سایه روشن‌های سانچی
نبض نفت - دو سال از حادثه سانچی و جان باختن ۳۲ پرسنل آن می‌گذرد با این حال همچنان سایه روشن‌هایی در این زمینه وجود دارد که یا به آن پاسخ داده نشده و یا گوش شنوایی برای شنیدن آن وجود نداشته است.
ابهامات موجود باعث شده تا برخی از افراد از این موضوع سو استفاده کنند و در آخرین مورد یکی از شبکه‌های تلویزیونی خارج از کشور با تهیه فیلمی تلاش کرده تا با دامن زدن به ابهاتی که وجود دارد، شرایط را پیچیده‌تر کند.
برای رسیدن به این هدف از شایعه‌زنده بودن پرسنل سانچی گرفته تا جدا شدن قایق نجات نفتکش، مطرح شده است. موضوعاتی که نه تنها باعث بی‌اعتمادی جامعه به مسوولان و رسانه‌های داخلی می‌شود بلکه احساسات هر ایرانی را نیز می‌تواند به بازی بگیرد.
اما این شایعات از کجا آمده است؟
همزمان با حادثه سانچی برخی خانواده‌ها از روشن بودن تلفن همراه پرسنل خبر می‌دادند، در این زمینه اما گفته شد ممکن است تلفن همراه در مکانی باشد که همچنان امکان تماس دارد اما کسی زنده نمانده تا به آن پاسخ دهد.
در ادامه اما شرایط پیچیده‌تر شد. در نخستین سالگرد حادثه سانچی، برخی خانواده‌های پرسنل سانچی از تماس‌های مشکوک صحبت کردند، تماس‌هایی که گویا همچنان ادامه دارد. این افراد اعلام کردند که تماس‌ها از نقطه‌ای نظامی در جنوب شرقی آسیا انجام می‌شود و به آنها می‌گویند که پرسنل سانچی زنده هستند.
البته در مواردی نیز این تماس‌ها به مکالمه نیانجامیده و تنها به زنگ خوردن تلفن منجر شده است.
در این رابطه، «محمدرضا بیدخام» سخنگوی شرکت مخابرات ایران ب گفته که موضوع تماس‌ها در مخابرات پیگیری شده اما هنوز نمی‌دانیم این تماس‌ها از تلفن ثابت و یا همراه انجام شده است.
وی با اشاره به اینکه هنوز شماره‌ها اعلام نشده، تاکید کرده که خانواده پرسنل سانچی که مدعی تماس هستند، می‌توانند به مراجع قضایی شماره‌ها را اعلام کنند تا مخابرات بررسی‌های لازم را انجام دهد. البته مخابرات اکنون اقداماتی انجام داده اما هنوز مشخص نیست که این تماس‌ها از چه نقطه‌ای انجام شده و به نتیجه‌ای نرسیده‌ایم.
این تماس‌ها در حالی مطرح می‌شود که به گفته مدیر بازرگانی شرکت ملی نفتکش ایران، حتی در همان زمان حادثه و اعلام کمک هم هیچ تماسی با شرکت گرفته نشده و شرکت نفتکش از طریق نمایندگان در کره جنوبی و چین از حادثه با خبر شده است. در واقع پرسنل به دلیل شدت حادثه امکان تماس را نداشتند و تماس‌ها از سوی این شرکت نیز با سانچی بدون پاسخ باقی ماند.
«شهرام فرحبد» در ادامه اعلام کرده که مکالمات ثبت شده در جعبه سیاه سانچی نیز این موضوع را تایید می‌کند که امکان برقراری تماس در آن زمان وجود نداشته و آخرین چیزی که شنیده می‌شود صدای انفجار است.
وی البته تاکید دارد که بیشتر موضوعاتی که مطرح می‌شود از عدم اطلاع تخصصی افراد ناشی می‌شود.
نکته دیگر این است که از ۳.۵ میلیون دلار غرامتی که باید به خانواده‌ها پرداخت می‌شد،۲.۵ میلیون دلار پرداخت شده است. موضوعی که باعث شده تا ۱۰ خانواده پرسنل سانچی شکایت کنند.
فرحبد دلیل این امر را البته عدم مراجعه برخی خانواده‌ها برای دریافت غرامت می‌داند. به گفته فرهبد، طبق قوانین کشور، اگر در حادثه‌ای جسد پیدا نشود، تا ۵ سال امکان اعلام فوت وجود ندارد با این حال برای آنکه خانواده‌های پرسنل سانچی بتوانند غرامت را سریعتر دریافت کنند با مراجع قضایی مذاکراتی صورت گرفت و گواهی فوت صادر شد.
وی ادامه داده که پس از آن خانواده‌ها باید برای دریافت گواهی حصر وراثت اقدام می‌کردند تا تمام ذینفعان در جریان دریافت غرامت قرار گرفته و ادعای دیگری بعد از آن وجود نداشته باشد. در این زمینه نیز تنها ۹ خانواده اقدام به دریافت غرامت نکرده‌اند و بقیه خانواده ها با ارائه گواهی انحصار وراثت غرامت ۱۲۰ هزار دلاری را دریافت کرده‌اند.
مدیر بازرگانی شرکت ملی نفتکش ایران تاکید کرده که حتی ۱۶ نفر از بستگان پرسنل سانچی در شرکت استخدام شده‌اند.
در این میان نکته مهم آن است که اگرچه تنها ۹ خانواده از دریافت غرامت خودداری کرده‌اند اما ۱۰ خانواده شکایت انجام داده‌اند و این بدان معناست که یکی از خانواده‌ها گواهی فوت را امضا و غرامت را دریافت کرده اما همچنان مدعی است.
