زنگنه: در فروش محموله‌های نفتی باید احتیاط کنیم
نبض نفت- بیژن زنگنه امروز (سه‌شنبه، ۱۶ مهرماه) در آیین گشایش پنجمین کنگره راهبردی و نمایشگاه نفت و نیرو در مرکز همایش‌های بین‌المللی صداوسیما با ابراز خوشحالی از حضور در میان همکاران صنعت نفت و قدردانی از برگزارکنندگان این کنگره، درباره تعیین تکلیف توسعه میدان‌های مشترک اظهار کرد: ما در میدان گازی پارس جنوبی حرکت بزرگی کردیم و ان‌شاءالله تا اواخر امسال یا اوایل سال آینده همه بخش دریایی ۲۷ فاز پارس جنوبی پایان می‌یابد و پالایشگاه فاز ۱۴ نیز سال ۱۴۰۰ تکمیل می‌شود.
وی با اشاره به اینکه عملیات طرح توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی امسال آغاز می‌شود، افزود: ما می‌خواستیم این کار را به دلیل استفاده از فناوری فشارافزایی در دریا با شرکت فرانسوی توتال انجام دهیم که متأسفانه در اعمال تحریم‌ها، هم توتال و هم شرکت سی‌ان‌پی‌سی‌آی چین کنار رفتند، حرفشان هم دوستانه بود و ما هیچ بحث و دعوایی با یکدیگر نداشتیم. شرایط تحریم به گونه‌ای بود که آنها نمی‌توانستند و نمی‌خواستند؛ فکر می‌کردند نمی‌توانند کار کنند و به هر حال کنار رفتند.
وزیر نفت با بیان اینکه وضع ما در فازهای میدان گازی پارس جنوبی بسیار خوب است، ادامه داد: امسال تا آخر سال روزانه حدود ۷۰ میلیون مترمکعب گاز شیرین از این فازها وارد شبکه خواهیم کرد.
زنگنه با اشاره به اینکه پنجمین کنگره راهبردی نفت و نیرو با موضوع آینده‌نگری فضای کسب‌وکار در صنایع نفت و نیرو ایران با محوریت بخش خصوصی برگزار شده است، گفت: به نظر بنده ظرفیت‌های ما برای توسعه و تحرک در صنعت نفت در شرایط کنونی کماکان فوق‌العاده است.
تغییرات غیرقابل پیش‌بینی جغرافیای نفت
وی با بیان اینکه در جغرافیای نفت تغییرات بسیار مهمی اتفاق افتاده که در ۱۰ سال گذشته قابل پیش‌بینی نبوده است، ادامه داد: کسی نمی‌توانست پیش‌بینی کند آمریکا به بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت جهان تبدیل شود، کشوری که بزرگ‌ترین واردکننده بود، اکنون نه‌تنها بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت جهان شده، بلکه صادرات نفت، گاز و میعانات گازی را آغاز کرده است.
به گفته وزیر نفت، با وجود همه اینها، همچنان ظرفیت‌های بسیار مهم و فوق‌العاده‌ای در حوزه کشورهای خلیج فارس و تولیدکنندگان سنتی برای توسعه و تحرک وجود دارد و نفت کماکان با آن معنای واقعی‌اش می‌تواند محرک و پیشران اقتصاد ایران باشد.
زنگنه با تأکید بر توسعه جهشی صنایع بالادستی نفت و گاز و در ادامه تأمین خوراک و توسعه صنایع بالادست و پایین‌دست پتروشیمی و در کل تکمیل زنجیره ارزش در صنعت نفت اظهار کرد: فعال بودن صنعت نفت بخش بسیار مهمی از دیگر صنایع کشور و خدمات فنی و مهندسی را تحریک و فعال می‌کند.
وی افزود: حجم سرمایه‌گذاری‌های نفت طوری است که می‌تواند بخش عظیمی از خدمات مهندسی و حتی غیرمهندسی را فعال کند و حتی در اشتغال کشور نقش مهمی داشته باشد.
