از حق ملت ایران نمی‌گذرم
نبض نفت- بیژن زنگنه امروز (پنجشنبه، ۱۴ آذرماه) پیش از آغاز نشست ۱۷۷ اوپک در جمع خبرنگاران درباره اینکه آیا کاهش احتمالی تولید نفت از سوی اعضای این سازمان و هم‌پیمانانش در حالی که برخی کشورها به تعهداتشان پایبند نیستند، اقدام خوبی برای جلوگیری از اشباع بازار نفت در ماه‌های نخست سال آینده است، گفت: به نظرم طبیعی است اعضای اوپک در این شرایط بر مراعات بیشتر تاکید می‌کنند، به‌خصوص آنهایی که فاصله‌شان با پایبندی‌شان زیاد است. اگر همین میزان پایبندی رعایت شود، خوب است.
زنگنه درباره اینکه آیا همین میزان کاهش تولید کافی است، پاسخ داد: کافی نیست، اما لازم است. بقیه آن بستگی به تفاهم با غیراوپک دارد، اما من به‌عنوان ایران از هر تصمیمی مبنی بر کاهش تولید که بر سر آن اجماع وجود داشته باشد، حمایت می‌کنم و هیچ مشکلی با آن ندارم.
وزیر نفت به نامه دیروز خود به مانوئل کودو، رئیس دوره‌ای اوپک اشاره کرد و گفت: بنده دیروز در این نامه از ایشان خواستم این موضوع را که ایران هم‌اکنون به دلیل شرایط خاص و کاهش غیرداوطلبانه تحت فشارهای غیرقانونی آمریکا است به اعضا منعکس کند، البته ایران تنها نیست و کشورهای دیگر هم هستند که از سهمیه تاریخ خود و آخرین سهمیه مصوب اوپک خیلی کمتر تولید می‌کنند. به همین دلیل یک عده کشورهای دیگر از این فرصت استفاده و بیشتر تولید می‌کنند.
زنگنه با اشاره به اینکه اگر تحریم‌ها برداشته شود، من هیچ محدودیتی را برای تولید ایران نخواهم پذیرفت و در بالاترین حد ظرفیت ایران تولید خواهم کرد، ادامه داد: در آینده کسانی که هم‌اکنون بیشتر تولید کرده‌اند باید کاهش بیشتری دهند؛ این موضوعی است که حق ملت و مردم ماست و من اینجا بر آن اصرار دارم.
وی با بیان اینکه کشورهای دیگری هم مانند لیبی و ونزوئلا نیز تحت شرایط تحریم هستند که نمایندگان آنها اینجا هستند و حتما در مورد این موضوع موضع‌گیری خواهند کردند، اظهار کرد: اما من از جانب مردم ایران می‌گویم که من یک بشکه کاهش غیرمنطقی را نمی‌پذیرم و کسانی که از این فرصت خارج شدن نفت ایران از بازار استفاده می‌کنند و بیشتر تولید دارند باید در مقابل تولید بیشتر کنونی در آینده کاهش بیشتر هم انجام دهند و نباید توقع داشته باشند ایران بعد از برداشته شدن تحریم بلافاصله اگر کاهشی نیاز بود به این سیستم بپیوندد.
وزیر نفت تاکید کرد: به هر حال این حق ماست که هم‌اکنون به دلیل غیرقانونی و خارج از اراده از ما می‌گیرند و ما در آینده انتظار داریم این موضوع حتما منظور شود و ما حتما به این ترتیب عمل خواهیم کرد.
هنوز تصمیمی درباره منشور همکاری اوپک و غیراوپک نگرفتیم
وزیر نفت درباره بودجه سال آینده ایران توضیح داد: بودجه سال آینده از نظر ارقام و درآمد کل و هزینه‌ها بسیار نزدیک سال ۹۸ است و دوباره با شرایط سختگیرانه برای هزینه‌ها بودجه تنظیم شده است که تقدیم مجلس می‌شود و باید دید در مجلس چه خواهد شد.
