این ۳۵ اقدام فناورانه برای پیشرفت‌های اقتصادی صنعت نفت را بشناسید
نبض نفت - معاونت مهندسی، پژوهش و فناوری وزارت نفت در چهار دهه اخیر تغییرات و پیشرفت‌های وسیعی داشته است. این معاونت سعی بر آن دارد تا آنجا که می‌تواند برای تحقق بخشیدن به اهداف خویش تلاش و ممارست کند، از این رو با بهره‌گیری از توان داخلی و بومی خود و دانش نیروهای جوان، متعهد، مستعد و فرهیخته با همه توان در مسیر توسعه گام برداشته است و سعی بر حمایت هرچه بیشتر و تسهیل مراحل واگذاری طرح‌های پژوهشی به دانشگاه‌ها، مراکز تحقیقاتی و شرکت‌های دانش‌بنیان دارد و برای نائل شدن به این مهم همه همت و تلاش خویش را به‌کار گرفته است.
به‌واسطه این تغییرات بسیار در حوزه‌های مدیریتی و مهندسی، ۳۵ اقدام مهم عملکردی انجام شده است.
تدوین شیوه‌نامه اجرایی نحوه تأیید صلاحیت حرفه‌ای در حوزه برگزاری مناقصات، تدوین و ابلاغ نظام‌نامه پژوهش، فناوری و تجاری‌سازی وزارت نفت، تدوین ضوابط ارجاع کار به گروه مشارکت برای اجرای طرح‌ها، الزام‌های فرآیند خرید خدمات آزمایشگاهی در فعالیت‌های بالادستی، شیوه‌نامه نحوه همکاری مشاوران داخلی و خارجی در اجرای طرح‌های مطالعات مخازن، اصلاحیه شیوه‌نامه حمایت از تولید داخلی و شفاف‌سازی معاملات، تدوین و ابلاغ راهنمای ارزیابی کیفی شرکت‌های تعمیرات اساسی ماشین‌های دوار، ابلاغ دستورعمل مدیریت تعارض منافع در فرآیندهای واگذاری، تدوین و ابلاغ سند جهت‌گیری‌های کلان، چشم‌انداز و سیاست‌های پژوهش، فناوری و تجاری‌سازی، تدوین سند تلفیقی برنامه راهبردی توسعه فناوری‌های اولویت‌دار و ارزیابی صلاحیت شرکت‌های سازنده واحدهای پیش‌ساخت بهره‌برداری از مهم‌ترین اقدام‌ها و دستاوردهای معاونت مهندسی، پژوهش و فناوری وزارت نفت در چهار دهه اخیر به‌شمار می‌آید.
شناسایی شرکت‌ها برای ارائه خدمات بازرسی فنی تجهیزات و ماشین‌آلات، شناسایی مشاوران داخلی و بین‌المللی توانمند در حوزه مطالعات میدان‌های نفت و گاز، شناسایی مشاوران داخلی و بین‌المللی صاحب صلاحیت برای انجام مطالعات نوسازی/ بازسازی تأسیسات روسطحی بخش تولید نفت و گاز، تدوین پیوست فناوری در قراردادهای صنعت نفت، انجام مکاتبات و پیگیری‌های لازم با دانشگاه تهران برای ادامه تعهدها به‌منظور تحصیل دانشجویان بورسیه عراقی در دانشگاه تهران، سامانه مدیریت اطلاعات پروژه‌های پژوهشی وزارت نفت، راهبری پایگاه‌های اطلاعات قراردادهای کشور و پایگاه ملی اطلاع‌رسانی مناقصات و سامانه ستاد به‌منظور انجام وظایف دستگاه مرکزی، بومی‌سازی لایسنس‌های صنعت نفت و گاز راهبردی موردنیاز و توسعه فناوریها در جهت بهینه‌سازی و افزایش ضریب برداشت ۲۲ پروژه میدان‌محور از دیگر اقدام‌ها و دستاوردهای معاونت مهندسی، پژوهش و فناوری وزارت نفت در چهار دهه اخیر است.
در زمینه ارتقای فناوری در قراردادهای ۲۲ میدان دستاوردهای شایانی کسب شده که از نمونه‌های بارز آن می‌توان به استفاده از ظرفیت پیوست‌های فناوری قراردادهای IPC برای برآورده شدن نیازهای فناورانه، انجام عملیات شکست هیدرولیکی و حفاری‌های جهت‌دار، تشکیل ستاد تحول و پیشرفت فناوری‌های دانش‌بنیان با هدف مراقبت از میدان فناوری شرکت ملی نفت ایران و شناسایی و تجمیع نیازهای فناورانه و برنامه‌ریزی برای اکتساب و بومی‌سازی آنها، برنامه‌ریزی برای اجرای پایلوت‌های فناورانه در چاه‌های نفت و گاز با هدف ایجاد زنجیره فناوری و رفع نیازهای عملیاتی با استفاده از توانمندی شرکت‌های دانش‌بنیان، طراحی، ساخت و صحت‌سنجی ابزار نمودارگیری چاه‌های تولیدی Production Logging Tools با اعتبار ۳ میلیارد تومانی و ۱.۲۷ میلیون یورویی از سوی نخبگان دانشگاه صنعتی شریف و دستیابی به دانش فنی تولید نانو ساختارهای نانو امولسیون‌ها برای سهولت ازدیاد برداشت از مخازن فلات قاره اشاره کرد.
ابلاغ دستورعمل نحوه جبران آثار ناشی از افزایش قیمت ارز در پیمان‌های ریالی فاقد تعدیل ابلاغی سازمان برنامه و بودجه کشور و تدوین دستورعمل تکمیلی نحوه جبران آثار ناشی از افزایش قیمت ارز در پیمان‌های ریالی فاقد تعدیل دستورعمل‌های حق‌الزحمه اختصاصی صنعت نفت EPC ،EP ،PC ،P،C، حفاری و تعمیراتی صنعت نفت از بارزترین اقدام‌های وزارت نفت در حوزه مهندسی، پژوهش و فناوری بوده است.
