گره‌گشایی از چالش‌ها با تکیه بر پژوهش و فناوری، تحول ساختارها و پروژه‌های تولید بار اول
به گزارش نبض نفت به نقل از روابط عمومی شرکت نفت فلات قاره ؛ مدیر و مسئولین پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت ایران، مدیر پشتیبانی ساخت و تامین کالای شرکت ملی نفت و رئیس و کارشناسان پژوهش و فناوری شرکت نفت فلات قاره ایران طی ۳ روز حضور در منطقه عملیاتی خارگ و بازدید از تاسیسات و زیرساخت‌های شرکت نفت فلات قاره ایران و پایانه‌های نفتی جزیره خارگ، در ۴ جلسه کارشناسی با حضور مدیر، مسئولین و کارشناسان منطقه به بررسی ۲۰ پیشنهاد پژوهشیRFP پرداختند.
مهدی توکلی، رئیس پژوهش و فناوری شرکت نفت فلات قاره ایران در حاشیه این جلسات در مصاحبه با روابط عمومی منطقه عملیاتی خارگ ضمن تشکر از مدیر پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت ایران و تیم کارشناسی همراه، همچنین مدیر پشتیبانی ساخت و تامین کالای شرکت ملی نفت ایران و تولید بار اول، در تشریح اهداف حضور تیم پژوهش و فناوری نفت در جزیره خارگ گفت: حدود 20 طرح مطالعاتی و اطلاعاتی (RFP) توسط همکاران شرکت نفت فلات قاره منطقه عملیاتی خارگ به اداره پژوهش و فناوری ارائه شد که توسط مدیریت‌های مختلف مورد بررسی قرار گرفت.
وی افزود: جلسات تیم مدیران و کارشناسان پژوهش و فناوری و پشتیبانی ساخت و تامین کالای شرکت ملی نفت ایران در منطقه خارگ به منظور بررسی میدانی طرح‌های مطالعاتی، فناورانه و ساخت داخل و گفتگوی مستقیم با ارائه‌کنندگان طرح‌ها انجام شد که همه موضوعات طی 3 روز و در قالب 4 جلسه کارشناسی و مدیریتی به همراه بازدید میدانی از کارخانجات و تاسیسات خشکی و عملیات حفاری در دریا و تولید مورد ارزیابی و تحلیل قرار گرفت.
توکلی ادامه داد: محورهای اساسی جلسات رفع چالش‌ها و نگرانی‌های همکاران و تطبیق موضوعات پیشنهادی قابل اجرا در پروژه‌های سرمایه‌ای و جاری با معیارهای فناورانه در حوزه تولید بار اول و پژوهش و فناوری بود که با حضور در منطقه عملیاتی خارگ موفق شدیم متناسب با تمامی محورهای پیشنهادی از تاسیسات و زیرساخت‌های شرکت نفت فلات قاره در جزیره خارگ شامل عملیات حفاری، استخراج و تولید، انتقال، فرآورش و صادرات بازدید کنیم. حتی لازم شد بازدیدی از پایانه‌های نفتی داشته باشیم که در این بازدید فی‌البداهه موضوعاتی از سوی همکاران مطرح شد و در جلسه پایانی این موضوعات نیز مورد بررسی قرار گرفت.
در نهایت جمیع نقطه‌نظرات و پیشنهادهای همکاران به‌عنوان پروژه‌های پژوهشی و پروژه‌های تولید بار اول مورد ارزیابی قرار گرفت و در قالب صورتجلسه بازدید از خارگ تدوین شد که انتظار می‌رود پس از تصویب نهایی با جدیّت از سوی ستاد شرکت نفت فلات قاره و منطقه عملیاتی خارگ تا حصول نتیجه و رفع مشکلات پیگیری شود.
