جهش تولید نفت و گاز و حرکت ایران به‌سمت نقش‌آفرینی در منطقه

نبض نفت - در سال‌های گذشته به دلیل تشدید تحریم های بین‌المللی و عدم جذب سرمایه گذاری خارجی و نبود مدیریت صحیح در استفاده از منابع مالی، میزان سرمایه‌گذاری روندی نزولی را طی کرده و بخش نفت و گاز با مشکل مواجه شده و به تبع آن کاهش تقاضا برای خرید نفت ایران موجب کاهش درآمدهای ارزی کشور شد که اثرات آن علاوه بر بخش نفت و گاز بر سایر بخش‌های کشور نمایان است.

از مهم‌ترین اقدامات اساسی انجام شده طی سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۵ برای جبران و برطرف کردن  مشکلات  موجود در بخش نفت و گاز کشور  می‌توان به افزایش تولید گاز و افزایش برداشت از میدان مشترک پارس جنوبی، کاهش جدی مصرف فرآورده‌های نفتی مایع در نیروگاه‌ها با افزایش عرضه گاز به آن‌ها، افزایش تولید و صادرات نفت خام و میعانات گازی، بهبود کیفیت بنزین و نفت گاز تولیدی و بهبود محیط زیست، توسعه صنعت پالایش و پتروشیمی و  طراحی، تصویب و آغاز اجرای طرح توسعه گاز رسانی به روستاها اشاره کرد.

در این راستا از فازهای  ۱۲، ۱۶-۱۵ و ۱۷ و بخشی از ظرفیت‌ فازهای ۱۸، ۱۹ و ۲۱-۲۰ پارس جنوبی بهره‌برداری کامل شده که جمعاً حدود ۲۰۰ میلیون مترمکعب در روز به ظرفیت پالایشی و حدود ۱۸۰ میلیون مترمکعب به ظرفیت تولید گاز کشور افزوده شده است.

میزان برداشت گاز از میدان پارس جنوبی که در سال ۱۳۹۱ به طور متوسط برابر با ۲۴۱ میلیون مترمکعب در روز بوده، در سال ۱۳۹۵ با حدود ۷۱.۸ درصد افزایش به رقم ۴۲۴ میلیون مترمکعب در روز بالغ می‌شود و سهم برداشت گاز از این میدان نسبت به کل تولید گاز از ۳۸.۷ درصد در سال ۹۱ به ۵۷ درصد در شش ماهه سال ۱۳۹۵ افزایش یافت. این میزان در سال ۱۳۹۵ به ۵۴.۴ درصد رسیده است. میزان گاز طبیعی تحویلی به صنایع عمده در دولت یازدهم از ۸۱.۵ میلیون مترمکعب در روز در سال ۱۳۹۲ به ۹۳.۷ میلیون مترمکعب در روز در سال ۱۳۹۵ افزایش یافته است.

 کاهش سهم سوخت مایع در سبد سوخت مصرفی نیروگاه‌ها از ۴۳ درصد در سال ۱۳۹۲ (۲۷ میلیارد لیتر به ارزش روز ۱۸ میلیارد دلار) به ۲۸.۸ درصد در سال ۱۳۹۳ و به ۱۸ درصد در سال ۱۳۹۴کاهش یافته است. در سال ۱۳۹۵ نیز باوجود برودت هوا این نسبت به ۱۴.۸ درصد کاهش یافته است. همچنین  میزان گاز تحویلی به نیروگاه‌های کشور از ۳۶.۲ میلیارد مترمکعب در سال ۱۳۹۲ با افزایش چشمگیر به حدود ۶۱ میلیارد مترمکعب در سال ۱۳۹۵ رسیده است. کاهش جدی مصرف نفت گاز حمل و نقل با اجرای طرح پیمایش به طوری که در سال جاری رشد مصرف نفت گاز، منفی شده است (حدود ۹.۵ درصد).

عملی کردن تمرکز فروش نفت در شرکت ملی نفت ایران و شفاف‌سازی در معاملات فروش نفت خام و میعانات گازی و جلوگیری از روابط ناسالم و غیرشفاف از مهم‌ترین اقداماتی بود که در راستای افزایش تولید و صادرات نفت‌خام و معیانات گازی انجام شد.

افزایش تولید نفت‌خام از ۲.۸ میلیون بشکه در روز در ۵ ماهه نخست سال ۱۳۹۲ به حدود ۳.۷۴ میلیون بشکه در روز در سال ۱۳۹۵، بطوریکه به سطح تولید پیش از تحریم ها نزدیک شده است. در آذرماه سال ۱۳۹۵ رکورد تولید به میزان ۳۸۶۶ هزار بشکه در روز بوده است. میزان متوسط تولید میعانات گازی کشور در دولت یازدهم از ۳۸۶ هزار بشکه در روز در ابتدای استقرار دولت یازدهم (شش ماهه اول سال ۱۳۹۲) به ۵۲۸ هزار بشکه در روز در سال ۱۳۹۴ افزایش یافته است.   در سال ۱۳۹۵ میزان تولید میعانات‌ گازی تا ۵۸۴ هزار بشکه در روز افزایش یافته است که این میزان در آذرماه سال ۱۳۹۵ به ۶۶۱ هزار بشکه در روز بالغ شده است.