زنگنه تأکید کرد: به هر حال من بیشتر از این نمی‌توانم درباره نفت صحبت کنم، زیرا قرار من از نخست این بوده است که آدرس به آمریکایی‌ها ندهم.
وی در پاسخ به اینکه موضع ایران، ادامه توافق فعلی کاهش تولید است یا کاهش بیشتر، گفت: اگر اعضای اوپک بپذیرند کاهش بیشتری صورت گیرد، من حمایت می‌کنم. در مورد میزان کاهش و دیگر موارد باید تفاهم شود، مراعات شرایط کنونی نیز کار خوب و یک دستاورد است که اگر بیشتر از این نیز کاهش تولید توافق شود باز هم دستاورد بزرگ‌تری است و من هم با آن موافق هستم.
وزیر نفت در پاسخ به اینکه شما می‌خواهید ایران معاف از کاهش تولید باشد، گفت: ایران، لیبی و ونزوئلا هم‌اکنون به‌طور غیرداوطلبانه بیش از آن مقداری که حساب کنید به‌صورت اجبار تولیدشان نسبت به آخرین سهمیه مصوب کاهش یافته است.
زنگنه درباره موضع ایران در خصوص منشور همکاری اوپک و غیراوپک افزود: هنوز ما در دولت تصمیم نهایی را نگرفته‌ایم. بحث‌های حقوقی زیادی روی آن است که چطور و کجا باید در مورد آن تصمیم‌گیری شود و هنوز نهایی نشده است.
وی در مورد اینکه آیا شما در مورد آن خوش‌بین هستید یا نه تصریح کرد: هر همکاری در عالم بشریت به خیر خوب است.
در پیوستن اعضای جدید به اوپک باید دقت کرد
وزیر نفت به این پرسش که هم‌اکنون شش کشور به اینستکس پیوسته‌اند به نظر شما این عضویت چشم‌انداز خوبی است، گفت: تا زمانی که پول نفت را در اینستکس نپذیرند، انگار چیزی وجود ندارد، اگر بپذیرند که در این سازوکار بیاید تازه می‌شود گفت چیزی ایجاد شده است، وگرنه بدون ورود پول فروش نفت ما به این سیستم نمی‌توان چیزی گفت.
وی درباره عضویت برزیل در اوپک نیز گفت: من هنوز نشنیدم که برزیل درخواستی برای عضویت در اوپک داده باشد، منتهی اگر درخواست کنند ما از ورود کشوری مانند برزیل به اوپک استقبال می‌کنیم، اما من از این پس مخالف ورود کشورهایی به اوپک هستم که تولیدهای پایینی مانند ۵۰ هزار بشکه یا ۴۰ هزار بشکه دارند و تازه بعد از اینکه عضو اوپک شدند بعد از مدت کوتاهی از ورودشان پشیمان شوند. در واقع اینجا (اوپک) به محلی تبدیل شده که عده‌ای مرتب می‌آیند و بعد از ۶ ماه دیگر از آن خارج می‌شوند.
زنگنه ادامه داد: این کار خوبی نیست و سازمان را دچار تزلزل می‌کند، ضمن اینکه این کشورها (کشورهایی که تولید پایینی دارند) تاثیری هم ندارند، اما به نظرم پیوستن کشوری مانند برزیل به اوپک خوب است.
وی درباره اینکه روسیه پیشنهاد داده است میعانات گازی از کاهش تولید حذف شود، اظهار کرد: فکر می‌کنم حرف روس‌ها در این باره منطقی است، به این دلیل که بحث ما در اوپک اصلا میعانات نیست، بحث نفت خام است. ما در اوپک موضوع نفت خام داریم و میعانات نداریم، عادلانه و منصفانه نیست چیزی را که در معادلات اوپکی‌ها نداریم از روس‌ها بخواهیم رعایت کنند.