وی مجموع غرامت تعیین‌شده در حادثه سانچی مانند غرامت کشتی، پرسنل، بار، زیست‌محیطی و ... را ۲۶۰ میلیون یورو عنوان کرده و گفته که البته شرکت ملی نفتکش ۱۰۰ درصد حقوق خود که شامل غرامت کشتی و پرسنل می‌شود را از کنسرسیوم بیمه‌گر سانچی دریافت کرده و پیگیری شکایت در دادگاه‌های بین‌المللی برای اعاده حیثیت و اثبات بی‌گناهی شرکت ملی نفتکش انجام می‌شود.
فرحبد تاکید کرده که شکایت ذینفعان متعددی دارد که باید تا رسیدگی کامل به آن منتظر بمانیم.
وی می‌گوید با هر حادثه‌ای اقداماتی به صورت سیستماتیک انجام می‌شود که بخش اعظم آن توسط کلوپ P&I مدیریت می‌شود که در آن زمان کلوپ P&I سانچی، یک کلوپ انگلیسی و یکی از معتبرترین کلوپ‌ها در این زمینه بوده و اقدامات اصلی را انجام داده و حتی این کلوپ در این زمینه تا کنون ۶۰ میلیون یورو هزینه کرده است.
موضوع دیگری که در مورد سانچی مطرح می‌شود، مقصد تخلیه محموله آن است. بر اساس اسناد این کشتی، بار سانچی میعانات گازی بوده تا آن را به کره‌جنوبی تحویل دهد. در آن زمان در هفته دو نفتکش با بار میعانات گازی یا همان کاندنسیت به کره‌جنوبی می‌رفت و این اولین باری نبود که سانچی این بار را در آن مسیر حمل می‌کرد و صادرات به کره جنوبی استمرار داشته است.
فرحبد در این زمینه گفته که شرکت اجاره‌کننده کشتی و صاحب محموله سانچی شرکت «هانوا توتال» بوده که شرکتی کره‌ای- فرانسوی است و در تمام مراحل حضور داشته‌اند. همچنین وکیل این شرکت به عنوان یکی از ذینفعان، در دادگاه حاضر می‌شود. بنابراین شایعه حرکت سانچی به مقصدی دیگر درست نیست و کره‌شمالی لنگرگاه سانچی نبوده است.
وی در مورد شایعه خاموش‌بودن رادار سانچی نیز گفته که تصاویر رادار و حرکت این نفتکش وجود دارد و حتی در محکوم کردن نیز به این تصاویر استناد می‌شود بر همین مبنا نیز می‌گویند که رادار خاموش بوده است. در واقع از تصاویر رادار برای اثبات خاموش بودن همان رادار استفاده می‌کنند که منطقی نیست.
اما بزرگترین ابهام در ماجرای سانچی را باید در قایق‌های نجات جستجو کرد. مدعیان زنده بودن پرسنل سانچی معتقدند این افراد باسوار شدن به قایق نجات سمت چپ سانچی که در معرض حریق و انفجار نبوده از کشتی خارج شده‌اند و این در حالی است که مدیر بازرگانی شرکت ملی نفتکش ایران تاکید دارد که بر اساس تصاویر سانچی چه در زمان حریق و چه تصاویر گرفته شده در اقیانوس توسط ربات‌ها، قایق‌های نجات سانچی سرجای خود قرار داشته و قایق نجاتی سانچی را ترک نکرده است.
در واقع، برق اصلی و اضطراری سانچی در دقیقه سوم قطع به طور کامل قطع شده و امکان دسترسی از مناطق مختلف سانچی به قایق نجات وجود نداشته و احتمال نجات فردی از سانچی غیرممکن بوده است.
بررسی تصاویر نیز حکایت از وجود بقایای سوخته هر دو قایق نجات سانچی بر روی عرشه دارد. تصویر زیر کپسول‌ها و بقایای قایق نجات سمت چپ سانچی را نشان می‌دهد. حتی کپسول‌های قایق نجات نیز قابل شناسایی در تصویر است.
نگاهی به قایق نجاتی شبیه آنچه بر روی سانچی قرار داشته نیز این امر را تایید می کند که بقایای قابل رویت در تصویر بالا مربوط به قایق نجات است.
از سوی دیگر بررسی جرثقیل‌های نگه‌دارنده قایق‌های نجات در دوسوی سانچی حکایت از آن دارد که قایقی به آب انداخته نشده زیرا محور این جرثقیل‌ها در صورت ورود قایق نجات به آب از حالت عمودی به شکل افقی تغییر می‌کند اما تصویر زیر نشان می‌دهد که محور هر دو جرثقیل به صورت عمودی و بر سر جای خود ثابت بوده است.
تصاویر بالا حالت باز و بسته جرثیل هالی مشابه آنچه بر روی سانچی قرارداشته را نشان می دهدو نگاهی به تصویر جرثقیل نگه دارنده سانچی نیز حکایت از بسته بودن محورهای جرثقیل و عدم خروج قایق از روی آن را دارد که در زیر می بینید.
فرحبد دلیل نجات پرسنل کشتی چینی کریستال که با سانچی برخورد داشته را ۳ عامل می‌داند . دلیل اول اینکه انفجاری در کشتی کریستال اتفاق نیافتاده اما سانچی به دلیل محموله میعانات به سرعت آتش گرفته و منفجر شده است.
دلیل دوم جهت وزش باد در آن محدوده بوده که آتش و موج انفجار را به سمت اتاق کنترل سانچی هدایت و از کشتی کریستال دور کرده است.
دلیل سوم نیز جانمایی قایق نجات در کشتی کریستال است. قایق نجات در این کشتی در قسمت انتهایی آن قرار داشته که از حادثه حداکثر فاصله را داشته و امکان فرار را به پرسنل کشتی کریستال داده است.
منبع: ایرنا
