کاهش سرمایه‌گذاری، پاشنه آشیل گذار جهانی انرژی پاک
نبض نفت - شرکت خدمات مالی و سرمایه‌گذاری چندملیتی آمریکایی بلک‌راک (BlackRock) اعلام کرد: سرمایه‌گذاری در گذار انرژی بسیار کمتر از آن مقداری است که برای موفقیت در این موضوع لازم است. طبق بررسی این شرکت، سرمایه‌گذاری جهانی در انرژی پاک برای دورشدن از هیدروکربن‌ها باید سالانه تقریباً به دو برابر سطح فعلی افزایش یابد، اما احتمال این اتفاق در حال کاهش است.
شرکت بلک‌راک در نسخه جدید سناریوی گذار مؤسسه سرمایه‌گذاری (IITS) خود به این نکته تأکید کرده است که حرکت روبه‌جلو در گذار انرژی به پول بیشتری از منابع دولتی و خصوصی نیاز دارد و خود مستلزم همسویی بین اقدام‌های دولت، شرکت‌ها و مشارکت جوامع است.
بلک‌راک در گزارش اصلی سناریوی گذار مؤسسه سرمایه‌گذاری که ماه دسامبر منتشر کرده بود، مبلغ سرمایه‌گذاری سالانه موردنیاز برای گذار انرژی را ۴ تریلیون دلار اعلام کرد. این مبلغ، به‌ویژه به دلیل اینکه دو برابر میزان برآوردهای سرمایه‌گذاری مورد نیاز قبلی بود، بسیار بالا و قابل ملاحظه است. چیزی که آن را قابل ملاحظه‌تر هم می‌کند، این واقعیت است که رکورد سرمایه‌گذاری جهانی در گذار انرژی، پارسال کمتر از نصف این مقدار، یعنی ۱.۸ تریلیون دلار بوده است.
حداقل در شرایط کنونی امید چندانی به تغییر این وضع و افزایش سرمایه‌گذاری وجود ندارد. ازآنجاکه به‌طور فزاینده تحلیلگران بیشتری درباره تأثیرات نرخ بهره بالاتر بر گذار انرژی هشدار می‌دهند، سرمایه‌گذاران نیز در حال رویگردانی از انرژی پاک هستند و به سرمایه‌گذاری در صنعت نفت و گاز بازمی‌گردند. این وضع باید بدترین سناریوی قابل تصور در موضوع گذار انرژی باشد.
ماه گذشته، فیلیپ ماتیو (Philippe Mathieu)، معاون اکتشاف و تولید بین‌المللی شرکت نروژی اکوینور (Equinor)، گفت: احساسات سرمایه‌گذاران به صنعت نفت و گاز نسبت به چند سال پیش «به‌طور کامل تغییر کرده است». ماتیو طی سخنرانی در کنفرانس سال ۲۰۲۴ CERAWeek تأکید کرد: درحالی‌که گذار انرژی همچنان یک اولویت است، امنیت انرژی نیز پس از همه‌گیری کووید ۱۹ و تنش اوکراین به یکی از اولویت‌های اصلی کشورها تبدیل شده است.
وی تنها فردی نیست که چنین دیدگاه و نظری را مطرح کرده است. اخیراً یکی از مدیران بخش سهام شرکت سرمایه‌گذاری Wealth Enhancement Group به خبرگزاری رویترز گفت: سرمایه‌گذاران برای محافظت از خود در برابر تورم و بهره‌مندی از قیمت‌های بالاتر نفت به‌سمت سهام انرژی هجوم آورده‌اند.
وی افزود: «اگر نرخ تورم همچنان افزایش یابد... مانع از این می‌شود که برخی کالاها [برای سرمایه‌گذاری] در معرض دید قرار گیرد».
وضعیت برای شرکت‌های فعال در حوزه گذار انرژی بسیار متفاوت از صنایع نفت و گاز است. بسیاری از این شرکت‌ها به‌رغم برخورداری از حمایت‌ها و کمک‌های سخاوتمندانه دولت‌ها، در حال تلاش برای بقا در میان نرخ‌های تورم و بهره بالاتر و طولانی‌تر هستند. اکنون بسیاری از شرکت‌های اروپایی به ایالات‌متحده، که کمک‌های دولتی آن به‌واسطه قانون کاهش تورم (IRA) حتی سخاوتمندانه‌تر است، نقل مکان می‌کنند. سودآوری به چالشی بزرگ برای این شرکت‌ها تبدیل شده است و در این میان، سرمایه‌گذاران منتظر نمی‌مانند که ببینند آیا توسعه‌دهندگان انرژی بادی و خورشیدی بر این چالش غلبه خواهند کرد یا خیر.
به‌گفته مایکل دنیس (Michael Dennis)، رئیس بخش بازارهای سرمایه و راهبردهای جایگزین شرکت بلک‌راک، این موضوع باعث می‌شود پرکردن شکاف سالانه ۲ تریلیون دلاری نیز کاملاً چالش‌برانگیز باشد، به‌ویژه که نزدیک دوسوم سرمایه موردنیاز، حداقل در کشورهای درحال‌توسعه باید از سوی بخش خصوصی تأمین شود.
وی درعین‌حال می‌گوید: بودجه و منابع مالی وجود دارد، اما آن‌ها باید بسیج شوند و این فقط با کمک و حمایت دولت‌ها می‌تواند اتفاق بیفتد.
شرکت بلک‌راک در گزارش یادشده تأکید کرده است کمک دولت‌ها باید در چارچوب سیاست‌های قیمت‌گذاری مطلوب انرژی و مقررات‌زدایی از بازار ازجمله حذف یارانه‌ها باشد. مقررات‌زدایی از این نظر موردعلاقه سرمایه‌گذاران در حوزه انرژی است که تمایل دارند قیمت برق را برای مصرف‌کنندگان افزایش دهند و درنتیجه نرخ بازدهی سرمایه‌گذاری را برای عرضه‌کنندگان برق بیشتر کنند، اما مقررات‌زدایی در کشورهای درحال توسعه با سطح بالای فقر، همواره کار بسیار دشواری برای دولت‌هاست که نگران ناآرامی‌های اجتماعی، تنزل پایگاه اجتماعی و کاهش آرای خود هستند.
مقررات‌زدایی از بازار انرژی تنها بخش دشوار گذار به انرژی پاک نیست. به نظر می‌رسد اکنون که همه‌چیز در این حوزه کاملاً پیچیده و پرمخاطره شده است؛ از فروش خودروهای برقی گرفته که به‌محض حذف مشوق‌های دولتی کاهش یافت، تا توسعه تأسیسات خورشیدی که قیمت برق اروپا را بسیار کاهش داده و در برخی موارد حتی به زیر صفر می‌رساند. در چنین شرایطی، اینکه آیا شکاف سرمایه‌گذاری سالانه ۲ تریلیون دلاری محاسبه‌شده از سوی بلک‌راک هرگز پر می‌شود یا خیر، پرسشی است که هنوز پاسخی برای آن وجود ندارد.
منبع:شانا
