تیراژ تجمیعی خودروسازان کاهشی افزایشی شد
تولید تجمیعی سالانه خودروهای سواری کشور در شرایطی نسبت به سال گذشته افت کرده که خودروسازان توانسته‌اند تیراژ ماهانه خود را افزایش دهند.طبق آخرین آمار اعلامی، سه خودروساز بزرگ و وابسته به دولت (ایران خودرو، سایپا و پارس خودرو)، در ۹ماه امسال و نسبت به مدت مشابه سال گذشته با افت ۶.۵درصدی تولید محصولات سواری مواجه شده‌اند. با این حال، تولید ماهانه آنها –آذر به آبان- حدود ۱۴درصد بالا رفته است.این آمار با توجه به گزارش ارسالی خودروسازان به سامانه کدال بورس، به دست آمده است و همچنان خبری از آمار تولید وزارت صنعت، معدن و تجارت نیست. این وزارتخانه از ابتدای امسال و پس از چند ماه که انتشار آمار تولید خودرو در کشور را از سر گرفته بود، بار دیگر آمار موردنظر را حبس کرد.
در حال حاضر، تنها مرجع دسترسی به آمار تولید خودروسازان، گزارش‌های ارسالی آنها به سامانه کدال بورس است. طبق گزارش‌هایی که سه خودروساز بزرگ به سامانه کدال بورس ارسال کرده‌اند، تولید تجمیعی سالانه آنها باز هم کاهش یافته، اما تیراژ ماهانه‌شان بالا رفته است. طی سال‌جاری تولید خودروهای سواری در بخش دولتی، نسبت به سال گذشته معمولا منفی بوده، اما تولید ماه به ماه افت‌وخیز داشته است، به نحوی که گاهی بالا و گاهی پایین آمده است.در کل اما اوضاع تولید خودروسازان وابسته به دولت در سال‌جاری مناسب نیست، چه آنکه نسبت به پارسال تیراژ کمتری به ثبت رسیده است.
افت تولید در سال‌جاری، دلایل مختلفی دارد که از جمله مهم‌ترین آنها، کمبود ارز، ضعف نقدینگی و چالش انرژی است. در ماه‌های ابتدایی سال و تا قبل از فرا رسیدن روزهای گرم و آغاز بی‌برقی‌های گاه به گاه، خودروسازان با کمبود ارز و ریال مواجه بودند. با فرا رسیدن روزهای گرم، چالش بی‌برقی نیز به مشکلات قبلی اضافه شد تا تولید بیشتر تحت فشار قرار گیرد.
خودروسازان در نهایت نیمسال نخست ۱۴۰۳ را با افت تولید نسبت به مدت مشابه سال گذشته پشت سر گذاشتند. پیش‌بینی کارشناسان و فعالان صنعت خودرو این بود که در نیمه دوم سال، روند تولید تغییر می‌کند و تیراژ بالا خواهد رفت. با این حال، ادامه مشکلات مربوط به کمبود ارز و نقدینگی، اجازه تحقق این هدف را نداد. به این دو چالش، مساله کمبود برق و گاز نیز با توجه به سرد شدن هوا، اضافه شد، به نحوی که خودروسازان در ماه گذشته مجبور به کاهش شیفت‌های تولید خود شدند و این وضع احتمالا طی ماه جاری و ماه بعد نیز کم و بیش ادامه خواهد داشت.
این وسط اما اتفاق مثبت برای تولید خودروسازان، اصلاح ۳۰درصدی قیمت کارخانه‌ای محصولات‌شان در اوایل آذر بود. با توجه به اینکه یکی از دلایل اصلی افت تولید خودروسازان در سال‌جاری، کمبود نقدینگی ناشی از فریز قیمت بود، اصلاح قیمت میانگین ۳۰درصدی کمک بزرگی به حل این چالش کرد. به نظر می‌رسد یکی از دلایل اصلی رشد تولید خودروسازان در آذر نسبت به آبان، همین اصلاح قیمت است، البته از این جهت که گفته می‌شود خودروسازان به عمد بخشی از توان تولید خود را به اصطلاح آف کرده بودند تا پس از اصلاح قیمت، آن را به کار گیرند. از همین رو، به نظر می‌رسد خودروسازان در آذر ماه و پس از آنکه به طور میانگین ۳۰درصد به قیمت محصولات خود اضافه کردند، تا حد امکان تمام توان تولید خود را به کار گرفته‌اند و نتیجه آن، رشد ۱۴ درصدی تیراژ نسبت به آبان است. از طرفی، تاثیر اصلاح قیمت بر بهبود نقدینگی خودروسازان نیز رفته رفته خود را نشان خواهد داد و این موضوع می‌تواند شوک مثبت دیگری به تولید آنها در سه ماه پایانی سال بدهد. البته حذف سامانه نیما و شکل‌گیری ارز تجاری، هزینه تولید خودروسازان را بالا خواهد برد، مخصوصا اینکه این روزها دلار نیز روندی افزایشی به خود گرفته و طبعا هرچه نرخ آن بالا رود، هزینه تولید در خودروسازی هم رشد خواهد کرد.در این شرایط، باید منتظر ماند و دید سیاستگذار اصلاح قیمت دیگری را به این زودی‌ها برای خودروسازان در نظر خواهد گرفت یا باز هم شاهد فریز قیمتی طولانی خواهیم بود.به هر حال با توجه به تداوم نسبی چالش‌های تولید از یکسو و بازه زمانی تنها سه ماهه تا پایان سال و افزایش هزینه‌های تولید (با توجه به ظهور ارز تجاری)، ممکن است خودروسازان راه سختی برای دستیابی به رشد تولید و حتی خروج از تولید منفی نسبت به سال گذشته داشته باشند. طبق هدف‌گذاری وزارت صمت، قرار بود تولید خودروهای سواری خودروسازان وابسته به دولت در سال‌جاری نسبت به پارسال ۱۵درصد رشد کند و به بالای یک میلیون دستگاه برسد. این در حالی است که خودروسازان در ۹ ماه امسال به نحوی پیش نرفته‌اند که نشان دهد به این هدف خواهند رسید. کل تولید محصولات سواری خودروسازان در ۹ ماه امسال، ۶۴۷هزار و ۲۵۴ دستگاه بوده است. بنابراین در حالی که تنها یک فصل به پایان سال باقی مانده، ۶۴درصد از برنامه مدنظر وزارت صمت در تولید خودروی سواری توسط شرکت‌های وابسته به دولت محقق شده است. اگر قرار بود خودروسازان طبق برنامه پیش بروند، باید تا پایان آذر بالغ بر ۷۵۰هزار دستگاه محصول سواری تولید می‌کردند. در حال حاضر نیز اگر قرار است این برنامه محقق شود، آنها باید در۳ ماه پایانی سال بیش از ۳۵۰هزار دستگاه محصول را به تولید برسانند، اتفاقی که رخ دادن آن بعید به نظر می‌رسد.
تولید ماهانه متوسط موردنیاز برای تحقق تیراژ بالغ بر یک میلیون دستگاه محصول سواری، حدود ۸۴هزار دستگاه است، در حالی که خودروسازان طی سال‌جاری معمولا بسیار کمتر از این رقم در ماه تولید داشته‌اند.نکته دیگر اینکه خودروسازان برای رسیدن به تولید پارسال در بخش سواری -۸۸۱هزار دستگاه- باید ۲۳۴هزار دستگاه محصول را در سه ماه پایانی تولید کنند، یعنی به طور متوسط ماهی ۷۸هزار دستگاه.
