طرح گوره – جاسک، گامی بلند در جهت افزایش ظرفیت تولید نفت

نبض نفت - در حالی که بیش از نیم قرن از عمر اغلب میادین نفتی ایران می‌گذرد، ‌میادین حوزه غرب کارون تازه نفس در مدار توسعه قرار دارند و می‌توان با تکیه بر تولید نفت از این میادین،‌ افزایش ظرفیت تولید چشمگیری را رقم زد.

نکته مهم دیگر در توسعه سریع و بموقع غرب کارون به مشترک بودن با همسایه غربی باز می‌گردد از همین رو است که علاوه بر برنامه‌های افزایش تولید از این میادین، احداث واحدهای فرآورش سیار در میادین مشترک و خط لوله برای انتقال نفت آن تا شرق تنگه هرمز در طرح گوره به جاسک در دستور کار قرار دارد.

البته طرح راهبردی گوره به جاسک با هدف تنوع بخشی به پایانه های صادرات، علاوه بر آنکه نفت حوزه غرب کارون و سایر میادین را برای صادرات به جاسک می رساند با اعتباری بالغ بر ۱.۸ میلیار دلار گام موثری در توسعه سواحل مکران و ایجاد اشتغال محسوب میگردد.

مدیرعامل شرکت متن، عنوان کرد این طرح شامل تامین لوله، احداث خط لوله، تلمبه خانه‌ها ، ایستگاه‌های بین راهی، تامین الکترو پمپ ها، تامین برق ، احداث مخازن ذخیره سازی و احداث پایانه صادراتی در سواحل مکران می باشد. که قراردادهای آن تماما با شرکت های ایرانی منعقد شده است و این امر زمینه ایجاد اشتغال و رونق را فراهم می‌کند.

تورج دهقانی با تاکید بر اینکه دوره اجرای این طرح با شرایط سخت تحریم همزمان شده، ‌ادامه داد: در تامین برخی تجهیزات و اقلام با مشکلاتی مواجه شدیم، از همین رو با هدف اینکه زمانبندی طرح دستخوش تغییر نشود با بازنگری و بروزرسانی مطالعات مهندسی به سمت توانمندی داخل آمدیم.

به گفته مدیر عامل شرکت متن، عملیاتی شدن بخش های اصلی طرح تا پایان سال ۹۹ هدف گذاری شده است و برای آنکه این هدف محقق شود، بخشی به عنوان بهره برداری زودهنگام تعریف شده و متعاقب آن به فاصله یکسال کلیت طرح اجرایی خواهد شد. به عبارت دیگر بهره برداری از طرح گوره – جاسک تا پایان دولت دوازدهم هدف گذاری شده است.

وی یکی از اقلام مهم و کلیدی در این طرح را لوله‌های انتقال دانست و گفت:‌ در ابتدا تامین ورق سازگار با نفت اسیدی و ترش برای لوله به دلیل تحریم های ظالمانه با مشکل مواجه گردید و از آنجا که تا قبل از این، تجربه و امکان ساخت این نوع ورق در داخل کشور وجود نداشت در راستای درک اهمیت اجرای بموقع این طرح راهبردی اقدام به یافتن روش های جدید برای تامین تختال و ورق مورد نیاز از داخل کشور کردیم و با بکارگیری ظرفیت و توانمندی شرکتهای فولاد مبارکه اصفهان و فولاد اکسین خوزستان بخش عمده ای از نگرانی تامین ورق و لوله مرتفع گردید. تا آنجا که می توانیم بگوییم لوله انتقال نفت خام سازگار با محیط اسیدی و ترش برای نخستین بار در کشور تولید می شود.

دهقانی یکی از دستاوردهای طرح راهبردی گوره _ جاسک را ایجاد اشتغال در بخش های صنعتی دانست و یادآور شد: شرکت فولاد اکسین تا سال گذشته به دلیل شرایط رکودی تا آستانه تعطیلی و انحلال پیش رفته بود و این طرح کمک کرد تا فعالیت‌های این شرکت ادامه پیدا کند.

وی ادامه داد: هدف گذاری اصلی تکمیل و بهره برداری بموقع از طرح است. تلاش بر این است که این طرح با رعایت زمانبندی، به عرصه انعکاس توانمندی داخلی تبدیل شود و تحریم را به فرصت تبدیل کنیم.

دهقانی گفت: تاکنون موفقیت های خوبی در طرح گوره به جاسک حاصل شده و گلوگاه های کلیدی طرح باز شده است و این مگا پروژه با قدرت تمام در حال اجرا می باشد.

وی با اشاره به اینکه اکنون بیش از ۲۰۰ کیلومتر لوله ساخته شده است، ‌ادامه داد: بخش عمده ای به سایت حمل شده و عملیات مسیر سازی، ‌ریسه و جوشکاری آغاز شده و این کار به صورت پیوسته و موازی در بیش از ۵۰ جبهه کاری در پهنه ۱۰۰۰ کیلومتری ادامه دارد.

به گفته دهقانی، بخش دیگری از نگاه ویژه وزارت نفت و تکیه به توانمندی داخلی، بازنگری مطالعات پایه در بخش پمپ ها و بروزرسانی وتغییر آن جهت واگذاری ساخت ۵۰ دستگاه الکتروپمپ چند ده تنی  به سه سازنده بزرگ داخلی در شهریور ماه گذشته بود که اکنون در مرحله تامین قطعات و مواد اولیه هستند. زمان بندی این است که تا پاییز سال آینده تعدادی از پمپ‌ها به تدریج آماده و تحویل شود.