وزیر نفت با بیان اینکه در سال ۸۳ چشم‌انداز ۲۰ ساله برای کل صنعت نفت همسو با چشم‌انداز ۲۰ ساله کشور تهیه شد، تصریح کرد: اهداف کلان این چشم‌انداز واقع‌گرایانه و قابل دسترس بود و همه ابعاد نفت در آن ترسیم شده بود. هم‌اکنون هم با کمی به‌روزرسانی می‌توان توقع داشت که آن اهداف تحقق یابد، گرچه کشورهای منطقه بیکار ننشسته‌اند و در این ۱۵ سال پیشرفت‌های چشمگیری در همه زمینه‌ها داشته‌اند.
نفت در مقابل ضربه‌های تحریم مقاومت می‌کند
زنگنه با اشاره به اینکه هر چند سال یک بار ضربات کشنده‌ای به صنعت نفت ایران وارد می‌شود، گفت: تاکنون سعی کردیم از این ضربات زنده بیرون بیاییم و این مشکل را حل کنیم. به هر حال تحریم‌ها بزرگ‌ترین ضربات را به صنعت نفت وارد می‌کنند و جایگاه جهانی ما را کاهش می‌دهند؛ گرچه ما مقاومت می‌کنیم.
وی به زمینه‌های فعالیت بخش خصوصی در صنعت نفت اشاره و اظهار کرد: بخش خصوصی می‌تواند در زمینه فعالیت‌های پیمانکاری نقش بسزایی داشته باشد. هم اکنون پیمانکاران EPC در نفت در حال گرفتن نقش قالب هستند، زیرا با توجه به نظام اجرایی نفت که نمی‌خواهد کار امانی انجام دهد و کارها را کوچک نکند و حتی عملیات نگهداشت تولید را هم که اقدامی بود که همیشه به صورت امانی انجام می‌شد و چند پیمانکار با هم کار می‌کردند هم‌اکنون این نظام یک نظام EPC/EPD است که تمام کارها را یک پیمانکار از اول زنجیره تا انتها انجام می‌دهد و پرداخت هم تابع تولید است، نه تابع پیشرفت تنها فیزیکی طرح.
وزیر نفت ادامه داد: زمینه فعالیت پیمانکاران در نفت شناخته‌ترین زمینه است که مهم‌ترین آن در بخش بالادست نفت و کوچک‌ترین‌ها در شبکه‌های گازرسانی توزیع در شهرها و روستاهاست که در حال انجام است.
زنگنه درباره سرمایه‌گذاری مستقیم در صنعت نفت در بخش‌های پتروشیمی، پالایش و مایع‌سازی گاز و زنجیره پایین‌دستی نفت، گاز و پتروشیمی افزود: زمینه‌هایی بسیار خوب و خوراک‌های باارزشی وجود دارد که می‌توانیم با سرمایه‌گذاری در آنها زنجیره ارزش را تکمیل و تا جایی که ممکن است از خام‌فروشی پرهیز کنیم.
وی در مورد ساخت تجهیزات و به‌ویژه سیستم‌های صنعتی مورد نیاز صنعت نفت، با اشاره به پیشرفت‌ها و چالش‌های ۱۰ قلم کالاهای اولویت‌دار صنعت نفت گفت: باید با برنامه‌ریزی‌های لازم این کار را تقویت و تسریع کنیم. این کار آثار مهمی به ویژه در این شرایط برای ایجاد اشتغال و امید دارد.
تقویت ساخت داخل و ایجاد اشتغال و امید
وزیر نفت با بیان اینکه در قراردادهای EPC/EPD تعدادی کالاها به‌طور مشخص ذکر شده است که پیمانکاران مکلف هستند از داخل خریداری کنند، گفت: در بخش‌های زیادی هم تاکنون پیشرفت داشته‌ایم. آخرین آن ورق‌های مقاوم به اسید و گاز ترش است که برای نخستین بار خطوط لوله در صنعت نفت با همکاری فولاد مبارکه و فولاد اکسین خوزستان برای خط لوله گوره - جاسک در حال ساخت است.