وزیر نفت در پاسخ به این پرسش که در حال حاضر روسیه عضو اوپک نیست و درباره میعانات این درخواست را کرده است، گفت: در هر حال اگر می‌خواهیم با کشوری صحبت کنیم به نظرم باید مثل این باشد که داریم با خودمان صحبت می‌کنیم. هیچ‌وقت در اوپک بحث میعانات مطرح نبوده و در آینده هم در اوپک نخواهد بود، اما اینکه دیگر اعضا هم با آن موافق باشند به خودشان و تفاهمی که با روسیه می‌کنند بستگی دارد. فکر می‌کنم این موضوع کمیته مشترک وزارتی نظارت بر توافق اوپک و غیراوپک (JMMC)نیست.
زنگنه تصریح کرد: اما اینکه میعانات در داخل اوپک بیاید یا خیر، مثل این است که می‌خواهند اساسنامه اوپک را تغییر دهند.
وزیر نفت در پاسخ به این سوال که آیا شما مخالف درخواست روسیه هستید؟ گفت: خیر. من موافقم. من می‌گویم این درخواست عادلانه و منصفانه است و ما هرگز در اوپک بحث میعانات را نداشتیم. وقتی چیزی را که برای خودمان نمی‌پذیریم و نداریم نباید به دیگری هم فشار بیاوریم. من نیز روی هر تفاهمی که کشورها داشته باشند مشکلی ندارم، اما اصرار ما منطق ندارد.
زنگنه درباره اخباری مبنی بر اینکه خروج اکوادر از اوپک منتفی شده نیز گفت: این هم همان بحثی است که به آن اشاره کردم. ما کشورهایی را که عضو اوپک هستند گرامی می‌داریم که بمانند اما فکر می‌کنم در عضویت‌های آتی باید خیلی مراقبت کنیم، زیرا تعداد کشورها در اوپک خیلی نقش تعیین‌کننده‌ای ندارد، بلکه آنچه تعیین‌کننده است وزن بازار این کشورهاست. وزنی که در بازار جهانی دارند و می‌توانند داشته باشند.
نشست اوپک غیرقابل پیش‌بینی است
وزیر نفت در پاسخ به این پرسش که برخی از شرکت‌های اسپانیایی علاقه‌مندند با ایران همکاری کنند و از تحریم‌های آمریکا نیز نمی‌هراسند، حال وزارت نفت ایران چه تسهیلاتی را برای این شرکت‌ها در نظر گرفته است، گفت: ما نباید کاری را انجام دهیم، آنها باید کاری کنند که ترسشان کمتر شود. اگر بخواهند کار کنند خودشان راهشان را بلدند.
وی درباره اینکه پیش‌بینی شما از نشست امروز اوپک چیست و آیا فکر می‌کنید نشست امروز نشست آسانی باشد، گفت: در اوپک نمی‌توان چیزی را به‌صورت دقیق پیش‌بینی کرد، اما دلیلی هم نمی‌بینم که پیچ بخورد.
زنگنه درباره برآورد خود از شرایط بازار در سال ۲۰۲۰ نیز اظهار کرد: قیمت تابع تولید و عرضه و تقاضاست. منتها اکنون می‌گویند ما در سه ماهه اول و دوم سال افزایش عرضه نسبت به تقاضا داریم که وقتی این‌طور باشد روی قیمت‌ها فشار وارد می‌کند.
استیضاح حق مجلس است، چرا باید نگران باشم؟
وزیر نفت در واکنش به اینکه آیا نگران استیضاح خود از سوی نمایندگان مجلس است، اظهار کرد: چرا باید نگران باشم؟! مگر تا حالا به ما فشار نیاورده‌اند؟ ما همیشه تحت فشار زندگی می‌کنیم.
وی در پاسخ به این سوال که آیا فکر می‌کنید این استیضاح مشروع است، افزود: استیضاح حق مجلس است و هر وقت که بخواهند می‌توانند وزیر را استیضاح کنند و وزیر هم موظف است به نمایندگان جواب دهد. این کار هم در کشور ما عادی است و ما مرتب هفته‌ای یکی دو تا استیضاح داریم.