رئیس پژوهش و فناوری شرکت نفت فلات قاره ایران در پایان بیان کرد: نهایت دقت و تلاش ما در حوزه عملیاتی مرهون زحماتی است که دوستان ما در این حوزه دارند و اینکه تبلور کارها در همه حوزه‌های مختلف به ثمر خواهد نشست. تولید نفت و گاز موقعی عزتمند خواهد شد که ما با درایت و هوشمندی کامل بتوانیم از همه ظرفیت‌ها استفاده کنیم. امروزه گره‌گشایی از چالش‌ها مسیری جز تکیه بر پژوهش، فناوری، تحول ساختارها و پروژه‌های تولید بار اول نخواهد داشت و در این راستا مناطق عملیاتی از تمامی ظرفیتی که در اختیار پژوهش و فناوری است استفاده کنند. در پایان خدا را شاکرم که همکاران و مدیران بسیار خوبی در مناطق دارم و لازم می‌دانم از مدیریت منطقه خارگ و همه کسانی که با دقت و ظرافت زحمت برنامه‌ریزی جلسات و بازدیدها را بر عهده داشتند تشکر کنم.
مدیر پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت ایران:
خود را کاملاً موظف به حمایت از تولید می‌دانیم
دکتر مهدیا مطهری مدیر پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت ایران در حاشیه برگزاری جلسات کارشناسی مسئولین و کارشناسان پژوهش و فناوری نفت با مسئولین و کارشناسان منطقه عملیاتی خارگ گفت: در ابتدا لازم می‌دانم از حُسن میزبانی مدیران و کارشناسان عزیز شرکت نفت فلات قاره ایران کمال تشکر را داشته باشم.
وی افزود: واقعیت این است که در حوزه پژوهش و فناوری و ساخت کالا و تجهیزات نفت یک ارتباط عمودی و یک ارتباط افقی وجود دارد که این جلسات و بازدیدها با هدف تسهیل در ارتباط عمودی بین ستاد شرکت ملی نفت و ستاد فلات قاره در تهران از یک سو و از سوی دیگر مسئولین و کارشناسان مناطق عملیاتی به‌عنوان متولی این موضوعات برنامه‌ریزی شد تا بتوانند از نزدیک یکدیگر را ببینند و موضوعات را بررسی نمایند.
وی با بیان اینکه یکی از اتفاقات جالب حضور تیم پژوهش و فناوری نفت این بود که شاهد تقویت ارتباطات افقی هم بودیم، گفت: یعنی بعضاً موضوعاتی از قبل مطرح شده بود که شاید متقاضی آن یک تخصص خاص در منطقه خارگ بود ولی با ابتکاری که مدیر منطقه به خرج دادند و همه تخصص‌ها را جمع کردند، باعث شد تمامی مسائل و مشکلاتی که در حوزه‌های مربوطه وجود دارد حتی از دید تخصص‌های مختلف به اصطلاح مورد بررسی قرار بگیرد که علاوه بر ارتباط عمودی شاهد شکل‌گیری ارتباط افقی هم بودیم.
وی افزود: به‌عنوان شرکت ملی نفت ایران وظیفه‌ای در قبال جامعه دانش‌بنیانی کشور داریم و عمده‌ترین آن ایجاد تقاضاهای دانش بنیان است. به عبارتی مسائل، چالش‌ها و مشکلاتی که داریم به جامعه نخبگانی کشور در حوزه سازنده‌های کالا و مواد و تجهیزات، در حوزه‌های طراحی، سامانه‌ها و ... ارائه داده و با شکل‌دهی به این بازار باعث رونق حجم اقتصاد دانش‌بنیان از کل اقتصاد کشور شویم.
دکتر مهدیا مطهری گفت: برنده این بازی هم هر دو طرف هستند. هم مشکلات حوزه عملیات به خوبی شناسایی می‌شود و به دنبال آن با شناسایی خوب مسئله باعث حل خوب آن هم خواهیم بود و در کنار این موضوع باعث رونق بازار اشتغال دانش‌بنیان برای زیست‌بوم فناوری کشور خواهد شد.