زنگنه گفت: سیستم‌های مورد نیاز صنعت را باید در داخل به صورت سیار (Skid Mounted) بسازیم. مانند واحدهای بهره‌برداری و نمک‌زدایی یا واحدهای فشارافزایی. اینها کار مهمی است که به آنها احتیاج داریم و باید به آن توجه شود.
وی درباره بهینه‌سازی مصرف انرژی ادامه داد: این موردی است که می‌توانست با توجه به ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید حجم عظیمی از کار و فعالیت را برای سازندگان و شرکت‌های خدمات مهندسی ایجاد کند. با توجه به مشکلاتی که در هدفمندی یارانه‌ها بود و اولویت‌دهی به هدفمندی یارانه‌ها و اختصاص منابع برای آن، این کار تقریبا جز در بخش قراردادهای بالادستی نفت (IPC و بیع متقابل) و مقداری هم در بخش گاز، متوقف شد که باید به این موضوع توجه ویژه شود.
وزیر نفت درباره شرکت‌های E&P ایرانی گفت: وزارت نفت اسامی ۱۵، ۱۶ شرکت را برای فعالیت در فعالیت‌های اکتشاف و تولید اعلام کرده است. این شرکت‌های می‌توانند نقش بسزایی در آینده کسب‌وکار صنعت نفت داشته باشند. حتی در شرایط کنونی تحریم نیز این شرکت‌ها می‌توانند فعالیت خوبی داشته باشند.
فضای باز صادراتی
به گفته زنگنه، هم اکنون فضایی باز برای صادرات فرآورده‌های نفتی مانند نفت گاز، بنزین، نفت و کوره و ... حتی نفت خام و میعانات گازی وجود دارد.
وی به ابعاد بزرگ صنعت نفت اشاره کرد و ادامه داد: حضور بخش خصوصی در این صنعت به سه عامل «توانمندی و ساختار مدیریتی مناسب»، «توانمندی فناوری و تعامل» و «سرمایه کافی و توانمندی برای تجهیز منابع مالی از بازارهای پولی و سرمایه» نیاز دارد.
وزیر نفت با اشاره به اینکه تأمین منابع و سرمایه در مقیاس‌های بزرگ یکی از نیازهای بخش خصوصی ما برای حضور جدی در بخش بالادستی نفت و بازرگانی نفت است، اظهار کرد: تاکنون همه برای تأمین مالی دنبال صندوق توسعه بودند که این دیگر جواب نمی‌دهد. ما باید فکر کنیم چطور می‌توانیم منابع را تأمین کنیم و کمتر به این موضوع فکر شده است. ما مقداری در نحوه پرداخت به پیمانکاران در طرح‌های EPC/EPD تغییر ایجاد کردیم، حتی بعضی از پیمانکاران بزرگ ما قادر نیستند خود را با این رویه هماهنگ کنند.
زنگنه با اشاره به اینکه می‌دانم پیمانکاران مشکلاتی دارند، افزود: لازم می‌دانم از هر کسی که چرخی را در این کشور به گردش در می‌آورد تشکر کنم و مشخص است که این کار با چه مشکلات و مشقت‌هایی همراه است. اما به هر حال نمی‌توان برای تأمین مالی فقط به دولت اتکا کرد و وزارت نفت در صورتی در تأمین مالی به پیمانکاران کمک می‌کند که خودشان نیز مقداری آورده داشته باشند.
بابک زنجانی‌سنج ندارم
وی با اشاره به رقم‌های بالا در قراردادهای فروش نفت ادامه داد: قیمت فروش کوچک‌ترین محموله نفتی حداقل ۵۰ میلیون دلار است و وزارت نفت نمی‌تواند به‌راحتی به کسی اعتماد کند. من بابک زنجانی‌سنج ندارم، در نتیجه باید در فروش محموله‌های نفتی احتیاط کنیم.
وزیر نفت تأکید کرد: باید درباره ایجاد راهکارهای ابتکاری برای بزرگ کردن اندازه شرکت‌ها یا متشکل کردن آنها یا همکاری آنها با یکدیگر و تجهیز منابع آنها و استفاده از پول‌هایی که در جامعه است بیشتر تفکر شود.
