ایستاده در خیابان طالقانی
نبض نفت- پیش از آنکه ساختمان زیبای شرکت نفت درخیابان طالقانی احداث شود کمی
آنطرف تر ساختمان کنونی "شرکت فرآورده های نفتی تهران" واقع در تقاطع
خیابان بهار سمیه محل تردد نفتی ها بود، این ساختمان پیش از
آنکه "باشگاه شرکت ملی نفت" به "وزارت نفت" مبدل شود رونق
بیشتری داشت.
تاریخ تولد ساختمان فعلی وزارت نفت که بیش از نیم قرن از عمر آن می گذرد به زمانی که " سهام‌السلطان
بیات" مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، فوت کرده و "عبدالله
انتظام" به‌عنوان مدیرعامل جدید شرکت ملی نفت ایران برگزیده می شودباز می گردد. در
دوره مدیریت وی، مقرر شد ساختمان ستادی کوچک وزارت نفت به خیابان طالقانی کنونی که
این اقدام با اختلافات فراوانی همراه بود.
اختلاف بر سر مرکزیت نفتی تهران یا خوزستان
در آن زمان موضوع دو دستگی عجیب مسئولان ایرانی برای انتقال مرکزیت
نفت از خوزستان به تهران و تمرکز در پایتخت، اعتراض‌های بسیاری را به همراه داشت،
به طوری که در نهایت محمد رضا پهلوی خودمجبوربه ورود مستقیم در موضوع شد.
مخالفان بر این عقیده بودند انتقال رسمی ساختمان مرکزی شرکت ملی نفت ایران به
تهران موجب سوء استفاده کنسرسیوم از دوری گزیدن شرکت ملی نفت خواهد شد، در حالی که
موافقان قایل بر تمرکزگرایی بودند چرا که این مهم را موجب افزایش
اعتبار شرکت ملی نفت ایران می‌دانستند.
پای پدربرج سازی پایتخت به میان آمد
سرانجام پس از ورود دربار به موضوع ساختمان جدید شرکت ملی نفت، پای
پدر برج سازی نوین تهران به میان آمد.
عبدالعزیز فرمانفرمایان برادر منوچهر فرمانفرمائیان، عضو هیئت مدیره
شرکت ملی نفت ایران بود که برای طراحی و ساخت بنای جدید شرکت ملی نفت طرح‌های خود
را ارائه کرد که در نهایت با شکل ساختمان امروزی موافقت شد.این
معمار مشهور فرزند عبدالحسین فرمایان تباری قاجاری و متولد دیار نفتی
"خوزستان" بود.
برحی آثار عبدالعزیز فرمانفرمایان
هم اکنون بناهای مشهوری درتهران بنام این طراح به یادگار مانده است
که ساختمانهای وزارت جهاد و کشاورزی، بورس،وزارت کار ، صداو سیما،
پست و تلگراف تلفن، موزه فرش، استادیوم ورزشی آزادی، فرودگاه مهرآباد، همچنین
طراحی فرودگاه امام خمینی(ره) و کاخ مادر سعد آباد، بخشی از این
آثاراست.
کار ساخت بنای ساختمان مرکزی شرکت ملی نفت با هزینه ای بالغ بر 15 میلیون تومان در
اواسط دهه 30 خوشیدی در محل سابق باشگاه شركت ملي نفت در خيابان طالقاني آغاز شد و
تا اوایل دهه 40 به پایان رسید.
وسواس و دقت و زیاد در طراحی و ساخت
به گفته منوچهر فرمانفرمائیان در کتاب "خون و نفت" معمار
اصلی شرکت ملی نفت ایران زمان بسیاری را برای طراحی این ساختمان صرف کرد و بیش از
همه مسائل مربوط به استحکام و مدرنیزه بودن بنا را با وسواس زیادی دنبال می‌کرد.
او در سال‌های 1346 تا سال 1354 کلیه امور غیرصنعتی کنسرسیوم نفت شامل شهرسازی،
مدرسه‌سازی، خانه‌سازی و ساخت دفاتر اداری در مناطق نفت خیز را به عهده
داشت.
بدون شک نقش "عبدالعزیز" در معماری معاصر ایران همراه با همکارانش هوشنگ
سیحون، حیدرغیایی بی بدیل بوده ودر آینده بخشی از "نشانه های" دوره
تاریخی ابنیه معاصر با آثار ماندگار این مشاهیر شناخته خواهند شد که در
این میان یکی ازآن بناهای خوش قامت ساختمان مرکزی وزارت نفت است.
اکبری