واردات بنزین را به تأخیر انداختیم
زنگنه درباره افزایش قیمت بنزین نیز گفت: این تصمیمی بود که گرفته شد و به ما ابلاغ کردند و ما هم آن را خوب اجرا کردیم. ما این تصمیم را نگرفتیم، من تاکید می‌کنم این تصمیم در مرجع قانونی خود گرفته شد و ما هم آن را به‌خوبی اجرا کردیم و تا الان هم دستاوردهای خوبی داشته است و تقریبا روزانه ۲۰ میلیون لیتر مصرفمان کاهش یافته و تقاضای عظیمی برای سی‌ان‌جی در بازار ایجاد شده است.
وزیر نفت ادامه داد: حتی در شورای اقتصاد تصویب کردیم که برای سی‌ان‌جی‌سوز کردن بیش از یک میلیون و ۴۰۰ هزار دستگاه وانت‌بار، تاکسی، ون تاکسی و مسافربر شخصی ۶۵۰۰ میلیارد تومان کمک بلاعوض داده شود که این خودروها بتوانند سی‌ان‌جی‌سوز شوند. اگر این کار انجام شود نزدیک به ۱۰ میلیون مصرف بنزین به سمت مصرف سی‌ان‌جی منتقل می‌شود و مردم به جای اینکه بنزین ۳ هزار تومانی مصرف کنند سی‌ان‌جی ۶۰۰ تومانی مصرف می‌کنند، ضمن اینکه ظرفیت جایگاه‌های سی‌ان‌جی ما خیلی خوب است و اگر لازم باشد جایگاه جدید ایجاد می‌کنیم.
وی با بیان اینکه در هر حال سی‌ان‌جی سوخت طبیعی است، تصریح کرد: نکته دیگری که باید بگویم این است که اگر این روالی که در مصرف بنزین داشتیم پیش می‌رفت و مصرف بنزین با همین روند صعودی ادامه پیدا می‌کرد ناچار می‌شدیم از اواسط سال ۱۴۰۰ بنزین وارد کنیم، این در حالی است که هم‌اکنون با کاری که انجام دادیم واردات بنزین را برای چند سال به تاخیر انداختیم.
زنگنه افزود: از سوی دیگر تقاضای زیادی برای مصرف سی‌ان‌جی از سوی خودروها داریم، بدون اینکه ما بخواهیم به آنها کمکی کنیم. البته ما به خودروهای عمومی کمک مالی می‌کنیم، اما خودروهای شخصی بدون اینکه کمک مالی کنیم صدها هزار خودرو درخواست سی‌ان‌جی دارند، البته مشکلاتی درباره استاندارد وجود دارد که با سازمان استاندارد هم جلسه گذاشتیم تا این مشکلات از طریق کارگاه‌های تبدیل خودروها به سی‌ان‌جی‌سوز حل شود، ضمن اینکه ما این مجوز را هم به آنها بدهیم که بتوانند سوخت را از جایگاه‌های سی‌ان‌جی دریافت کنند.
وزیر نفت گفت: مهم‌ترین مسئله‌ای که ما در سی‌ان‌جی روی آن تاکید داریم و همه در کشور نیز روی آن تاکید می‌کنند بحث ایمنی آن است، به هر حال این تقاضا به وجود آمده است.
سهم اوپک مرتبا از دست می‌رود
وزیر نفت درباره مذاکره با وزیران نفت ونزوئلا و الجزایر و دبیرکل اوپک پیش از شروع نشست کمیته مشترک وزارتی نظارت بر توافق اوپک و غیراوپک (JMMC) و تداوم توافق کاهش تولید اظهار کرد: آنها فقط می‌خواستند این موضوعات بررسی شود. هنوز هیچ کشوری تصمیم نهایی در این باره نگرفته است.
وی همچنین گفت: من بارها تاکید کرده‌ام JMMC هیچ حقی برای تصمیم‌گیری درباره هیچ موضوعی ندارد، بلکه تنها می‌تواند پیشنهادهایی بدهد و وضع رعایت اعضا را جمع‌بندی کند و اجلاس وزرا درباره آن تصمیم‌گیری می‌کنند.