زنگنه با اشاره اینکه ما باید از ابتکارات خودمان در این شرایط دشوار استفاده کنیم، گفت: همه ما یاد گرفتیم که در شرایط سخت، کار و زندگی کنیم و به همین دلیل هم زنده مانده‌ایم و مقاومت در شرایط سخت را یاد گرفته‌ایم. ما باید مقاومت کنیم و نگذاریم عده‌ای به حقوق ملت ایران تجاوز کنند و ما را تحت فشار قرار دهند.
وی به دستاوردهای صنعت نفت در این سال‌های سخت اشاره و تصریح کرد: من نیاز کشور را بسیار بیشتر از دستاوردهای کسب‌شده تاکنون می‌دانم، کارهای بزرگی انجام شده، اما باید متناسب با آنچه داریم و نیاز کشور به یک صنعت خوب و روزآمد بیشتر کار کنیم.
تولیدات با ارزش‌تر در جهش سوم پتروشیمی
وزیر نفت با بیان اینکه وزارت نفت گام‌های بزرگی در صنعت پتروشیمی برداشته است، افزود: جهش دوم صنعت پتروشیمی تا پایان سال ۱۴۰۰ به اتمام می‌رسد و به تولید این صنعت حدود ۵۰ درصد از نظر ارزشی افزوده می‌شود. یعنی ما از ۱۷ میلیارد دلار کنونی به بیش از ۲۵ میلیارد دلار خواهیم رسیم و بیش از ۱۰۰ میلیون تن تولید خواهیم داشت.
زنگنه با اشاره به اینکه در جهش سوم صنعت پتروشیمی ارزش تولیدات این صنعت از ۲۵ میلیارد دلار به ۳۷ میلیارد دلار می رسد، ادامه داد: به بیش از ۱۳۰ میلیون تن تولید محصولات پتروشیمی در این جهش خواهیم رسید که محصولات بسیار باارزش‌تر خواهند بود و بیشتر تولیدات به جای متانول و اوره، الفینی خواهند بود. این حرکت مهمی است که عمده آن از سوی بخش غیردولتی انجام شده و بخشی هم در اختیار بخش خصوصی است.
وی با بیان اینکه طرح‌های IPC با شرکت‌های داخلی و خارجی پیش می‌رود، اظهار کرد: ما محوریت کارمان را طرح‌های EPC/EPD گذاشته‌ایم که حدود ۶ میلیارد دلار هزینه آن است. ۶ هزار میلیارد تومان تاکنون قرارداد بسته‌ایم و در هفته‌های آتی ۱۰ هزار میلیارد تومان دیگر قرارداد بسته خواهد شد. اینها قراردادهایی است که ما پرداخت‌هایش را نقدی انجام می‌دهیم و تنها تفاوتی که با قراردادهای قبلی دارد این است که ما تنها براساس پیشرفت فیزیکی پرداخت نداریم و در صورت رسیدن به شاخص‌های مدنظر ما پرداخت صورت می‌گیرد.
وزیر نفت مهم‌ترین طرح‌های جمع‌آوری گازهای مشعل را ان‌جی‌ال‌های ۳۱۰۰، ۳۲۰۰، خارک و پالایش گاز بیدبلند خلیج فارس عنوان کرد و گفت: در این زمینه دو قرارداد که با هلدینگ مارون و خلیج فارس امضا شده، حدود ۷.۵ میلیارد دلار در این زمینه سرمایه‌گذاری شده است. تا سال ۱۴۰۰ بیش از ۹۵ درصد گازهای همراه نفت جمع‌آوری و به عنوان خوراک به پتروشیمی ها تحویل می‌شود.
قرارداد توسعه میدان فرزاد A به‌زودی منعقد می‌شود
زنگنه با اشاره به انعقاد قرارداد توسعه میدان مشترک بلال ادامه داد: قرارداد میدان مشترک فرزاد A نیز در ماه‌های آتی بسته خواهد شد. تقریباً برنامه و تعهد وزارت نفت درباره میدان‌های مشترک به انجام می‌رسد.
