رضا پدیدار، نایب رئیس فدراسیون صنعت نفت ایران
بازار تعمیر تجهیزات، ماشین‌آلات و صنایع گاز، نفت و پتروشیمی در کشور با کسادی مواجه شده است. اما دلیل این امر کاهش واردات قطعات یدکی مورد نیاز نیست. چراکه این قطعات در داخل کشور با کیفیت بالا تولید می‌شوند، دلیل اصلی کاهش تقاضا برای این قطعات و تعمیرات تجهیزات مورد نیاز است. صنایع گاز، نفت و پتروشیمی طی سال‌های گذشته رشدی نداشته و تنها به حفظ منابع موجود بسنده شده است.
صادرات نفتی، گاز و محصولات پتروشیمی کاهش یافته و فعالیت صنایع پتروشیمی به حدی کاهش یافته که با کمبود بنزین نیز در کشور مواجه شده‌ایم. روزانه با 10 تا 15 لیتر کمبود بنزین در کشور روبه‌رو هستیم. فعالیت‌های توسعه‌ای و اکتشاف میادین نفتی و گازی نیز کاهش یافته و صنایع پتروشیمی با کمترین ظرفیت خود مشغول به فعالیت‌اند.
بازار کساد است
گردش مالی قطعات یدکی صنایع نفت، گاز و پتروشیمی به‌شدت پایین آمده است. شرکت‌های سازنده این قطعات نیز اکنون با نیمی از ظرفیت خود به فعالیت ادامه می‌دهند.
رضا پدیدار، نایب‌رئیس فدراسیون صنعت نفت ایران، می‌گوید: بازار تعمیر تجهیزات، وسایل و صنایع گاز، نفت و پتروشیمی به‌شدت کساد است. هم قطعات یدکی کم است و هم حجم گردش مالی این بازار پایین است. می‌توان گفت بیش از 50 درصد از ظرفیت بخش خصوصی خالی است. شرکت‌های سازنده تجهیزات صنایع گاز، نفت و پتروشیمی قطعات مورد نیاز را تولید می‌کنند اما در تامین مواد اولیه به دلیل تحریم‌ها و محدودیت‌های تبادلات مالی با مشکلات فراوانی دست به گریبان هستند.
توقف فعالیت‌های توسعه‌ای
عملیات اکتشاف و به طور کلی توسعه‌ای صنایع نفت، گاز و پتروشیمی عملاً متوقف شده است. صنایع بالادستی متوقف شده، صنایع میان‌دستی با 10 درصد و صنایع پایین‌دستی نیز تنها با 20 درصد از ظرفیت خود فعالیت می‌کنند. زمانی که از تجهیزات و صنایع نفت و گاز استفاده کمتری شود، نیاز کمتری نیز به تعمیرات وجود دارد. این امر دلیل کسادی بازار تعمیرات تجهیزات نفت، گاز و صنایع پتروشیمی است.
به طور میانگین بیش از 80 درصد از قطعات مورد نیاز گاز، نفت و پتروشیمی در داخل کشور و با کیفیت بالایی تولید می‌شود. مشکل اصلی اینجاست که به دلیل تحریم‌ها و عدم توسعه صنایع انرژی، بازار قطعات صنایع گاز، نفت و پتروشیمی نیز دچار آسیب شده است.
متاسفانه در فعالیت‌های توسعه‌ای متوقف شده‌ایم؛ به طوری که صنایع بالادستی متوقف شده، صنایع میان‌دستی تنها 10 درصد و صنایع پایین‌دستی حدود 20 درصد فعالیت دارند. 80 درصد از ظرفیت این صنایع متوقف شده و این امر به کاهش گردش مالی بازار قطعات این صنایع منجر شده است.
