آید. دولت افغانستان غرض مهارکردن آب‌های این کشور مبلغ ۱۴۸ میلیون دالر را از قرضه بانک جهانی تخصیص داده بود؛ ولی جهت استفاده از آب خویش، غرض استحصال انرژی و مهار آب تمام خاک مبلغ ۱۱ میلیارد دالر ضرورت دارد. به‌نظر می‌رسد که این سرمایه هنوز به‌دست نیامده است.نظر به گفته‌های رییس شرکت برق افغانستان، 35% مردم این کشور به برق دسترسی دارند و 65درصد جمعیت آن، از این نعمت محروم اند. این درحالی است که به‌گفته‌ی او، 75درصد انرژی برق این دولت وارداتی است.
این درحالی است که طبق گزارش‌ها و استنادات، افغانستان دارای رودها و آبشارهای زیادی است. این رودها از میان هزاران دره با ارتفاع بلند می‌گذرند که با ساختن سد در مسیر آنها می‌توان از انرژی آنها برای تولید برق و توسعه استفاده نمود. دریاها (رودهای) آمو، هلمند، هریرود، کابل، پنجشیر، کوکچه، بلخاب، کشک و مرغاب از منابع قابل توجه آبی این کشور و دارای مقادیر زیاد انرژی به‌صورت بالقوه است که ایجاد شرکت‌های تولیدی انرژی در مسیرهای این رودها می‌توانند زمینه‌ی توسعه‌ی اقتصادی این کشور را فراهم کند.
به‌اساس گفته‌های منابع در وزارت انرژی و آب این کشور، بندها (سدهای) مهمی چون کجکی در استان هلمند، ماهی‌پر و سُروبی در مسیر راه کابل - جلال‌آباد، نغلو در جلال‌آباد، سد سلما در هرات، سرده در غزنی، چک وردک در استان لوگر، سد برق جبل السراج در استان پروان، سد برق کامه در استان هلمند، سد کوکچه در استان بدخشان، سد داله در قندهار و دوتا سد مهمی دیگری در پلخمری فعال اند که دست‌کم ۱۰ درصد برق افغانستان را تأمین می‌کند.
با این‌همه، به‌نظر می‌رسد، سطح استفاده از آب‌های فراوان این کشور در میان شهروندان افغانستانی هم کم‌تر از انتظار بوده است، تاجایی‌که کشاورزان افغانستان به جز از کشاورزان استان‌های لغمان و جلال‌آباد، مدت ۶–۷ ماه از آب‌های این کشور به‌منظور کشاورزی استفاده می‌کنند و در پنج ماه دیگر سال، این منابع مهم به‌خارج از کشور می‌ریزند.
از طرفی، بسیاری از آگاهان سیاسی در این کشور، سدهای آبی را نیز ضعیف، ناکارآمد، قدیمی و و تخریب‌شده عنوان کرده اند. به‌گفته‌ی آنان، یکی از دو سدبرق استان بغلان که از چنددهه قبل در زمان روس‌ها در این کشور اعمار شده اند، اکنون توانایی روشن کردن خانه‌ها و ادارات این شهر را ندارد.
این موضوع باعث شد که بانک توسعه آسیایی، جهت عملی‌سازی پروژه‌ی برق وارداتی ازبکستان به افغانستان مشهور به (سرخان- پلخمری) را با مصرف 70 میلیون دلار تا سه سال آینده روی دست گیرد. چندی پیش، سخنگوی شرکت برشنا (شرکت برق افغاستان) گفت که قرار است خطوط برق 500 کیلوولت سرخان تا پلخمری احداث شود و به‌گفته‌ی او، با عملی شدن این پروژه، بخش عمدهای برق مورد نیاز شهروندان افغانی در بیش از 10 استان تأمین خواهد شد.
اما با این‌همه ثروت بالقوه، افغانستان از کشورهای بزرگ وارداتی برق به‌شمار می‌رود. تاجیکستان، ترکمنستان، ایران و از بکستان از کشورهای اند صادرکننده برق به افغانستان بوده اند که این روند تاهنوز جریان دارد.
به گفته‌ی مقامات دولت افغانستان، تغییر در قیمت برق، یکی از چالش‌های اساسی این کشور و همسایه‌های صادر کننده‌ی برق بوده است، تاجایی‌که در اوایل سال 20۱8، برق وارداتى ترکمنستان به غرب افغانستان(استان‌های هرات، فارياب، جوزجان و سرپل برای مدتی قطع گردید، اما پس از تفاهم دوباره برای مدتی جریان پیدا کرد.