وی با بیان اینکه کارهای بزرگی در میدان‌های مشترک غرب کارون انجام شده است، گرچه نمی‌توانیم اصل طرح‌های عمده‌ای را که برای افزایش بازیافت داشته باشیم اجرا کنیم، افزود: در این میدان از ۷۰ هزار بشکه تولید در سال ۹۲ هم اکنون به ظرفیت تولید بیش از ۳۵۰ هزار بشکه رسیده‌ایم و همچنان این روند با حفاری چاه‌ها و احداث واحدهای تولید و فرآورش در میدان‌های غرب کارون ادامه خواهد داشت.
وزیر نفت با بیان اینکه هم‌اکنون نزدیک ۹۵ درصد کل کشور تحت پوشش گاز قرار دارند، تصریح کرد: کار عظیمی در بخش گازرسانی شهری و روستایی انجام شده است که همه هزینه آن از محل صرفه‌جویی در مصرف فرآورده‌هایی که با گاز جایگزین شدند، تأمین شد. این کار اشتغال بالایی را ایجاد کرد و از نظر محیط زیستی نیز بسیار مهم بود.
زنگنه با اشاره به دستاوردهای کیفی و کمی در صنعت پالایش اظهار کرد: برای نخستین بار امسال با افزایش تولید بنزین صادرکننده بنزین شدیم. هم‌اکنون بنزین یورو ۴ و گازوئیل بدون گوگرد در کلانشهرها توزیع می‌شود. تمامی فرآورده‌های پالایشی هم اکنون مازاد از نیاز داخل تولید و مابقی صادر می‌شوند.
وی با بیان اینکه تکمیل پالایشگاههای سیراف با ظرفیت ۳۶۰ هزار بشکه در اولویت وزارت نفت قرار دارد، گفت: این طرح زنجیره‌ای از پالایشگاه و پتروپالایش است که باید ذیل سیراف واحدهای پتروشیمیایی ایجاد شود، زیرا تولید اصلی پالایشگاههای سیراف نفتا است و ما برای نخستین بار پالایشگاه را برای سوخت احداث نکرده‌ایم و این گام اول آن است و بعد وارد واحدهای الفینی برای تولید پلاستیک و... می‌شود.
پیوند باشگاه نفت و نیرو و شرکت‌های دانش‌بنیان و استارت‌آپ
وزیر با بیان اینکه یکی از جوان‌ترین تیم‌های تاریخ صنعت نفت بر مبنای شایسته‌سالاری در مدیریت صنعت نفت مستقر شده است، تصریح کرد: این موضوع در حال گسترش است و امیدوارم این مدیریت به طور کامل به نسل جدیدی از مدیران جوان شایسته منتقل شود.
زنگنه با تأکید بر حمایت صنعت نفت از شرکت‌های دانش‌بنیان و استارت‌آپ و استفاده حداکثری از ظرفیت‌های این شرکت‌ها، ادامه داد: مدت زیادی است که برای این موضوع و گسترش آن زمان گذاشته‌ام و وزارت نفت به‌طور جدی دنبال این موضوع است. البته ممکن است زمان‌بر باشد، اما به هر حال منطقه وسیعی در ری به این موضوع اختصاص داده شده و هم اکنون در حال طراحی معماری و تجهیز آن هستیم.
وی با بیان اینکه روزی که باشگاه نفت و نیرو تشکیل شد، فکر می‌کردیم محلی برای این است که چندصدسال تجربه مدیریتی، فنی و کارشناسی را در خودش جای می‌دهد که به صورت رایگان تجارب خود را به تمام کشور عرضه کند، اظهار کرد: اکنون که فکر می‌کنم اینها همه مشاوران خوبی برای شرکت‌های شتاب‌دهنده، استارت‌آپ و دانش‌بنیان هستند که باید این موضوع را در دستور کار قرار دهیم و از توانمندی‌های این باشگاه و اعضایش استفاده کنیم.
وزیر نفت گفت: شناخته شدن مدیران و کارشناسان باارزش باشگاه نفت و نیرو می‌تواند بسیار کارساز باشد و ان‌شاءالله حرکت مهمی برای تولید ارزش بر مبنای دانش و فهم، نه فقط سخت‌افزار انجام گیرد و از این مسئله حداکثر استفاده را ببریم.