صادرات نفت خام از ۹۷۰ هزار بشکه در روز در پنج ماهه نخست سال ۱۳۹۲ به حدود ۲.۳ میلیون بشکه در روز در سال ۱۳۹۵ رسید. میانگین صادرات ۱۰ ماهه نخست ۱۳۹۴ نفت خام ایران (پیش از برداشته شدن تحریم‌ها) برابر با ۱.۰۸۰ میلیون بشکه در روز بوده است که به متوسط ۲.۱ میلیون بشکه در روز در سال ۱۳۹۵ افزایش یافته است.

میزان تولید از میادین مشترک غرب کارون از حدود ۷۰ هزار بشکه در روز در مرداد ۱۳۹۲ به بیش از ۲۰۰ هزار بشکه تا پایان سال ۱۳۹۵ رسیده است و تا پایان سال ۱۳۹۶ به ۳۸۰ هزار بشکه در روز افزایش خواهد یافت.

حذف هیدروکربورهای غیراستاندارد تولیدی پتروشیمی‌ها به منظور ترکیب با بنزین مصرفی در کشور و جایگزینی آن با بنزین یورو۴ وارداتی از نظر اقتصادی مقرون  به صرفه است. با افزایش تولید بنزین یورو ۴  و توزیع آن در ۷ کلانشهر، وضعیت محیط زیست در این شهرها بهبود یافته است.

از سوی دیگر، میزان تولید بنزین اصلاح شده و سوپر در پالایشگاه‌های نفتی کشور در دولت یازدهم از روند افزایشی قابل توجهی برخوردار بوده، به‌طوری که از ۲.۱ میلیون لیتر در روز در ابتدای استقرار دولت یازدهم (شش ماهه اول سال ۱۳۹۲) به ۲۲ میلیون لیتر در روز در سال ۱۳۹۵ افزایش یافته ‌است.

 

اصلاح ساختار طرح پالایشگاه ستاره خلیج فارس از نظر مدیریتی، سهامداران و مالی و سرعت بخشی به طرح برای دستیابی به تولید هر چه سریعتر از این پالایشگاه باعث شد این طرح تا مهر ماه سال ۱۳۹۲ به میزان ۶۹.۵ درصد پیشرفت داشته باشد و پیشرفت فیزیکی کل آن تاکنون به بالای ۹۰ درصد رسیده و در سال ۱۳۹۵ یکی از واحدهای تقطیر این پالایشگاه وارد مدار تولید شده است.

برگزاری فراخوان احداث ۸ پالایشگاه کوچک ۶۰ هزار بشکه‌ای میعانات گازی در منطقه عسلویه با مشترکات لازم به ارزش نزدیک به ۳ میلیارد دلار و انتخاب ۸ شرکت غیردولتی سرمایه گذار برای اولین بار به صورت عمومی و در یک فرآیند اعتبارسنجی (بدون سرمایه‌گذاری دولتی) که شرکت‌های منتخب زمین‌های خود را تحویل گرفته و مطالعات طراحی پایه طرح نیز خاتمه یافته و قرارداد فاینانس و اجرا نیز با طراح‌های خارجی در سال ۱۳۹۶ امضاء شده است. با این طرح تمامی میعانات گازی تولیدی کشور در داخل پالایش خواهد شد که مصداق بارزی از جلوگیری از خام فروشی و اجرای سیاست های اقتصاد مقاومتی است.

پوشش گازرسانی به روستاها از ۵۵ درصد در خرداد ماه ۱۳۹۲ به حدود ۷۰ درصد در سال ۱۳۹۵ افزایش یافته است. در همین مدت  بهره مندی جمعیت کل کشور از  مصرف گاز طبیعی به ۹۱ درصد رسیده است. قرار است با  اجرای طرح های تا میانه سال ۱۳۹۶ قریب ۹۵ درصد از کل جمعیت کشور تحت پوشش شبکه گازرسانی قرار گیرند. با همین هدف گازرسانی به استان سیستان و بلوچستان نیز انجام و مرکز این استان از نعمت گاز برخوردار شد. از ابتدای سال ۱۳۹۲ تا پایان سال ۱۳۹۵ گازرسانی به بیش از ۹۰۰۰ روستای جدید و حدود ۱۲۸ شهر جدید انجام

شده است.

منبع: خبرگزاری ایسنا