واردات برق این کشور از همسایه‌ها در کنار موجودیت منابع پرانرژی آبی، باعث شده است که کارشناسان حوزه‌ی انرژی، با انتقاد بسیار، خواهان ایجاد سدهای بزرگ آبی جهت تولید برق در مسیر دریاهای آمو، کابل، هیرمند و امثال آن شوند. تحلیل‌گران افغانستانی بارها از مصرف بی‌رویه پول این کشور برای تامین برق وارداتی انتقاد کرده و احداث بندهای برق جهت تولید انرژی درازمدت را پیشنهاد کرده اند.
طبق گزارش‌ها و اطلاعات معتبر، رود آمو دارای طول ۲۵۸۰ کیلومتر می‌باشد که حدود ۱۱۲۶ کیلومتر آن درخاک افغانستان جریان دارد. این دریا از لحاظ ذخایر انرژی مهمترین منبع آب و انرژی در افغانستان شمرده می‌شود که ۵۰٪ تمام منابع کشور را تشکیل می‌دهد. پوتانسیل آبی دریای آمو ۳۷٫۵ میلیارد کیلوات در ساعت می‌باشد که از جمله ۳۳ میلیارد کیلوات ساعت به معاون عمده آن "رودخانه پنج" مربوط می‌گردد.
نظر به تاکیدهای مقامقات، رود خانه پنج از منطقه زرقول سرچشمه می‌گیرد، جای که سرعت جریان آب را ۲۰۵۰ مترمکعب در دقیقه تشکیل می‌دهد. در امتداد این دریا می‌توان بندهای آبی اعمار نمود.
همچنین به اساس گزارش‌های اداره‌های انرژی، ظرفیت بالقوه آبی رود خانه‌ی مرغاب، هریرود و ارغنداب به ۲۱٫۵ میلیارد کیلووات در ساعت برآورد شده است که به‌گفته‌ی آگاهان، اعمار بند برق آبی با بندهای آبگردان در مسیر این دریاها، می‌توانند تأمین کننده‌ای اساسی انرژی برق در کشور باشند.
موجودیت چنین منابع مهم انرژی بسیاری از کارشناسان را واداشته تا همواره با انتقادهای فراوان از حکومت‌های پیشینی و اکنون، خواهان تعیین و تطبیق استراتژی تامین انرژی با استفاده از غنامندی داخلی شوند و راه‌حل مناسب را کاهش برق وارداتی و افزایش برق تولیدی داخلی عنوان کنند.
خبرنگار:مرتضی تاجیک
ما را در کانال تلگرامی نبض نفت دنبال کنید
این درحالی است که طبق گزارش‌ها و استنادات، افغانستان دارای رودها و آبشارهای زیادی است. این رودها از میان هزاران دره با ارتفاع بلند می‌گذرند که با ساختن سد در مسیر آنها می‌توان از انرژی آنها برای تولید برق و توسعه استفاده نمود. دریاها (رودهای) آمو، هلمند، هریرود، کابل، پنجشیر، کوکچه، بلخاب، کشک و مرغاب از منابع قابل توجه آبی این کشور و دارای مقادیر زیاد انرژی به‌صورت بالقوه است که ایجاد شرکت‌های تولیدی انرژی در مسیرهای این رودها می‌توانند زمینه‌ی توسعه‌ی اقتصادی این کشور را فراهم کند.
به‌اساس گفته‌های منابع در وزارت انرژی و آب این کشور، بندها (سدهای) مهمی چون کجکی در استان هلمند، ماهی‌پر و سُروبی در مسیر راه کابل - جلال‌آباد، نغلو در جلال‌آباد، سد سلما در هرات، سرده در غزنی، چک وردک در استان لوگر، سد برق جبل السراج در استان پروان، سد برق کامه در استان هلمند، سد کوکچه در استان بدخشان، سد داله در قندهار و دوتا سد مهمی دیگری در پلخمری فعال اند که دست‌کم ۱۰ درصد برق افغانستان را تأمین می‌کند.
با این‌همه، به‌نظر می‌رسد، سطح استفاده از آب‌های فراوان این کشور در میان شهروندان افغانستانی هم کم‌تر از انتظار بوده است، تاجایی‌که کشاورزان افغانستان به جز از کشاورزان استان‌های لغمان و جلال‌آباد، مدت ۶–۷ ماه از آب‌های این کشور به‌منظور کشاورزی استفاده می‌کنند و در پنج ماه دیگر سال، این منابع مهم به‌خارج از کشور می‌ریزند.