وی در پاسخ به پرسشی درباره میزان ارتباط صنعت نفت با شرکت‌های دانش‌بنیان و دانشگاه‌ها بیان کرد: همانطور که حضرت مولوی گفتند: «خوش‌تر آن باشد که سر دلبران، گفته آید در حدیث دیگران» بگذارید من چیزی نگویم، ولی نقل قول از سخنان دو هفته پیش سخنگوی محترم هیئت دولت است که ایشان اعلام کردند؛ مجموعه وزارت نفت رتبه اول را در حمایت از جامعه نخبگانی کشور و همچنین پروژه‌های ساخت و فناوری داشته، همچنین طی گزارش مبسوطی که دکتر دهقانی معاون محترم علمی، فناوری و اقتصادی رئیس‌جمهور در جلسه هیئت دولت ارائه نمودند این موضوع تایید شد. این گزارش‌ها نشان می‌دهد در مجموعه وزارت نفت، شرکت ملی نفت ایران توانسته با بیشترین سهم و رتبه اول حمایت از دانش‌بنیان‌ها را به خود اختصاص دهد.
مدیر پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت ایران گفت: با وجود همه این افتخارات، ما به این حد هم قانع نیستیم و افق‌های بسیار بزرگتری را مدّنظر داریم که نمونه آن می‌توان به انعقاد موافقتنامه بین دکتر خجسته‌مهر و دکتر دهقانی اشاره کرد که قرار شده طی آن 15 میدان نفتی و گازی کشور دیجیتال شوند که معتقد هستیم این مهم می‌تواند یک بازار تحولی و بزرگ دانشی برای همه بازیگران زیست‌بوم رقم بزند. از قبل‌تر هم درخواست‌های قابل توجهی از دانشگاه‌ها داشتیم که قراردادهای جاری ما است و بر اساس اطلاعاتی که از وزارت علوم داریم در ارتباط با آن وزارتخانه هم به‌طور خاص شرکت ملی نفت ایران با بیشترین حجم قرارداد رتبه یک را دارد. ما معتقد هستیم پژوهش باید کاملاً منطبق بر نیاز باشد، به عبارتی دیگر باید مسئله‌محور باشد و کمک به عزیزان برای شناسایی مسائل وظیفه‌ای است که به اتفاق جلو خواهیم برد.
دکتر مطهری در تشریح میزان توجه مدیریت پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت ایران به موضوع مدیریت دانش و اشتراک دستاوردها و توانمندی‌های شرکت‌های نفتی با یکدیگر گفت: مدیریت دانش می‌تواند هم در حوزه چالش‌ها و هم راه‌حل‌ها باشد، ما کاری که کردیم ذیل ستاد تحول و افزایش تولید دانش‌بنیان که در سطح شرکت ملی نفت وجود دارد، در حوزه‌های تخصصی مختلف مانند خوردگی گاز، خوردگی نفت، اکتشاف و حفاری نماینده‌های تام‌الاختیار شرکت‌های تابعه و بهره‌بردار را دور هم جمع کردیم، اینها با یکدیگر شروع کردند به گفتگو کردن و وقتی که این گفتگوها و جلسات اتفاق افتاد همانجا راه‌حل‌هایی توسط برخی از شرکت‌ها برای رفع چالش‌های سایر شرکت‌ها ارائه شد و همین جلسات ظرف بسیار خوبی برای شکل‌گیری مدیریت دانش شد که ما آن را مدیریت دانش زنده می‌نامیم. ما فکر می‌کنیم در حوزه‌های دیگر هم باید این اتفاق بیفتد.
وی افزود: ما خود را کاملاً موظف به حمایت از تولید می‌دانیم، دانش‌بنیان شدن یعنی استفاده از فن‌آوری‌های پیشرفته در جهت بهبود بهره‌وری و بهره‌وری یعنی فعالیتی که منجر به اکتشاف می‌شود. می‌تواند شامل حفر یک چاه باشد که منجر به توسعه و تولید می‌شود. اگر بتوانیم از فناوری پیشرفته‌ای استفاده کنیم که هزینه‌های ما و زمان رسیدن به تولید را کاهش دهد، این می‌شود دانش‌بنیان شدن. در ابلاغیه جدیدی که جناب دکتر خجسته‌مهر در حوزه تولید بار اول اعلام کردند، پیوستی در آنجا وجود دارد و یکی از پرسش‌هایی که متقاضیان شرکت‌های تابعه باید پاسخ دهند این است که اصولاً این تجهیزی که مورد تقاضای آنها است، اثربخشی در تثبیت و افزایش تولید به میزان چه تعداد بشکه در روز است.
