همه آدرس‌های غلط زنگنه درباره تحریم‌های نفتی آمریکا

اخیرا وزیر نفت در قالب مصاحبه با یکی از خبرگزاری ها و همچنین واکنش به توئیت یکی از اعضای شورای عالی امنیت ملی نکات مهمی درباره تحریم های نفتی آمریکا در سال‌های اخیر مطرح کرده است که با واقعیت فاصله زیادی دارد.

کد خبر : ۱۸۴۸۷

نبض نفت - اخیرا بیژن زنگنه وزیر نفت با واکنش به توئیت سعید جلیلی عضو شورای عالی امنیت ملی نکات مهمی درباره تحریم های نفتی آمریکا در سال‌های اخیر و همچنین عملکرد وزارت نفت در این زمینه ارائه داده است که در ادامه به نقد و بررسی آنها می پردازیم:

*نکات زنگنه درباره تحریم های نفتی در دوره های قبلی و فعلی

زنگنه با تاکید بر اینکه این دوره از تحریم حتی با تحریم دوره‌ گذشته هم بسیار متفاوت است، گفت: «درواقع شدیدترین تحریم‌های سازمان یافته تاریخ، علیه ملت ایران اعمال و تجربه می‌شود».

وزیر نفت در بخش دیگری از این مصاحبه در پاسخ به سوالی درباره فرق تحریم‌های این دوره با دوره های قبلی چیست، گفت: «تحریم این دوره با دوره قبل تفاوت بسیار و تعیین‌کننده‌ای دارد، اولین نکته اینکه در دوره قبل میعانات گازی مشمول تحریم نبود و 20 کشور از آسیا، اروپا و آفریقا شامل ژاپن، چین، هند، مالزی، آفریقای جنوبی، کره جنوبی، سنگاپور، سریلانکا، ترکیه، تایوان، بلژیک، چک، فرانسه، آلمان، یونان، ایتالیا، هلند، لهستان، انگلیس و اسپانیا دارای معافیت از سازمان ملل برای واردات نفت از ایران بودند و عدد و رقمی برای صادرات نفت ایران اعلام نکرده بودند، بلکه به این کشورها گفته بودند که تغییرات جدی در واردات نفت از ایران ندهید، اما در حال حاضر حتی یک کشور هم وجود ندارد که معافیت نفتی برای خرید نفت از ایران داشته باشد و حتی میعانات گازی نیز به لیست تحریم‌ها اضافه شده و تحریم‌های کشتیرانی و بانکی هم شدیدتر از دوره قبل شده است».

زنگنه در پاسخ به توئیت جلیلی درباره میزان فروش نفت خام و میعانات گازی در اوج تحریم های دوره قبلی در دولت دهم (سال های 91 و 92)، آمارهایی درباره این موضوع ارائه داد که عملا تایید کننده آمارهای جلیلی بود. وزیر نفت همچنین آمارهایی درباره میزان فروش نفت خام و میعانات گازی تا قبل از اجرای برجام ارائه و اعلام کرد: «عملکرد دولت یازدهم در صادرات نفت و میعانات گازی چه در هفت ماه پایانی سال ۹۲ و چه در سال‌های ۹۳ و ۹۴ که تحریم‌ها همچنان و حتی با شدت بیشتر ادامه داشته، تماما بیشتر و بهتر از عملکرد دولت دهم که به‌طور مشخص مورد توجه جناب آقای دکتر جلیلی قرار گرفته، بوده است».

*دولت آمریکا معافیت های خرید نفت از ایران را می داد

در ادامه به نقد و بررسی اظهارات زنگنه درباره تحریم های نفتی در دوره های قبلی و فعلی می پردازیم:

1- زنگنه مدعی است در دوره قبلی تحریم های نفتی (سال های 91 و 92)، 20 کشور از آسیا، اروپا و آفریقا شامل ژاپن، چین، هند، مالزی، آفریقای جنوبی، کره جنوبی، سنگاپور، سریلانکا، ترکیه، تایوان، بلژیک، چک، فرانسه، آلمان، یونان، ایتالیا، هلند، لهستان، انگلیس و اسپانیا دارای معافیت از سازمان ملل برای واردات نفت از ایران بودند و عدد و رقمی برای صادرات نفت ایران اعلام نکرده بودند، بلکه به این کشورها گفته بودند که تغییرات جدی در واردات نفت از ایران ندهید.

