نگاهی به عملکرد وزارت نفت در بورس انرژی
نبض نفت - تاکنون عرضه نفت و میعانات گازی در بورس انرژی دارای شیوه‌نامه نبود و تنها با اجازه شورای هماهنگی اقتصادی سران سه قوه در این حوزه فعالیت صورت می‌گرفت، اما با توجه به اینکه فروش نفت و میعانات گازی در بورس انرژی در قانون امسال ذکر شد، شیوه‌نامه صریحی با در نظر گرفتن همه فعل و انفعالات فروش توسط وزارت نفت تدوین شد.
تأثیر تدوین شیوه‌نامه جدید عرضه نفت در بورس
در شیوه‌نامه عرضه نفت و میعانات گازی در بورس انرژی به مباحثی همچون نحوه قیمت‌گذاری و نحوه تعدیل قیمت‌ها اشاره شده، زیرا ممکن است از زمانی که خریدار در بورس برنده می‌شود تا زمان برداشت، دو تا سه ماه طول بکشد، از این رو باید مشخص شود قیمت‌ها چگونه تعدیل می‌شود تا دو طرف معامله متضرر نشوند و معامله منصفانه باشد. بیژن زنگنه - وزیر نفت - درباره نقش تدوین شیوه‌نامه عرضه نفت و میعانات گازی در بورس در عرضه‌های بعدی و اینکه آیا می‌تواند در فروش بیشتر تأثیر داشته باشد، اظهار کرده است: اساس بر این است که این عرضه در مسائلی همچون قیمت‌گذاری شفافیت داشته باشد تا افرادی که می‌خواهند قیمت دهند، به‌درستی بدانند پول را چگونه از آن‌ها دریافت می‌کنیم، همچنین بتوانند محاسبات خود را به دقت انجام دهند و همه آن‌ها به‌طور یکسان اطلاعات مربوط به خرید و فروش را داشته باشند.
وی با تاکید به این مساله که وزارت نفت به فروش نفت در بورس تمایل دارد، تصریح کرد: قبل از اینکه در بودجه سال ۱۳۹۸ عرضه نفت به صورت ریالی مصوب شود، من اجازه این اقدام را از شورای عالی هماهنگی اقتصادی اخذ کردم و امسال آن را در بودجه گنجاندند، لذا وزارت نفت در سال جاری به صورت مستمر در بورس، نفت عرضه می‌کند و من نیز با این کار موافقم، اما باید اندازه هر چیزی را بدانیم و وزن و اندازه بخش‌های مختلف را فراموش نکنیم.
به گفته وزیر نفت، این موضوع که برخی می‌گویند در بورس، نفت عرضه نمی‌کنیم، صحیح نیست، چراکه مطابق قانون هر هفته، نفت در بورس عرضه می‌کنیم و من به بعضی از این دوستان که مدعی هستند عرضه نمی‌کنیم، گفته‌ام که خودشان مسئولیت کار را برعهده گیرند و حتی اگر نمی‌خواهند مسئولیت کار را به عهده بگیرند، پای کار آمده و مشارکت و کمک کنند اما من نمی‌توانم برای اینکه ۳۰ هزار بشکه نفت بفروشم، نرخ نفت ایران را در بازار جهانی نابود کنم، چراکه به هر حال نرخی که در بورس اعلام می‌شود، بر بازارهای دیگر ما اثر می‌گذارد، البته وقتی می‌گوئیم خریداران نفت در بورس، ریالی پول خرید را پرداخت کنند، امتیاز بزرگی به افراد می‌دهیم و تاکنون نیز امتیازات زیادی در بورس داده‌ایم.
عرضه ماهانه پنج میلیون بشکه نفت در بورس
زنگنه با تاکید به این مساله که ما عرضه را محدود نمی‌کنیم و هم اکنون بر اساس قانون ماهانه پنج میلیون بشکه نفت در بورس عرضه می‌کنیم، گفت: باید خریداری وجود داشته باشد، وقتی نفت را در بورس نمی‌خرند، من باید چه کاری انجام دهم، اولین بخش را عرضه می‌کنیم، نمی‌خرند و دومی هم به همین ترتیب، لذا اگر نفت را خریداری کردند وزارت نفت بیشتر عرضه خواهد کرد و حتی اگر بیشتر از پنج میلیون بشکه در ماه نیز بخرند، نفت ارائه می‌دهد؛ بنابراین باید خریدار وجود داشته باشد و وزارتخانه یک طرف قضیه است.
ایجاد زیرساخت فیزیکی عرضه نفت در بورس
به گفته وزیر نفت، ما تا قبل از این، به هیچ‌وجه در حجم پایین یعنی کمتر از یک میلیون بشکه نفت در هیچ جا عرضه نمی‌کردیم، اما اکنون گفته‌ایم که نفت در واحدهای ۳۵ هزار بشکه‌ای ارائه می‌کنیم که این ۳۵ هزار بشکه یعنی ۵ هزار تن، در حالی که پیش از این هرگز چنین عرضه‌ای نداشته‌ایم. ما برای عرضه نفت در بورس زیرساخت فیزیکی ایجاد کردیم و حتی گفتیم از راه زمینی نیز می‌توانیم آن را ارائه دهیم و انعطاف بسیاری نشان داده‌ایم.