زنگنه درباره کوچک شدن سهم اوپک از بازار جهانی نیز گفت: این واقعیتی است که نزدیک ۴۵ سال است در اوپک اتفاق می‌افتد و اوپک مرتبا سهم خود را از بازار به بهای رسیدن به قیمت هدف از دست می‌دهد و این خیلی روشن است.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا شما نگران این وضع نیستید، گفت: چرا نگران هستم (از دست دادن سهم اوپک در بازار جهانی) و این موضوع را یک تناقض ساختاری در درون کشورهای تولیدکننده نفت اوپک می‌دانم. از یک طرف سهمشان را از دست می‌دهند و از سوی دیگر نیز خواستار افزایش قیمت نفت هستند که این متناقض است. سیاستمداران به موضوع به‌صورت کوتاه‌مدت نگاه می‌کنند که بودجه‌های خود را درست کنند.
وزیر نفت با بیان اینکه کارشناسان بلندمدت بازار انرژی می‌گویند بهتراست سهم‌مان را حفظ کنیم، اما معمولا در این ۴۰-۵۰ سال همیشه سیاستمداران بردند، ادامه داد: در واقع این حرف به این معناست که اوپک به‌طور مرتب سهم خود را از بازار از دست داده است به بهای اینکه به اهدافی که در مورد قیمت داشته، برسد.
زنگنه در پاسخ به خبرنگاری که از او پرسید آیا اوپک چاره دیگری در این باره داشته است، افزود: بله. راه بهتر این بود که اوپک به بلندمدت فکر و توجه کند. اگر قیمت‌ها خیلی پایین بود الان شیل اویلی نبود. شیل اویل را قیمت نفت ۷۰-۸۰ و ۱۰۰ دلاری ایجاد کرد. بالاخره این موضوع سبب شد تولید شیل اویل اکنون به نزدیک ۵ میلیون بشکه در روز برسد.
وی تصریح کرد: حتی امروز عده‌ای از فعالان محیط‌زیست از اوپک خواسته‌اند تولید فسیلی خود را کاهش دهد که من نیز گفتم این موضوع را نخست به آمریکا بگویند، چراکه آمریکا بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت جهان شده است و از اوپک می‌خواهد تولید خود را صفر کند.
آمریکا برای بازار نفت خود، کشورها را تحریم می‌کند
زنگنه درباره این موضوع که مبنای اعلام تولید نفت خود کشورها باشند نه منابع ثانویه اظهار کرد: این موضوع یک شوخی است. سال‌ها تجربه اوپک نشان داده است که این‌طور نمی‌شود. البته برخی موضوعات واقعیت است و من هم این را تایید می‌کنم که برخی از منابع ثانویه تحت نفوذ هستند، حالا ممکن است اینها را تغییر دهند، اما اینکه خود کشورها تولیدشان را بگویند و این هم مبنای تعهدشان باشد تجربه اوپک نشان داده که این مسئله جواب نمی‌دهد.
وی در پاسخ به اینکه شما گفتید کشورهایی که تعهدشان را در اوپک رعایت نمی‌کنند باید آن را رعایت کنند، می‌توانید نام کشورها را نیز بگویید، افزود: کشورهایی که مراعات نکردند در گزارش اوپک است و اینکه چند درصد مراعات نکردند و یک عده هم بیشتر از تعهداتشان کاهش تولید دادند.
وزیر نفت درباره اینکه در این ارتباط چه‌کاری می‌توان انجام داد، افزود: تنها کاری که اوپک می‌تواند انجام دهد این است که مذاکره کند. اوپک ابزار عملیاتی ندارد و اگر ابزار عملیاتی بخواهد، باید سراغ آمریکا برود و بگوید بیاید این کشورها را تحریم کند که آمریکا هم این کار را خوب بلد است. البته فکر می‌کنم آمریکا بدش هم نمی‌آید این کار را انجام دهد، سیاستی که آمریکا در دو سال اخیر در پیش گرفته، این است که تولیدکننده‌های بزرگ بازار را تحریم کند تا جا را برای میعانات گازی و نفت خود در بازار باز کند که به نظرم یکی از اهداف آمریکا این است.