این در حالی است که: الف- این معافیت ها توسط دولت آمریکا به شرط کاهش چشمگیر واردات نفت از ایران و به مدت 180 روز (شش ماه) داده می شد، ب- 10 کشور از 20 کشور دارای معافیت در ابتدای اعمال تحریم های نفتی آمریکا علیه ایران، اروپایی بودند ولی تحریم خرید نفت از ایران توسط اتحادیه اروپا از اواسط تیرماه 91 اجرایی شد. به همین دلیل، کشورهای اتحادیه اروپا واردات نفت از ایران را به صفر رساندند. در نتیجه، آخرین تمدید معافیت این کشورها در اواخر شهریورماه 91 بود و بعد از آن، این معافیت تمدید نشد.

*ذخیره سازی میلیون‌ها بشکه میعانات گازی روی آب بخاطر تحریم‌ها

2- اما یکی از مهمترین و عجیب ترین اظهارات زنگنه، مبنی بر تحریم نبودن میعانات گازی در دوره قبلی تحریم ها بوده است. همانطور که وزیر نفت بهتر می داند ایران برای فروش میعانات گازی در دوره قبلی تحریم ها با مشکلات جدی مواجه شد زیرا هرچند ظاهرا خرید این محصول در لیست تحریم های آمریکا نبود ولی عملا این تحریم اعمال می شد و تحریم شدن برخی افراد و شرکت هایی که در این زمینه فعال بودند و در شهریورماه 93 صورت گرفت، از مصادیق این سیاست آمریکا بود. در نتیجه، عملا میعانات گازی ایران مشتری زیادی نداشت و ایران ناگزیر به ذخیره سازی ده ها میلیون بشکه این محصول بر روی نفتکش های بزرگ بر روی آب شد. در ادامه به برخی از اظهارات زنگنه درباره این موضوع اشاره می کنیم:

زنگنه در گفتگو با برنامه تلویزیونی «تیتر امشب» در تاریخ 4 شهریورماه 94 با اشاره به تحریم ها گفت: «هم اکنون 60 میلیون بشکه ذخیره میعانات گازی داریم زیرا نمی توانیم به دلیل تولید گاز، میعانات گازی تولید نکنیم واگر بخواهیم میعانات گازی تولید نکنیم باید گاز هم تولید نکنیم و ما ناچار به ذخیره شدیم».

همچنین وزیر نفت در حاشیه نشست هیئت دولت در تاریخ 23 فروردین ماه 96 درباره وضعیت این میعانات گازی ذخیره شده روی آب گفت: «در آغاز رفع تحریم ها، حدود 70 میلیون بشکه میعانات گازی فروخته نشده روی آب ذخیره کرده بودیم که در اسفندماه نزدیک صفر شد».

همچنین در ابتدای فصل اول برنامه زنگنه برای تصدی پست وزارت نفت در دولت دوازدهم که در مردادماه 96 به مجلس تقدیم شد، درباره شرایط صنعت نفت در مردادماه 92 آمده است: «به علت اعمال تحریمهای ظالمانه، صادرات نفت خام و میعانات گازی به پایینترین میزان خود در طی دو دهه اخیر رسیده بود. میزان میعانات روی آب کشور اعداد بسیار غیرمتعارف و بالایی بود که هزینه‌های سنگینی را برای کرایه کشتی به شرکت ملی نفت ایران تحمیل می‌کرد. تنوع خریداران نفت و میعانات ایران به چند کشور محدود شده بود».

*تفاوت تحریم های نفتی دوره قبل و تحریم های اخیر

3- زنگنه در حالی با زیر سوال بردن شدت تحریم های دوره قبلی مدعی است که در دوره فعلی، شدیدترین تحریم‌های سازمان یافته تاریخ علیه ملت ایران اعمال می شود که در دوره قبلی، در کنار تحریم های آمریکا، تحریم های سازمان ملل و اتحادیه اروپا هم وجود داشت و در حال حاضر، صرفا تحریم های آمریکا بر علیه ملت ایران اعمال می شود. ضمنا در دوره فعلی برخلاف دوره قبلی، هر سه فاز پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس راه اندازی شده و کشورمان مشکلات کمتری در زمینه فروش این محصول علی رغم توسعه فازهای متعدد پارس جنوبی در سال های اخیر دارد. علاوه بر این، کشورمان تجربه دوره قبلی تحریم ها را دارد و می تواند از این تجربه ارزشمند برای دور زدن موثرتر تحریم ها استفاده کند.

*تشدید تحریم های نفتی آمریکا بعد از توافق ژنو؟!

