پس از یک دهه انتظار، سد ژاوه آماده آبگیری شد
شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران با اجرای طرح‌های زیست‌محیطی پیشرفته، موانع اصلی آبگیری سد ژاوه را پس از ۱۰ سال برطرف کرده است. این سد که از سال ۱۳۹۳ به‌صورت فیزیکی تکمیل شده بود، به دلیل آلودگی شدید رودخانه‌های قشلاق و گاوه‌رود قابلیت آبگیری نداشت.
مطالعات کیفیت آب نشان داد دو منبع اصلی، رودخانه‌ها را آلوده می‌کردند: یک منبع فاضلاب تصفیه‌نشده سنندج است که مستقیم به رودخانه قشلاق وارد می‌شود و منبع دوم شیرابه محل دفن پسماند است که روزانه بیش از ۳۷۰ تن زباله از شهر سنندج و روستاهای اطراف در آن تخلیه می شود.
راه‌حل‌های انقلابی در نتیجه این اقدامات، ظرفیت تصفیه‌خانه فاضلاب شهر سنندج از جمعیتی معادل ۴۶۵ هزار نفر به ۷۰۰ هزار نفر در افق ۱۴۲۵ توسعه یافت. همچنین حداقل حجم فاضلاب ورودی روزانه از ۱۰۰ هزار به ۱۵۰ هزار مترمکعب و حداکثر آن از ۲۱۶ هزار به ۲۶۰ هزار مترمکعب افزایش یافت.
بخش مایع این تصفیه‌خانه در اواخر سال ۱۴۰۱ وارد مدار بهره‌برداری شد و بخش تصفیه لجن نیز در آبان ۱۴۰۲ تکمیل گردید تا عملاً کل مجموعه در مدار بهره‌برداری قرار گیرد. سد ژاوه از پیوند دو شاخه گاورود و قشلاق رود تشکیل شده و نقش مهمی در تأمین آب کشاورزی مناطق بالادست و پایین‌دست ایفا می‌کند.
حسین رهنورد، مسئول پروژه، در تشریح اهداف ساخت این سد گفت: «هدف اصلی از احداث سد ژاوه، توسعه کشاورزی و آبیاری اراضی منطقه است.
در طول مسیر، سامانه‌های آبیاری برای احداث دو طرح هزار هکتاری باغات و همچنین آبیاری ۱۰ هزار و ۵۰۰ هکتار از دشت‌های قروه و دهگلان پیش‌بینی شده است که امیدواریم با آبگیری کامل سد و تکمیل سامانه‌ها، به این اهداف دست یابیم.» دستاوردهای کلیدی بهره‌برداری کامل تصفیه‌خانه: بخش مایع (۱۴۰۱) و بخش لجن (آبان ۱۴۰۲) پیشرفت ۸۵ درصدی طرح ملی ساماندهی آلودگی حذف ۹۰ درصدی آلاینده‌های ورودی به رودخانه قشلاق آینده سد ژاوه و تأثیرات آن این طرح ملی که هم‌اکنون با بیش از ۸۵ درصد پیشرفت فیزیکی در مراحل پایانی قرار دارد، با نقش کلیدی خود در رفع آلودگی زیست‌محیطی رودخانه قشلاق، راه را برای آبگیری سد ژاوه هموار کرده است.
همچنین، تمامی فعالیت‌های پیش‌نیاز لازم برای آبگیری سد ژاوه نیز به انجام رسیده است. اکنون، با آبگیری این سد که یکی از ارکان توسعه منابع آب‌وخاک در نواحی مرزی کشور است، فاز نخست سامانه انتقال آب نیز در حال تکمیل است. در این مرحله، آب موردنیاز حدود ۱۰۰۰ هکتار اراضی کشاورزی اطراف مخزن سد و مسیر سامانه تأمین خواهد شد.
در فاز دوم، با هدایت آب به سد سورال در دشت قروه و دهگلان، تأمین آب ۱۰۵۰۰ هکتار از اراضی کشاورزی این دشت‌ها محقق می‌شود. نکته قابل توجه این است که استفاده از فناوری‌های بومی در تصفیه شیرابه و فاضلاب، این طرح را به نمونه‌ای موفق از مهندسی محیط‌زیست ایرانی تبدیل کرده است. سخن پایانی این پروژه نه‌تنها مشکل ده‌ساله آبگیری سد ژاوه را حل کرده، بلکه الگویی برای مدیریت یکپارچه منابع آب و پسماند در کشور محسوب می‌شود. با آبگیری این سد، استان کردستان گام بزرگی در جهت خودکفایی کشاورزی و توسعه پایدار برمی‌دارد.