از آنجایی که وزارت نفت یا هر وزارتخانه دیگری این اختیار را ندارد که به کارفرما مجوز بدهد مطابق با افزایش نرخ ارز، پول بیشتری به پیمانکار بپردازد، از این رو صدور چنین مجوزی در حوزه اختیارات سازمان برنامه‌وبودجه است. از این رو در مکاتبه با سازمان برنامه و بودجه خواهان تدوین سازوکاری برای رفع این چالش شده و پس از رایزنی‌های مؤثر، دستورعمل نحوه جبران آثار ناشی از افزایش قیمت ارز در پیمان‌های ریالی فاقد تعدیل از طرف سازمان برنامه و بودجه کشور ابلاغ شد و هم‌سو با آن دستورعمل تکمیلی نحوه جبران آثار ناشی از افزایش قیمت ارز در پیمان‌های ریالی فاقد تعدیل دستورعمل‌های حق‌الزحمه اختصاصی صنعت نفت EPC ،EP ،PC ،P،C، حفاری و تعمیراتی صنعت نفت تدوین و ابلاغ شده است.
دستورعمل نحوه جبران آثار ناشی از افزایش قیمت ارز در پیمان‌های ریالی فاقد تعدیل با اهدافی همچون حفظ توان اجرایی کشور، ضرورت عبور از محدودیت‌ها و تحریم‌های اعمالی، جبران درست و نظام‌مند ضرر و زیان متحمل شده پیمانکاران، پیش‌گیری از مشکلات ناشی از افزایش قیمت‌ها در پیمان‌های وزارت نفت، سرعت بخشیدن به روند اجرای پروژه‌ها، رفع مشکلات اجرایی پروژه‌ها و یکسان‌سازی ضوابط فنی و مهندسی در صنعت نفت، اعمال سیاست‌های حمایتی به‌منظور توانمندسازی پیمانکاران، تأمین‌کنندگان و مشاوران داخلی و تدوین دستورعمل نحوه تعدیل پیمان‌های صنعت نفت ابلاغ شد.
برای پیش‌گیری از مشکلات ناشی از افزایش قیمت‌ها در پیمان‌های وزارت نفت، زمینه‌سازی رقابت صحیح‌تر، سرعت بخشیدن به روند اجرای پروژه‌ها و برای اعمال سیاست‌های حمایتی به‌منظور توانمندسازی پیمانکاران، تأمین‌کنندگان و مشاوران داخلی، دستورعمل‌های نحوه محاسبه تعدیل پیمان‌های صنعت نفت بخش C و P از پیمان‌های EPC ،EP ،PC ،P،C، تهیه و ابلاغ شده است.
این دستورعمل برای رفع ایرادها و ابهام‌های موجود، تطابق حداکثری با سایر دستورعمل‌های وزارت نفت، بخشنامه‌های سازمان برنامه‌وبودجه کشور و اسناد بالادستی مرتبط، پوشش حداکثری حوزه‌های کاری وزارت نفت، همچنین سهولت در اجرا و نظارت، موردبازنگری قرار گرفته است.
هدایت سرمایه‌گذاری به زنجیره ارزش صنعت گاز
برای نوآوری و ارتقای فناوری در زنجیره ارزش صنعت گاز معاونت مهندسی، پژوهش و فناوری وزارت نفت طی چهار دهه اخیر سرمایه‌گذاری‌های زیادی در این زمینه برنامه‌ریزی و اجرا کرده که از نمونه‌های بارز آن می‌توان به سرمایه‌گذاری ۳۳۳ میلیارد تومانی در قالب ۲۱ طرح راهبردی ساخت بار اول در حوزه تولید و فرآورش گاز طبیعی، سرمایه‌گذاری ۳۱۵ میلیارد تومانی در قالب پنج طرح ملی ارتقای فناوری در تأسیسات تقویت فشار گاز، سرمایه‌گذاری ۶۵۰ میلیارد تومانی در قالب سه طرح در حوزه تکمیل زنجیره ارزش و مدیریت مصرف و سرمایه‌گذاری ۵۴۵ میلیارد ریالی در قالب امضای قرارداد و حمایت از ۴۰ طرح کلان و راهبردی در شرکت‌های دانش‌بنیان، دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی و توسعه زیرساخت‌های ملی پژوهش و توسعه آزمایشگاه‌های ملی مرجع اشاره کرد.
از سویی اجرا و پیاده‌سازی طرح «توسعه یکپارچه زنجیره ارزش گوگرد»، جذب سرمایه‌گذار به‌منظور افزایش پایداری تأمین گاز طبیعی از طریق احداث سی‌ان‌جی، مینی‌ال‌ان‌جی، اس‌ان‌جی و تأسیسات دریافت و تبدیل ال‌ان‌جی وارداتی به گاز طبیعی و تأسیسات ذخیره‌سازی زیرزمینی گاز طبیعی، انجام مطالعه‌ها و بررسی‌های لازم درباره توسعه فناوری هیدروژن و حامل‌های انرژی پایه هیدروژنی، فراخوان ارزیابی فعالان حقیقی و حقوقی فناور و صاحب ایده در حوزه بهینه‌سازی مصرف انرژی و پایش عملکرد شرکت‌های تابع در حوزه تعمیرات اساسی ماشین‌های دوار و به‌کارگیری شیوه‌نامه مربوطه از دیگر دستاوردهای این معاونت در این حوزه به‌شمار می‌آید.
منبع:شانا