4- زنگنه مدعی است که در هفت ماه پایانی سال ۹۲ و چه در سال‌های ۹۳ و ۹۴ تحریم‌ها «همچنان و حتی با شدت بیشتر» ادامه داشته است. به عبارت دیگر، وزیر نفت مدعی است با اجرای توافق ژنو، شدت تحریم های نفتی نه تنها کاهش نیافت بلکه تشدید هم شد. این در حالی است که در متن برنامه مشترک اقدام (توافق ژنو) آمده بود: «انجام وقفه در تلاش‌ها برای کاهش بیشتر فروش نفت خام ایران، به نحوی که مشتریان فعلی ایران بتوانند میانگین میزان فعلی از نفت خام‌‌شان را خریداری نمایند». به عبارت دیگر، آمریکا بعد از توافق ژنو تلاش های خود برای صفر کردن صادرات نفت ایران متوقف کرد -و عملا هم ناکام مانده بود- و با تداوم صادرات نفت ایران که حدود یک میلیون بشکه در روز بود، موافقت کرد. بنابراین مشخص نیست زنگنه چگونه می تواند ادعا کند از آذرماه 92 تا دی ماه 94 (دوره اجرای توافق ژنو)، تحریم ها «همچنان و حتی با شدت بیشتر» ادامه داشته است؟! موضوع وقتی جالب تر می شود که بدانیم زنگنه اعتقاد داشت توافق ژنو تاثیر زیادی در کاهش آثار روانی تحریم ها داشت (گفت‌وگو با نشریه فایننشال تایمز در تاریخ 10 آذرماه 92) و بنابراین انتظار می رفت شاهد افزایش نسبی صادرات میعانات گازی در این دوره زمانی باشیم، اتفاقی که عملا هم رخ داد.

*تفاوت بسیار اندک کارنامه دولت‌های دهم و یازدهم علی رغم توافق ژنو

5- در حالی زنگنه مدعی است عملکرد دولت یازدهم در زمینه فروش نفت خام و میعانات گازی «تماما بیشتر و بهتر از عملکرد دولت دهم» بوده است که میزان صادرات نفت خام و میعانات گازی کشورمان در دوره زمانی شهریورماه 92 تا دی ماه 94 علی رغم اجرای توافق ژنو، تفاوت چندانی با دوره زمانی تیرماه 91 تا مردادماه 92 نداشته است و به طور متوسط همواره حدود 1.28 تا 1.4 میلیون بشکه در روز بوده است.

در همین راستا، می توان به آمارهای موجود در ابتدای فصل دوم برنامه زنگنه برای تصدی پست وزارت نفت در دولت دوازدهم که در مردادماه 96 به مجلس تقدیم شد، اشاره کرد. براساس این آمارها، میزان صادرات نفت خام در پنج ماه پایانی دولت دهم (فروردین تا مردادماه 92) حدود 970 هزار بشکه در روز بوده و این میزان در ده ماه ابتدایی 94 (فروردین تا دی ماه 94)، حدود 1 میلیون و 80 هزار بشکه در روز بوده است. علاوه بر این، براساس آمارهای اشاره شده در برنامه مذکور، میزان صادرات نفت خام و میعانات گازی ایران در پنج ماه ابتدایی سال 92، 1 میلیون و 200 هزار شبکه در روز بوده است.

براساس این گزارش، با توجه به آمارهای موجود در ترازنامه هیدروکربوری کشور سال 1394 که توسط وزارت نفت منتشر شده است، میزان صادرات نفت خام و میعانات گازی ایران در سال های 91 تا 94 در جدول زیر آمده است:

6- زنگنه در پاسخ توئیت جلیلی مبنی بر اینکه صادرات نفت خام و میعانات گازی کشورمان در سال های 91 و 92 حدود 1 تا 1.5 میلیون بشکه در روز بوده، اعلام کرده است میزان صادرات نفت خام و میعانات گازی ایران در شش ماه پایانی دولت دهم، کمتر از 1.2 میلیون بشکه در روز بوده است. در نتیجه، وزیر نفت که به دنبال تکذیب توئیت مذکور بوده، عملا این توئیت عضو شورای عالی امنیت ملی را تایید کرده است. با توجه به همین موضوع، این سوال مطرح است که زنگنه به چه دلیلی جلیلی را دعوت به مناظره کرده است؟

در مجموع، انتظار می رود وزیر نفت به جای تلاش برای تخفیف دادن غیرواقعی تحریم های نفتی دوره قبل و عملکرد مسئولان وقت، بر روی وظیفه اصلی این وزارتخانه در شرایط فعلی یعنی مقابله با تحریم های نفتی آمریکا با استفاده از تمامی ابزارهای موجود تمرکز نماید.

منبع: فارس