زنگنه گفت: در واقع فکر می‌کنم این طور نیست که آمریکا به خاطر اهداف بشردوستانه کشورها را تحریم می‌کند، بلکه به دلیل این است که می‌خواهد جا را برای بازار خود باز کند. در واقع به خاطر شیل اویل خود کشورهایی مانند ایران و ونزوئلا را تحریم می‌کند و برای خود بازار ایجاد می‌کند.
آمریکا اول باید از خوددرگیری دست بردارد
وی در پاسخ به این سوال که «آقای روحانی روز گذشته سیگنال‌های مثبتی برای عادی‌سازی رابطه با عربستان و مذاکره با آمریکا فرستاده‌اند، فکر می‌کنید این پیام‌هایی که احتمالا از طریق وزیر خارجه عمان آمده به مذاکراتی قبل از انتخابات آمریکا بینجامد»، گفت: این دو بحث است. روابط ما در منطقه با مسئله رابطه با آمریکا فرق می‌کند. ما در منطقه همیشه کنار هم هستیم، همسایه هستیم و باید همیشه با هم زندگی کنیم و اختلافاتمان را حل کنیم، اما آمریکا زورگویی می‌کند و باید دست از زورگویی بردارد. آمریکا در همین ایام اخیر هم هر چهار روز یک‌بار یادش می‌افتد که رژیم ایران را تغییر دهد و وقتی می‌بیند نمی‌شود، دوباره می‌رود مواضع خود را تغییر می‌دهد. در واقع آمریکا اول باید از خوددرگیری دست بردارد و قبول کند که ملت ایران حکومت بزرگی است که خودش می‌خواهد تصمیم بگیرد؛ خوب یا بد.
وزیر نفت در پاسخ به این سوال که «چه سطحی از تحریم‌های نفتی ایران برداشته شود، ایران حاضر به مذاکره با آمریکا خواهد بود؟» گفت: همان‌طور که قبلا هم گفته‌ام تحریم‌ها باید کاملا برداشته شود، نباید تحریم بانکی و نفتی باشیم. در واقع اگر ما تحریم نفتی نباشیم و تحریم بانکی باشیم، باز هم فایده‌ای ندارد.
امید مردم را به صحنه می‌آورد
زنگنه در پاسخ به این سوال که «نظر شما درباره تصمیم دبیرخانه اوپک برای حذف حضور خبرنگاران به‌منظور مصاحبه با وزیران نفت و انرژی اعضا پیش از آغاز نشست چیست؟»، عنوان کرد: کاملا با این کار مخالف هستم و این موضوع را هم به دبیرخانه اعلام می‌کنم. این کار خلافی است و هرگز در تاریخ اوپک چنین چیزی نبوده است. اگر می‌خواهند با وزیری مصاحبه نشود، به خبرنگارها بگویند با آن وزیر مصاحبه نشود. خبرنگارها افراد بافرهنگی هستند و به نظرم هم این رویه منطقی نیست.
وی همچنین درباره انتخابات پیش روی مجلس، با بیان اینکه مهم‌ترین چیزی که مردم را به صحنه می‌آورد امید است، گفت: اگر مردم امیدی به تغییر داشته باشند و بدانند تصمیم آنها تاثیر دارد به نظرم به صحنه می‌آیند، اما هر زمان که احساس کنند آمدن آنها تغییری به دنبال ندارد یا تاثیرگذار نیست، حضور آنها کمرنگ می‌شود.
وزیر نفت در پاسخ به این سوال که «آیا پیش‌بینی می‌کنید در انتخابات پیش روی مجلس شورای اسلامی ایران حضور اصلاح‌طلبان کمرنگ‌تر خواهد شد؟» نیز گفت: من به موضوع انتخابات به‌صورت کلی نگاه می‌کنم و بر این اساس می‌گویم که امید خیلی اثرگذار است.