مشکلات واردات قطعات
اگر قطعات مورد نیاز در داخل کشور تولید نمی‌شد، مجبور به استفاده از قطعات بی‌کیفیت بودیم، چراکه دیگر از کشورهای اروپایی، آمریکایی و ژاپن نمی‌توانیم کالای مورد نیاز را خریداری کنیم. قطعات وارداتی را از طریق بازارهای همسایه اوراسیا و خاورمیانه تامین می‌کنیم که از کیفیت لازم برخوردار نیستند. در حقیقت بیشتر قطعات از چین و کشورهای اقماری وارد می‌شوند که ضریب کیفی پایینی دارند. در گذشته قطعات مورد نیاز را از آمریکای شمالی، کشورهای اروپایی، ژاپن و کره جنوبی وارد می‌کردیم، اما تحریم‌ها امکان خرید کالا از این کشورها را از ما گرفت.
کاهش تقاضای تامین قطعات یدکی
رضا پدیدار با اشاره به کاهش تقاضای تامین قطعات یدکی گفت: فعالان اقتصادی دولتی و خصوصی به دلیل کاهش اکتشاف و تولید منابع انرژی و نفت، گاز و پتروشیمی و عدم توسعه این صنایع نسبت به گذشته تقاضای کمتری برای خریداری قطعات و تعمیر تجهیزات دارند. این صنایع در سطح نگهداشت باقی مانده و دیگر عملیات اکتشاف و توسعه صورت نمی‌گیرد. میادین جدید نفت، گاز و پتروشیمی کم داریم و توجیه اقتصادی تولیدات قطعات و لوازم یدکی کاهش یافته است. در صورتی که با توجه به افزایش جمعیت باید به توسعه میادین نفت و گاز و فعالیت‌های صنایع میان‌دستی بپردازیم.
افزایش مصرف بنزین
با توجه به افزایش جمعیت و تعداد بالای خودروهای کشور، میزان بنزین افزایش یافته، اما فعالیت‌های پتروشیمی به حدی کاهش یافته که حتی در تامین بنزین مورد نیاز داخلی نیز با مشکلاتی روبه‌رو هستیم. کمبود بنزین مورد نیاز در کشور یکی از مشکلات اساسی است که کارشناسان دلیل این امر را تحریم‌ها می‌نامند. مصرف بنزین در کشور افزایش یافته، اما ظرفیت پالایشگاهی کاهش یافته است. در ده سال اخیر رشد جمعیت ده میلیون‌نفری داشتیم. مهاجران افغانستانی بسیاری وارد کشور شده و تقریباً 10 میلیون نفر در سال‌های اخیر افزایش جمعیت داشته‌ایم. همچنین در کشور حدود 5/24 میلیون خودرو داریم که پنج میلیون آن وسایل نقلیه عمومی و 5/19 میلیون خودرو شخصی در سطح کشور تردد می‌کنند. به همین روی مشکلاتی مانند کمبود بنزین در کشور داریم و روزانه بین10 تا 15 میلیون لیتر کمبود بنزین وجود دارد.
امکان جبران سرانه درآمد ملی با صادرات نفت و گاز
بهترین راهکار برای جبران کاهش سرانه درآمد ملی کشور، افزایش صادرات نفت و گاز بود، اما با توجه به تحریم‌ها، به ناچار صادرات نفت و گاز نیز با کاهش همراه بود. از سوی دیگر کاهش درآمد ملی را می‌توانیم با افزایش صادرات نفت و گاز جبران کنیم، اما هم صادرات نفت و گاز کاهش یافته و هم فعالیت‌های صنعت پتروشیمی در کشور کاهش یافته است. این امر را در سایر منابع کشور نیز می‌توانیم ببینیم. در صورتی که با رشد صادرات محصولات معدنی می‌توانستیم درآمد سرانه ملی را جبران کنیم. دلیل هریک از این مشکلات را که از مدیران و کارشناسان مربوطه بپرسید، می‌گویند تحریم‌ها؛ تحریم‌ها موجب کاهش فعالیت‌های عرصه گاز، نفت و پتروشیمی شده است. تحریم‌ها مانع عملیات توسعه‌ای و اکتشاف در این صنایع شده و موجبات کمبود بنزین را در کشور رقم زده است. این امر به نوبه خود در بازار تعمیرات و قطعات یدکی تجهیزات این صنایع نیز تاثیرگذار بوده است.