به گفته وی، یکی از استراتژی‌های اساسی که ما در شرکت ملی نفت و با راهبری دکتر خجسته‌مهر به پیش می‌بریم، پایلوت‌های میدانی ازدیاد برداشت است که ان‌شاء‌الله امیدوار هستیم در چند ماه آینده اولین پایلوت ازیاد برداشت را در مناطق نفتخیز جنوب و در اهواز راه‌اندازی کنیم. از 5.5 میلیون بشکه نفتی که در شرکت ملی نفت ایران هدف‌گذاری شده، مقرر شده 900 هزار بشکه از محل ازدیاد برداشت باشد. برای رسیدن به این هدف می‌بایست پایلوت‌های میدانی ازدیاد برداشت را به جلو ببریم که با اجماع خوبی که در شرکت ملی نفت و بازیگران مختلف رخ داده این موضوع با سرعت به سمت جلو به پیش می‌رود و یکی از اهداف سفر این تیم به جزیره خارگ حمایت فن‌آورانه از تثبیت و افزایش تولید است
دکتر مطهری در خصوص ابلاغیه جدید مقام عالی وزارت در حوزه زیست‌بوم پژوهش و فناوری بیان کرد: تصور بنده از ابلاغیه اخیر این است که مقام عالی وزارت در راستای ایجاد همگرایی بیشتر بین بازیگران زیست‌بوم فناوری انتظار دارند شورایی شبیه شورای معاونین در حوزه زیست‌بوم فناوری و نوآوری تشکیل شود تا کارشناسان مربوطه دور هم جمع شده، به دور از موازی‌کاری اولویت‌ها به‌خوبی شناسایی شده و چالش‌هایی که وجود دارد احصاء و بین بازیگران برای مرتفع ساختن آنها تقسیم کار شود. امیداوریم با محوریت مجموعه معاونت پژوهش و فناوری و بخش‌های مهندسی وزارت نفت شاهد همگرایی و هم‌افزایی بهتر در زیست‌بوم پژوهش و فناوری صنعت نفت باشیم.
مدیر پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت ایران در پایان گفت: شروع به‌کار بنده در صنعت نفت از شرکت نفت فلات قاره ایران بوده است و اصطلاحاً طرح نظام خود را در منطقه نفتی بهرگان و سکوی سروش گذراندم و خیلی از مسائلی که در حوزه فرآورش آموختم مرهون همکاران شرکت نفت فلات قاره هستم. اعتقاد دارم نگهبان و حافظ مرزهای آبی کشورمان به واسطه حضور در دریاها و خلیج‌فارس و مجاهدت در نوک پیکان جهاد اقتصادی و تولید، غیور‌مردان شرکت نفت فلات قاره هستند. هر عزیزی که بیاید و منصفانه مجاهدت این عزیزان را ملاحظه کند، به همت بلندشان احترام خواهد گذاشت. بنده دستان همه کارکنانی که در این جهاد تولید مشارکت دارند را می‌بوسم.
مدیر پشتیبانی ساخت و تامین کالای شرکت ملی نفت ایران:
منشاء همه استانداردهای موجود در صنعت نفت، دریاست
در پایان این گفتگو دکتر برزو قنبری‌عدیوی مدیر پشتیبانی ساخت و تامین کالای شرکت ملی نفت ایران گفت: من هم تشکر ویژه‌ای دارم از میزبانی خوب شرکت نفت فلات قاره و به‌ویژه منطقه عملیاتی خارگ که زحمت میزبانی و برنامه‌ریزی جلسات شورای پژوهش و فناوری را بر عهده داشتند.
