ایران به ابرقدرت جدید در بازار گاز طبیعی تبدیل می‌شود؟
نبض نفت - با در نظر گرفتن محدودیتهای تکنیکی و مالی شرکتهای داخلی برای انجام پروژه‌های بزرگی مانند هر کدام از ۲۴ فاز پارس جنوبی، بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران سه فاز ۱۱، ۱۵ و ۲۱ را تقسیم کرده و سه فاز دیگر شامل ۲۵، ۲۶ و ۲۷ اضافه شده‌اند. از آنجا که عمده کار فازهای جدید زمانی که بخشی از فازهای اصلی بودند، انجام شده بود اظهارات اخیر زنگنه مبنی بر این که بخشهای فراساحلی تمامی فازهای پارس جنوبی در نیمه اول سال ۲۰۲۰ به طور کامل ساخته خواهند شد، کاملا واقع گرایانه است.
حتی با وجود این که تحریمهای آمریکا همچنان به قوت خود باقی هستند، میدان گاز طبیعی پارس جنوبی در قلب استراتژی ایران برای تولید هر چه سریعتر حداقل یک میلیارد متر مکعب در روز در مقایسه با ۸۷۵ میلیون متر مکعب در روز فعلی قرار دارد. این بخش ۳۷۰۰ کیلومتر مربعی از حوزه گازی به مساحت ۹۷۰۰ کیلومتر مربع که ایران با قطر در آن سهیم است، ۱۴.۲ تریلیون متر مکعب ذخایر گاز (معادل هشت درصد از کل ذخایر گاز جهان) بعلاوه ۱۸ میلیارد بشکه میعانات گازی دارد. همچنین برای برنامه ایران برای تبدیل شدن به یکی از بزرگترین بازیگران بازار گاز طبیعی مایع (LNG) کلیدی به شمار می‌رود. در واقع پارس جنوبی حدود ۶۰ درصد از کل تولید گاز ایران را تشکیل می‌دهد.
عمده کار فازهای اصلی پروژه توسعه پارس جنوبی نزدیک به تکمیل است و تنها تعداد انگشت شماری هنوز به نرخ تکمیل ۹۰ درصد نرسیده‌اند. از میان فازهایی که هنوز کاملا توسعه پیدا نکرده‌اند زنگنه تاکید کرده که فاز ۱۴ تا پایان سال ۱۳۹۸ (۲۰ مارس سال ۲۰۲۰) به مرحله بهره برداری می‌رسد. این اظهارات پس از اعلام آماده شدن نصب سومین سکوی این میدان فراساحلی در نقطه تعیین شده از سوی شرکت نفت و گاز پارس مطرح شده است. این سکو زمانی که به مرحله بهره برداری برسد، ۱۴.۱ میلیون متر مکعب در روز گاز طبیعی تولید خواهد کرد. دو سکوی بی و دی فاز ۱۳ که تولید ۵۷ میلیون متر مکعب در روز گاز طبیعی را هدف گرفته است، درست پیش از توسعه فاز ۱۴ برای فعالیت آماده می‌شوند.
به این ترتیب در زمان راه اندازی، زمینه برای تولید حدود ۲۸ میلیون متر مکعب در روز گاز طبیعی به علاوه ۷۵ هزار بشکه در روز میعانات و سایر محصولات مرتبط فراهم می‌شود. در بخش فراساحلی SP۱۳ که در بخش شمال غربی این میدان گازی وجود دارد، ۳۸ چاه فراساحلی حفاری شده‌اند و تحویل گاز به پالایشگاههای واقع در ساحل قرار است پس از این که یک خط لوله فراساحلی آماده انتقال گاز برای تولید گاز شیرین، اتان، پروپان، بوتان، میعانات گازی و محصولات سولفور شد، آغاز شود. برای این منظور یک واحد چهارم اکنون آماده است که امکان فرآوری حداکثر ۵۷ میلیون متر مکعب در روز ظرفیت گاز را فراهم می‌کند و این گاز به سیستم ایران گاز ترانک لاین تزریق می‌شود. تولید هدف گذاری فاز ۱۱ که ۵۷ میلیون متر مکعب در روز گاز طبیعی و ۷۰ هزار بشکه در روز میعانات و سایر محصولات مرتبط است، اکنون با فاز ۲۵ تقسیم می‌شود که هر دو تا زمان بازگشت چین، تا جای ممکن توسط شرکتهای داخلی ساخته خواهند شد.