از طرفی، بسیاری از آگاهان سیاسی در این کشور، سدهای آبی را نیز ضعیف، ناکارآمد، قدیمی و و تخریب‌شده عنوان کرده اند. به‌گفته‌ی آنان، یکی از دو سدبرق استان بغلان که از چنددهه قبل در زمان روس‌ها در این کشور اعمار شده اند، اکنون توانایی روشن کردن خانه‌ها و ادارات این شهر را ندارد.
این موضوع باعث شد که بانک توسعه آسیایی، جهت عملی‌سازی پروژه‌ی برق وارداتی ازبکستان به افغانستان مشهور به (سرخان- پلخمری) را با مصرف 70 میلیون دلار تا سه سال آینده روی دست گیرد. چندی پیش، سخنگوی شرکت برشنا (شرکت برق افغاستان) گفت که قرار است خطوط برق 500 کیلوولت سرخان تا پلخمری احداث شود و به‌گفته‌ی او، با عملی شدن این پروژه، بخش عمدهای برق مورد نیاز شهروندان افغانی در بیش از 10 استان تأمین خواهد شد.
اما با این‌همه ثروت بالقوه، افغانستان از کشورهای بزرگ وارداتی برق به‌شمار می‌رود. تاجیکستان، ترکمنستان، ایران و از بکستان از کشورهای اند صادرکننده برق به افغانستان بوده اند که این روند تاهنوز جریان دارد.
به گفته‌ی مقامات دولت افغانستان، تغییر در قیمت برق، یکی از چالش‌های اساسی این کشور و همسایه‌های صادر کننده‌ی برق بوده است، تاجایی‌که در اوایل سال 20۱8، برق وارداتى ترکمنستان به غرب افغانستان(استان‌های هرات، فارياب، جوزجان و سرپل برای مدتی قطع گردید، اما پس از تفاهم دوباره برای مدتی جریان پیدا کرد.
واردات برق این کشور از همسایه‌ها در کنار موجودیت منابع پرانرژی آبی، باعث شده است که کارشناسان حوزه‌ی انرژی، با انتقاد بسیار، خواهان ایجاد سدهای بزرگ آبی جهت تولید برق در مسیر دریاهای آمو، کابل، هیرمند و امثال آن شوند. تحلیل‌گران افغانستانی بارها از مصرف بی‌رویه پول این کشور برای تامین برق وارداتی انتقاد کرده و احداث بندهای برق جهت تولید انرژی درازمدت را پیشنهاد کرده اند.
طبق گزارش‌ها و اطلاعات معتبر، رود آمو دارای طول ۲۵۸۰ کیلومتر می‌باشد که حدود ۱۱۲۶ کیلومتر آن درخاک افغانستان جریان دارد. این دریا از لحاظ ذخایر انرژی مهمترین منبع آب و انرژی در افغانستان شمرده می‌شود که ۵۰٪ تمام منابع کشور را تشکیل می‌دهد. پوتانسیل آبی دریای آمو ۳۷٫۵ میلیارد کیلوات در ساعت می‌باشد که از جمله ۳۳ میلیارد کیلوات ساعت به معاون عمده آن "رودخانه پنج" مربوط می‌گردد.
نظر به تاکیدهای مقامقات، رود خانه پنج از منطقه زرقول سرچشمه می‌گیرد، جای که سرعت جریان آب را ۲۰۵۰ مترمکعب در دقیقه تشکیل می‌دهد. در امتداد این دریا می‌توان بندهای آبی اعمار نمود.
همچنین به اساس گزارش‌های اداره‌های انرژی، ظرفیت بالقوه آبی رود خانه‌ی مرغاب، هریرود و ارغنداب به ۲۱٫۵ میلیارد کیلووات در ساعت برآورد شده است که به‌گفته‌ی آگاهان، اعمار بند برق آبی با بندهای آبگردان در مسیر این دریاها، می‌توانند تأمین کننده‌ای اساسی انرژی برق در کشور باشند.
موجودیت چنین منابع مهم انرژی بسیاری از کارشناسان را واداشته تا همواره با انتقادهای فراوان از حکومت‌های پیشینی و اکنون، خواهان تعیین و تطبیق استراتژی تامین انرژی با استفاده از غنامندی داخلی شوند و راه‌حل مناسب را کاهش برق وارداتی و افزایش برق تولیدی داخلی عنوان کنند.
خبرنگار:مرتضی تاجیک
ما را در کانال تلگرامی نبض نفت دنبال کنید
مطالب پیشنهادی
منتخب سردبیر