دکتر قنبری‌عدیوی در خصوص راهکارهای مدیریت پشتیبانی ساخت و تامین کالای شرکت ملی نفت در تامین کالاهای مورد نیاز صنعت بیان کرد: معمولاً در پروژه‌های نفتی، زنجیره تامین کالا و خدمات یکی از مهمترین عوامل تقویت، رشد و تسریع در انجام پروژه‌ها است. اگر از باب ارزش مالی هم به موضوع نگاه کنیم، ملاحظه می‌کنید P در قراردادهای EPC یا تامین تجهیزات پروژه حداقل 65 درصد ارزش مالی آن قرارداد را به خود اختصاص می‌دهد به‌علاوه زمان، سرعت و کیفیت این فرایند یکی از عامل‌های موثر در پیشرفت پروژه و نتیجه‌بخش بودن پروژه برای وزارت نفت و شرکت ملی نفت خواهد بود. قاعدتاً مدیریت پشتیبانی ساخت و تامین کالای شرکت ملی نفت در جهت این فرایند گام‌هایی که جزء تکالیف قانونی و سازمانی آن می‌باشد را برداشته است. در کنار این موضوع تجمیع ایده‌ها، نظرات و تجربیات کارشناسان در حوزه‌های مختلف و بازدید‌های میدانی منجر به تصمیمات خوبی خواهد شد.
وی افزود: نیازهای گلوگاهی و فناورانه نفت احصاء و از طریق سامانه‌های مختلف پیگیری می‌شود که این نیازها شامل نیازهای تجهیزاتی، کالایی و حتی خدمات و فرایند از طریق سامانه خود‌اظهاری، جمع‌آوری، تجزیه و تحلیل و بر حسب میزان تاثیری که در پایداری، استمرار و ایمنی تولید دارند اولویت‌بندی و تعریف نموده و براساس راهکارهایی که ما را به تامین نزدیک کند گام بر‌می‌داریم.
وی ادامه داد: با هدف استفاده و بهره‌برداری حداکثری از توان داخلی کشور، برنامه ارزیابی شرکت‌های دانش‌بنیان و ورود آنان به ABL تسهیل شد، یعنی عملاً فرمت ارزیابی را تغییر دادیم، به نحوی که شرکت‌های دانش‌بنیان با توجه به مشکلاتی که از بابت تقویت مالی و نیروی انسانی دارند بتوانند در فهرست بلند منابع صلاحیت‌دار وزارت نفت حضور داشته باشند و بتوانند در مناقصات ما شرکت کنند و در پروژه‌های تولید باز اول پیشنهادهای فنی خود را ارائه نمایند و ما بتوانیم از خدمات این شرکت‌ها استفاده کنیم. همچنین شرکت‌های فناور و شرکت‌های سازنده‌ای که از سال‌های قبل هم در این عرصه و زنجیره به ما کمک می‌کردند، در تقویت و واگذاری پروژه‌های بزرگتر به آنها اقدامات لازم انجام شد. به‌علاوه اینکه کارگروه‌های مختلفی هستند که در بحث ارزیابی شرکت‌ها و خرید کالای داخلی یا خارجی تصمیم‌گیری می‌کنند و ان‌شاء‌الله در این چرخه به سمت تامین بیشتر کالاها و خدمات از منابع داخلی خواهیم رفت.
دکتر قنبری‌عدیوی در خصوص نحوه حمایت شرکت ملی نفت از شرکت‌های فناور و تجاری‌سازی تصریح کرد: در دستورالعمل تولید بار اول که جزء قوانین بسیار خوبی است که به تصویب رسید، راه برای بسیاری از شرکت‌ها و رفع نیازها تسهیل شده است. شما می‌توانید نوع قرارداد را بر مبنای 1+N برای هر محصولی منعقد نمایید. پس از آنکه تجهیز تست‌های اولیه کارخانه و میدانی خود را گذراند و مورد تایید قرار گرفت، بحث تجاری‌سازی و رفتن به سمت تولید انبوه متناسب با ظرفیت ما و تعداد واگذاری به آن شرکت پیگیری خواهد شد. همچنین دستورالعمل‌های تجاری‌سازی در معاونت مهندسی پژوهش و فناوری نفت هم وجود دارد و از این جهت حمایت‌های لازم شرکت‌ها انجام می‌شود.
