ایران به توصیه جان کری گوش ندهد

بر اساس گزارش هایرسانه ها، جان کری، وزیر اسبق امور خارجه، در دیدارهایش با محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجهایران، گفته بهتر است تهران این چند سال باقی مانده از دولت ترامپ را تحمل کند تا سپس با جانشین دموکرات او وارد مذاکره شود.

با این حال، این پیشنهاد کری به ظریف، در راستای منافع ایران نیست. این اقدامباعث بدتر شدن مشکلات اقتصادی و سیاسی ایران می شود و ممکن است واشنگتنتحریم های شدیدتری را علیه ایران اعمال کند و حتی خطر حمله نظامی احتمالی امریکا را نیز افزایش می دهد.

طرفداران استراتژیِ منتظر ماندن برای پایان دوره دولت ترامپ، معتقد هستند که سیاست های دولت های قبلی امریکا در قبال ایران بسیار متفاوت از سیاست های دولت ترامپ بوده است و امیدوار هستند که دولت دموکرات بعدی و شاید هم یک رئیس جمهور جمهوری خواه میانه رو، رویکرد متفاوتی در قبال تهران اتخاذ کند. اما سیاست های دولت های قبلی ایران از سال 1988 به بعد، به شدت نشان دهنده این موضوع است که بعید است چنین تغییری رخ دهد. یکی از دلایل اصلی این بدبینی ایران، تغییر یافتن ساز و کار بین المللی از زمان فروپاشی شوروی است.

پایان جنگ سرد و روابط آمریکا با ایران

در طول بیشتر دهه1980، رویکرد امریکا در قبال تهران بیشتر متاثر از شوروی و جنگ سردی بود که در آن دوره در حال وقوع بود. این یکی از دلایلی است که امریکا به خاطر آن بیش از حد به ایران فشار وارد نکرد و حتی در بحران گروگان گیری سال 1979-1981وارد درگیری نظامی مستقیم با ایران نشد. واشنگتنمی ترسید که اعمال فشارهای بیش از حد و یا حمله نظامی، بهانه ای برای روسیه به منظور ورود به ایران و یا حتی تسلط جستن بر آن شود.

در سال 1987، اوضاع و همچنین محاسبات آمریکایی ها در قبال ایرانشروع به تغییر کرد. این همان سالی بود که میخائیل گورباچوف اصلاحاتش را آغاز کرد و از تفکر به اصطلاح جدید در سیاست خارجی شوروی سخن گفت. بر اساس این رویکرد جدیدسیاست های خارجی شوروی قرار بود بر اساس منافع ملیو نه رقابت ایدئولوژیکی با غرب، اتخاذ شود. در واقع این تغییر در طرز تفکر شورویآغازی بر خاتمه جنگ سرد بود.

متاثر شدن سیاست های آمریکا

این تغییر در سیاست خارجی شورویهمچنین به این معنی بود که مسکو دیگر به دنبال رقابت با آمریکا در خاورمیانه و خلیج فارساز جمله ایراننخواهد بود. بنابراین در آوریل 1988آمریکا به کشتی ها و دکل های نفتی ایران حمله کرد. این حملات موجب شد تا امید ایران برای مغلوب کردن عراق در جنگ از دست برود و مجبور شود توافق آتش بس را بپذیرد. پس از پایان جنگ ایران و عراقعلیرغم رفتارهای دوستانه ی ایران، آمریکا صدام حسین را به عنوان شریک جدیدش در خاورمیانه انتخاب کرد تا اینکه با حمله بغداد به کویت در سال 1991از انتخاب خود به شدت پشیمان شد. در آن برهه، آمریکا به ایران روی خوش نشان داد و خواست که به ائتلاف ضد صدام بپیوندد. سیاست های داخلی ایران اجازه چنین اقدامی را نمی داد، اما ایران بی طرف ماند و همین باعث شد تا ائتلاف ضد صدام به پیروزی برسد.

بلافاصله پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در دسامبر 1991جیمز بیکر، وزیر امور خارجهطی سفری به آسیای مرکزی اعلام کرد که دولت جورج دبلیو بوش پدراز حضور ایران در کشورهای پسا شوروی ممانعت خواهد کرد. سپس نوبت به سیاست های بازدارندهدولت کلینتون رسید و در سال 1996 تحریم های اقتصادی علیه ایران را اعمال کرد. هدف این سیاست ها نیز تغییر نظام بود، گرچه تحریم ها و سایر فشارها کارساز نبودند.

پس از حادثه یازده سپتامبرسیاست های بازدارندهجای خود را به سیاست علنی تغییر رژیم در بسیاری از کشورهای خاورمیانهاز جمله ایرانداد. به عنوان مثال، دولت جورج دبلیو بوش ایران را یکی از محورهای شرارت خواند. اما حتی دولت اوباما نیز سیاست اعمال فشار را ادامه داد و هیلاری کلینتون اولین کسی بود که سخن از اعمال تحریم های فلج کننده به میان آورد. ماهیت سیاست های ترامپکه همان به زانو در آوردن ایران از طریق اعمال فشار است، مانند سیاست های چهار دولت قبلی آمریکا است.

ادامه یک سیاست

دولت ترامپ موضعی خصمانه در قبال ایران اتخاذ کرده است. اما ایران احتمالا به توافق بهتری با رئیس جمهور بعدی آمریکا نخواهد رسید، حالا هر که می خواهد باشد.

ما را در کانال تلگرامی نبض نفت دنبال کنید