قطع همکاری گازی ایران با ترکمنستان سیاسی نبود

هدایت‌اله خادمی عضو کمیسیون انرژی و نماینده مردم شهرستان‌های ایذه و باغملک در مجلس شورای اسلامی در یک گفتگوی اختصاصی با خبرنگار نبض نفت با اشاره به اینکه ما در حوزه گاز مشکلات زیادی داریم گفت: متاسفانه ما در منطقه بازار گاز را به طور کامل از دست داده‌ایم. قرارداد همکاری گازی ما با ترکمنستان خیلی خوب بود که آن را به هم زدیم. ما گاز را از ترکمنستان می‌گرفتیم و سواپ می‌کردیم و می‌فروختیم و در کل برای ایران درآمد خوبی داشت. متاسفانه به دلایلی این همکاری متوقف شد و آنها گاز خودشان را به رقیب ما می‌دهند.

خادمی در پاسخ به این سئوال که موضوع گاز ترکمنستان تا چه اندازه سیاسی بود گفت: موضوع گاز ترکمنستان و قطع همکاری گازی اصلاً سیاسی نبود و من اصلا آن را سیاسی نمی‌دانم. ما در ترکمنستان سابقه کار داریم و در آنجا دستگاه حفاری داشتیم و زمانی که آنجا کار می‌کردیم از طرف شرکت خودمان(شرکت حفاری شمال) از آنها طلب داشتیم و در طی سال‌های 89 تا 92 که ایران به ترکمنستان بدهی داشت ظرف یک زمانی بدهی به ترکمنستان را پرداخت می‌کردند. این عضو کمیسیون انرژی مجلس افزود: حتی گاهی اوقات وزارت نفت از ما(شرکت حفاری شمال) می‌خواست که طلب خودمان را از شرکت ترکمنستانی نگیریم و به جای آن در ایران ریال دریافت کنیم. بعد از این مدت ما می‌توانستیم با ترکمنستان جور دیگری تعامل کنیم به گونه‌ای که گاز مورد نظر را از ترکمنستان بگیریم و بخشی را مصرف و بخشی را سواپ کنیم که این موقعیت را از دست دادیم.

خادمی تصریح کرد: ما با دست خودمان بازار دیگری را برای ترکمنستان فراهم کردیم. ترکمنستان همان گاز را به آذربایجان می‌دهد که رقیب ما محسوب می‌شود. قرارداد دیگر ما خط انتقال گاز از طریق خط انتقال صلح بود که قرار بود گاز را از طریق این خط لوله از پاکستان به سمت هندوستان هدایت کند که متاسفانه این کار هم انجام نشد.

خادمی که از منتقدان عملکرد زنگنه به شمار می‌رود در خصوص دلایل به نتیجه نرسیدن خط لوله صلح گفت: کارهای اساسی این طرح انجام شده بود و فقط چند کیلومتر تا نقطه صفر مرزی فاصله بود که متاسفانه خطوط لوله به آنجا نرسید. اگر خطوط لوله به نقطه صفر مرزی می‌رسید با توجه به وجود بندی در این قرارداد که take or pay نام دارد پاکستان مجبور بود اگر آمادگی اجرای طرح و گازرسانی به نقاط مورد نظر خود را نداشت پول آن را به ما پرداخت می‌کرد. برخی از دوستان می‌گویند پاکستان پول مورد نظر را نداشته است در حالی که پاکستان در حال حاضر برای نیروگاههای خود از سوخت مایع استفاده می‌کند و آن را گران‌تر تهیه می‎‌کند.

نماینده ایذه و باغملک در مجلس شورای اسلامی قطع همکاری گازی با ترکمنستان را یک ضرر بزرگ دانست و گفت: به نظر من با این کار ما یک بازار بزرگ و استراتژیک را از دست دادیم. کشورهای ترکمنستان، پاکستان، افغانستان و پاکستان پروژه‌ای با نام تاپی ایجاد کرده و قرار است گاز ترکمنستان از طریق افغانستان و پاکستان به هندوستان منتقل شود. با ایجاد خط لوله تایپی ما بازار بزرگی را از دست دادیم. خادمی تاکید کرد که صادرات گازی قابل تحریم نیست. وی افزود: در زمان تحریم، صادرات ما به ترکیه متوقف نشد و در این عرصه تحریم نشدیم و پول آن را نیز به خوبی می‎‌گرفتیم. همان طور که صادرات گاز روسیه به اروپا قابل تحریم نیست چرا که اروپا با مشکل مواجه می‌شود. کشور چین با احداث یک خط لوله به طول 5 هزار کیلومتر از چین تا ترکمنستان، گاز کشور ترکمنستان را به کشور خود منتقل می‌کند و این در حالی است که ما به راحتی بازارهای همسایه را از دست می‌دهیم. قرارداد گازی با عراق داشتیم که آن هم رها شد. با عمان هم قراردادی داشتیم که نهایی نشد.