وضعیت آینده بورس انرژی
اما رضا پدیدار - کارشناس حوزه انرژی - درباره وضعیت فعلی بورس انرژی و آینده آن گفت: ساختار بورس در دنیا تعریف شده است و هر کسی که قصد مشارکت در این حوزه را دارد، باید با مدل‌های متعارف اجرایی بورس که در دنیا جاری است، عمل کند و اگر شرکت امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران تکلیف می‌کند که محموله باید ۳۵ هزار بشکه باشد باید تدابیر لازم برای این مهم را نیز در نظر بگیرد.
به گفته وی، زمانی که ۳۵ هزار بشکه خریداری می‌شود، امکان صادرات آن وجود ندارد؛ برای اینکه کشتی که می‌خواهد این محموله را حمل کند، باید به ظرفیت ۷۰۰ هزار بشکه برسد، یعنی باید ۲۰ تا محموله ۳۵ هزارتایی خریداری شود.
این کارشناس حوزه انرژی افزود: ممکن است شخصی ۳۵ هزار نفت بشکه خریداری کند اما قصد حمل کردن آن را نداشته باشد چراکه یکی از ویژگی‌های بورس این است که افراد می‌توانند روی کالا خریداری شده خود بازی کنند، مثلاً یک ماه کالا را نگه دارند و سپس به فروش برسانند و یا اینکه محموله را به صورت کاغذی به فروش برسانند و وارد پروسه عملیاتی نشوند.
پدیدار با تاکید به این مساله که ساختار بورس باید رشد کند، اظهار کرد: بنده در کنفرانس اخیر راه‌کارهای توسعه بازارهای بین‌المللی که در حاشیه نمایشگاه نفت امسال برگزار شد، با مدیرعامل بورس انرژی صحبت داشتم که طبق گفته‌های وی، اکنون در ابتدای راه قرار دارند و هدفشان رشد و توسعه بورس انرژی است.
وی افزود: فرمولی که امروز بورس دارد، یک مقدار سخت است؛ به طور مثال درباره پرداخت‌ها باید شش درصد قبل از شرکت در بورس پرداخت و بعد از برنده شدن نیز باید ۲۰ درصد فوری پرداخت و ۸۰ درصد دیگر ظرف مدت زمانی باید پرداخت و سپس از بنادر صادراتی خارک برده شود.
کارشناس حوزه انرژی با بیان اینکه باید مسائل مالی را مانند کشورهای توسعه یافته پیش ببریم، اظهار کرد: باید برای افراد حائز شرایط و کارگزاران بورس خط اعتباری در نظر گرفته شود، چراکه این افراد با خط اعتباری که دارند، بازی می‌کنند و این مساله موجب ایجاد گردش اقتصادی و رونق در بورس می‌شود.
پدیدار تصریح کرد: اکنون نه تنها شاهد رونق در بورس انرژی نیستیم بلکه فعالان اقتصادی نیز با درهای بسته روبرو می‌شوند؛ به طوری که در سال جاری در بورس چند بار محموله‌های مختلف عرضه شد اما خریداری وجود نداشت لذا باید شفاف‌سازی، اطلاع‌رسانی و مساعدت در این حوزه پر رنگ‌تر شود.
وی با اشاره به بهترین راه‌کار برای حل این وضعیت، گفت: باید فعالان و کارگزاران بورس شناسایی شوند و خط اعتباری به آن‌ها داده شود و سپس محموله‌ها را به محموله‌های کوچک‌تری تبدیل و این محموله‌ها به کشورهای همسایه صادر کنند.
این کارشناس حوزه انرژی درباره ارزیابی کارشناسی درباره وضعیت آینده بورس انرژی، اظهار کرد: آن طور که مطلع شدم، رئیس بورس انرژی وعده داد تا این مسیرها کوتاه‌تر شود و رشد در این حوزه به‌وجود آید که ما نیز نسبت به بهبود شرایط امیدواریم.
پدیدار با اشاره به استقبال بخش خصوصی از بورس انرژی، گفت: استقبال بخش خصوصی وابسته به میزان سرمایه و منافع آن است چراکه اگر بخش خصوصی بتواند را خریداری و معامله کند و به‌طور کلی به این بخش قدرت عمل داده شود نه تنها استقبال می‌کند بلکه قطعاً حوزه بورس انرژی نیز توسعه می‌یابد اما اگر پای بخش خصوصی بسته باشد نمی‌توان انتظار فعالیت از آن را داشت.
منبع: ایسنا