وی افزود: شرکت ملی نفت در چارچوب شرایط و وظایف سازمانی خود این موضوع را همیشه مدّنظر قرار داده و نسل‌های جدید تکنولوژی و خدمات و حتی تجهیزات را معرفی می‌کند و تولیدکنندگان را به سمت و سوی اینکه از حالت ساخت مهندسی معکوس و یا ساخت تجهیزات به روش‌های ساده و معمولی جدا کرده و به سمت تجاری‌سازی و ساخت تجهیزات با دانش و تکنولوژی روز هدایت می‌کند.
دکتر قنبری‌عدیوی در خصوص سازوکارهای نوسازی تجهیزات صنعت نفت گفت: در بحث تامین زنجیره کالایی و خدماتی شرکت ملی نفت در حوزه پایین‌دستی به جرات می‌توان گفت بیش از 85 درصد از کالاها و خدمات مورد نیاز پروژه‌ها از داخل تامین می‌شود. در حوزه بالادستی این میزان کمتر است، شاید با یک تفاوت 5 درصدی میزان استفاده ساخت داخل تغییر می‌کند. بر همین اساس و احصاء نیازهای فناورانه ما آمدیم و 16 کالای اساسی و گلوگاهی را تعریف کردیم که این 16 تجهیز در هیئت‌مدیره شرکت ملی نفت مصوب شده و بحث ساخت داخل آنها جدای از دستورالعمل بار اول در حال پیگیری است که آن می‌تواند کمک خیلی زیادی به صنعت نفت در حوزه بالادستی داشته باشد که از آن جمله می‌توان به سیستم‌های دورانی هدایت شوند یا Rotary Steerable System (RSS)، کیسینگ تیوبینگ، مولتی‌فیس پمپ، ولوهای RSBV، اسنابینگ یونیت، دانهول‌های دوال، CRA و ... که هرکدام از اینها در پروژه‌های ملی می‌توانند ارزش افزوده برای کشور داشته باشند و به نظر بنده داشتن اینها می‌تواند کمک زیادی به اهداف اقتصاد دانش‌بنیان کشور داشته باشد.
به گفته وی، در خصوص پیگ‌های هوشمند فراخوان‌های مختلفی داشتیم، شرکت‌های مختلفی را دعوت کردیم، در واقع نیازهای کلی 4 شرکت اصلی زیر‌مجموعه وزارت نفت شامل شرکت ملی نفت، پالایش و پخش، گاز و پتروشیمی احصاء شده و نحوه و متالوژی رسیدن به این سرویس در جلسات مختلف مورد بحث قرار گرفته و علاوه برآن تفاهم‌نامه‌ای بین شرکت ملی نفت ایران توسط دکتر خجسته‌مهر و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در خصوص داخلی‌سازی آن در اسرع‌وقت بسته خواهد شد.
وی افزود: ما به سمت حل این موضوع به روش صحیح آن گام خواهیم برداشت، چون قصد ساخت تجهیزی که نتوانیم اطلاعات آن را آنالیز کنیم و مشکلات خطوط را با آن حل کنیم نیستیم بلکه به دنبال راهی هستیم که در بحث بازرسی و رسیدن به نقاط حساس و عیوب و مشکلاتی که در خطوط لوله وجود دارد برسیم که به امید خدا از طریق توان داخلی یا انتقال تکنولوژی و شرکت‌های خارجی این موضوع قابل انجام است.
مدیر پشتیبانی ساخت و تامین کالای شرکت ملی نفت ایران در پایان گفت: منشاء همه استانداردهای ASTM، ASME و بعداً API و تمام استانداردهایی که از کشور آمریکا شروع شد و حتی BS انگلیس، دریا بود که بعد به خشکی انتقال پیدا کرد. این موضوع سطح بالای استاندارد در دریا و فلات قاره را نشان می‌دهد. با شنیدن نام شرکت نفت فلات قاره ناخودآگاه تکنولوژی بالاتر، شرایط کاری سخت‌تر و استانداردهای بسیار بالا به ذهن خطور می‌کند.
