آنچه خودکفایی بنزین را تهدید می کند
یادداشت به قلم حسین بردبار
نبض نفت/ حال که کشور به لطف خدای متعال با راه اندازی سه فاز پالایشگاه ستاره خلیج فارس به تولید روزانه 105 میلیون لیتر بنزین و درنتیجه به خودکفایی در تولید این محصول رسیده است، مهمترین دغدغه حفظ این خودکفایی است؛ چرا که به گفته معاون وزیر نفت و رییس شرکت پالایش و پخش فرآورده های نفتی اگر با روند فعلی رشد 7 درصدی در مصرف بنزین پیش برویم، سال 1412 دچار کسری روزانه 190 میلیون لیتر بنزین می شویم که برای رفع آن یا نیازمند واردات روزانه 100 میلیون دلار بنزین خواهیم بود یا باید حداقل 57 میلیارد دلار سرمایه گذاری برای احداث پالایشگاه و زیرساختهای لازم برای تولید این میزان کسری داشته باشیم که هر دوی این گزینه ها به صلاح اقتصاد و آینده کشور نیست. درچنین شرایطی چاره ای جز مصرف بهینه و اصلاح الگوی مصرف وجود ندارد؛ اما اکنون مهمترین پرسش همان است که معاون وزیر نفت در نشست خبری اخیر خود در پالایشگاه ستاره خلیج فارس به مناسبت راه اندازی فاز سوم پالایشگاه در پاسخ به پرسش نگارنده مطرح کرد که درواقع نوعی نپرداختن به پاسخ اصلی و طرح یک پرسش به جای پاسخ بود.علیرضا صادق آبادی درپاسخ به این که چه هماهنگی با خودروسازان برای کاهش مصرف در موتورهای بنزین سوز ایرانی داشته است، به وجود کمتر از 20 میلیون دستگاه خودرو و موتور سیکلت درکشور اشاره کرد و گفت:در کجای دنیا 20 میلیون دستگاه خودرو و موتور سیکلت 87 میلیون لیتر بنزین روزانه مصرف می کنند؟ البته رییس شرکت پالایش و پخش فرآورده های نفتی این پرسش دیگر را نیز مطرح کرد که در چنین فضایی چه هماهنگی می تواند با خودروسازان داشته باشد؟
درمقام پاسخ به پرسش های درستی که از سوی معاون وزیر نفت مطرح شد، نیستیم اما طرح پرسش از سوی مسئولان به تنهایی دردی را درمان نمی کند.یک دغدغه و مساله ای که آینده خودکفایی بنزین را جدا تهدید می کند، همین موضوع است، یعنی عدم تناسب احتراق و مصرف موتور خودروهای ایرانی با بنزین تولیدی در داخل به طوری که رشد مصرف بنزین را به دنبال دارد.این مساله با گذر زمان و افزوده شدن تعداد خودروهای فرسوده بیشتر هم می شود و واقعا باید مسئولان در وزارت صنعت و نفت به جای نظاره گر بودن موضوع فکری اساسی برای رفع آن کنند. این مساله وقتی بغرنج تر می شود که بدانیم بخش قابل توجه موتورهای بنزین سوز ایرانی در مواجهه با بنزین با کیفیت یورو 5 مصرف بیشتری نسبت به بنزین یورو 4 دارند.یعنی افزایش کیفیت اکتان بنزین نه تنها موجب کاهش مصرف نمی شود در برخی از خودروهای پرتعداد ایرانی نمی شود که در مواقعی آن را افزایش نیز می دهد؟ در چنین شرایطی باید از مسئولان ذیربط پرسید که آیا طرح پرسش به تنهایی برای حل این دغدغه اساسی که آینده خودکفایی بنزین کشور را تهدید اساسی می کند، کافی است ، نباید با هم بنشینند و فکری برای حل مساله داشته باشند؟ درست است که کشور در شرایط تحریم به سر می برد ولی هماهنگی بین مسئولان دو وزارتخانه و خودروسازان که دیگر ربطی به تحریم ندارد....
اما معضل قاچاق سوخت نیز مساله دیگری است که خیلی جدی خودکفایی بنزین را تهدید می کند و کار به جایی رسیده است که هفته گذشته شاهد بودیم فرمانده انتظامی شرق استان تهران خبر از کشف یک تونل 70 متری در حاشیه تهران برای قاچاق سوخت از لوله های اصلی انتقال سوخت از پالایشگاه نفت ری خبرداد.در چنین شرایطی کار از مبارزه با قاچاق سوخت در مرزها گذشته و در همین تهران و پایتخت متاسفانه شاهد این مسایل هستیم و مساله را باید اساسی و ریشه ای حل کنیم.
درهرحال دومساله بهینه نبودن احتراق بنزین در خودروهای داخلی و دیگری قاچاق سوخت، تهدیدی اساسی برای خودکفایی بنزین است که اگر فکری به حال آن نکنند، این دستاورد عظیم ملی درآینده ای نه چندان دور به فنا خواهد رفت.