پیش از اعلام اخیر آمادگی این فازهای جدید، تاکید شده بود که فازهای ۱۷، ۱۸، ۱۹، ۲۰ و ۲۱ تا پایان سال ۱۳۹۸ ( ۲۰ مارس سال ۲۰۲۰ ) به طور کامل راه اندازی خواهند شد. توسعه این فازها در جریان بود تا این که آمریکا در ماه مه سال میلادی گذشته از برجام خارج شد. قرار بود فاز ۲۱ به همراه فاز ۲۰ مشترکا ۵۱ میلیون متر مکعب در روز گاز تولید کنند و در حال حاضر حدود ۳۰ میلیون متر مکعب در روز تولید می‌کنند. یک سوم از این میزان در تاسیسات پالایش فاز ۲۰ و ۲۱ فرآوری می‌شود و باقی در پالایشگاههای فاز ۱۵ و ۱۶ شیرین می‌شود. زمانی که واحدهای دوم و سوم پالایشگاه فاز ۲۰ و ۲۱ راه اندازی شوند، در این صورت همه ۵۱ میلیون متر مکعب در روز گاز این دو فاز در این تاسیسات فرآوری می‌شود تا در سیستم ایران گاز ترانک لاین ۸ برای استفاده توسط بخش نیرو تزریق شود و منابع دیگر نفت و گاز برای صادرات آزاد شود. با افزوده شدن پلتفرم ۱۹ بی، فاز ۱۹ اکنون حدود ۴۵ میلیون متر مکعب در روز گاز طبیعی تولید می‌کند در حالی که هدف کلی تولید، ۵۷ میلیون متر مکعب در روز گاز طبیعی بعلاوه ۸۰ هزار بشکه در روز میعانات گازی، ۴۰۰ تن در روز سولفور، ۱.۵ میلیون تن گاز نفتی مایع (LPG) و یک میلیون تن اتان در سال تولید مانده است.
با این حال روند توسعه فازهای ۱۷، ۱۸ و ۲۰ با وجود این که بیش از ۹۵ درصد آنها آماده شده، آهسته بوده است. مجموع تولید فازهای ۱۷ و ۱۸ حدود ۳۹ تا ۴۱ میلیون متر مکعب در روز است و تولید آنها از تاسیسات فراساحلی به IGAT ۷ تزریق می‌شود که برای بخش نیروی داخلی مورد استفاده قرار می‌گیرد. حدود ۶.۷۵ میلیارد دلار تاکنون برای توسعه آنها صرف شده و افزودن شدن پلتفرم ۱۸ بی مجموع تولید روزانه پالایشگاه آنها را به میزان ۵۰۰ تن اتان و ۲۰ هزار بشکه میعانات گازی تقویت کرده است. زمانی که ساخت فازهای ۱۷ و ۱۸ تکمیل شود، هدف تولید آنها ۵۱ میلیون متر مکعب در روز گاز طبیعی، ۸۰ هزار بشکه در روز میعانات گازی، ۴۰۰ تن در روز سولفور، ۱.۵ میلیون تن گاز نفتی مایع (LPG) و یک میلیون تن اتان در سال تولید خواهد بود.
در ابتدا قرار بود فازهای ۲۲ تا ۲۴ تا پایان سال ۱۳۹۸ مجموعا ۵۱ میلیون متر مکعب در روز گاز طبیعی تولید کنند اما به دلیل کمبود منابع ارزی که در نتیجه تحریمهای آمریکا به وجود آمد، باعث شد در میزان آماده برای تولید تا آن زمان تغییراتی داده شود. پس از خروج آمریکا از برجام و ابهامات در زمینه مشارکت شرکتهای غربی، استفاده بیشتر از فناوری روسیه و چین مطرح شد اما در زمانی که خود روسیه هدف تحریمهای غربی قرار گرفته است، وضعیت مشارکت روسیه روشن نیست. چین برای حضور در فازهای مختلف وعده داده بود تا زمانی که جزییات میزان مشارکت این کشور مشخص شد و منابع ایرانی اظهار کرده‌اند با توجه به محدودیتهای جدید، فازهای ۲۲، ۲۳ و ۲۴ با ظرفیت کامل راه‌اندازی نخواهند شد بلکه ظرفیتشان حدود ۵۰ تا ۵۵ درصد خواهد بود. و سهم فاز ۲۴ با فاز جدید ۲۷ تقسیم شده است.
بر اساس گزارش اویل پرایس، تاکنون حدود ۳۳
میلیارد دلار برای فازهای پارس جنوبی که راه اندازی شده‌اند، هزینه شده است
و حداقل ۹۰ میلیارد دلار دیگری برای راه اندازی فازهای باقی مانده و
افزایش ظرفیت همه فازها به تولید هدف گذاری شده برای آنها لازم است.
منبع: ایسنا