دهقانی با بیان اینکه تاکنون به عنوان نمونه ۱۶۰۰ میلیارد تومان تنها در حوزه تامین لوله و ورق به کارخانه های فولاد مبارکه و فولاد اکسین پرداخت شده‌ ادامه داد: در ساخت پمپ ها نیز پیش پرداختی معادل ۱۶۰ میلیارد تومان صورت گرفته است.  

مدیر عامل شرکت متن، بخش مهمی از طرح گوره جاسک را احداث مخازن ذخیره سازی ۱۰ میلیون بشکه ای در جاسک در فاز اول دانست که در قالب قرادادهای ساخت و اجاره (BOT) با یکی از شرکت‌های داخلی قرارداد امضا شده است و حدود ۲ میلیون بشکه مخزن ذخیره سازی نیز به عنوان بخش زودهنگام در دستور کار قرار دارد است .

وی پیشرفت این طرح را ۲۵ درصد عنوان کرد و گفت: معادل این پیشرفت اعتبار گردش پیدا کرده و پرداخت ها انجام شده است.

در حوزه قراردادهای جدید نفتی نیز گفت: طرح توسعه میادین سپهر و جفیر با پیمانکار داخلی با هدف دستیابی به تولید ۱۱۰ هزار بشکه در روز و طرح توسعه و افزایش تولید میادین آبان و پایدار غرب با مشارکت یک شرکت خارجی با هدف تولید تجمعی ۶۷ میلیون بشکه مطابق با برنامه زمان‌بندی در حال انجام است.

وی یکی از تنگناها در طرح های نفتی را بهره برداری بموقع از واحدهای فرآورش دانست و افزود: معمولا حفاری چاه ها با سرعت انجام می شود اما چون واحد فرآورشی تکمیل نشده، تولید و بهره برداری شکل نمیگیرد.

دهقانی ادامه داد: عمدتا تطبیق زمان توسعه میادین ناشی از این مشکل بود در دنیا روشی به نام بهره برداری از واحدهای فرآورشی سریع الاحداث و سیار وجود دارد که تا پیش از این در ایران نداشتیم.

وی تاکید کرد: تا آنجا که در آزادگان جنوبی ظرفیت تولید در بخش بالادستی افزایش پیدا کرده بود واحد فرآورشی متناسب با آن ظرفیت احداث نشده بود از همین رو در کمتر از یک سال یک واحد فرآورش سریع و الاحداث توسط انعقاد قرارداد  با یک سرمایه گذار خارجی در قالب قرارداد اجاره BOO راه اندازی گردید و اکنون در مدار تولید است و از محل حضور این تاسیسات بیش از ۵۰۰ میلیون دلار عایدی داشته ایم.

دهقانی با اشاره به اینکه میادین عمده حوزه غرب کارون شامل آزادگان شمالی، ‌آزادگان جنوبی،‌ یادآوران و یاران شمالی جنوبی می شود، گفت: در چند سال گذشته به ظرفیت ۳۵۰ هزار بشکه در روز از این میادین رسیدیم.

وی با اشاره به اینکه غرب کارون پتانسیل زیادی در تولید نفت دارد، یادآور شد: در ۵ میدان اصلی که عمده آن آزادگان و یادآوران است تولید در حال انجام و برای افزایش ظرفیت تولید در میدان آزادگان جنوبی روال توسعه مانند گذشته در حال انجام و پیگیری است.  

مدیرعامل شرکت متن ادامه داد:‌ در آزادگان شمالی و یادآوران به دلیل اینکه پیمانکاران فاز اول شرکت های چینی ( سی.ان.پی.سی و سینوپک) بودند قرار بود تا فاز دوم نیز توسط این شرکت ها پیگیری شود اما به دلیل مسایلی که در چند سال اخیر با آن درگیر بودیم این امکان فراهم نشد و وزارت نفت تصمیم گرفت با اتکا به توانمندی های داخلی برای توسعه این میدان وارد شویم.

وی  از شروع اقدامات برای افزایش ظرفیت تولید ۵۰ هزار بشکه ای در یادآوران خبر داد و گفت: پیگیری می کنیم که این برنامه نهایی و تصویب شود.

دهقانی تاکید کرد:‌ چینی ها در ادامه بیع متقابل که در فاز اول داشتند در بخش بهره برداری هنوز حضور دارند و فعالیت حداقلی دارند اما ما انتظار داشتیم برای توسعه فاز دوم نیز به صورت جدی اقدام کنند اما این امر محقق نشد. از همین رو نمی توانیم معطل چینی ها بمانیم تا تکلیف آنها مشخص شود. در واقع هر جایی که احساس کنیم شرکت های خارجی اراده و امکان فعالیت ندارند و یا به هر دلیل تمایلشان برای فعالیت کم شده، بلافاصله ظرفیت داخلی را برای افزایش ظرفیت تولید نفت کار می‌گیریم.  

وی مشکلات بر سر راه افزایش تولید نفت از میادین غرب کارون را شامل سیل ابتدای سال و همچنین مشکلات ناشی از تحریم دانست و افزود: حوزه غرب کارون فعالیت توسعه را متناسب با شرایطی که مطرح شد تداوم بخشیده و از افزایش ظرفیت تولید تا پایان امسال خبر داد.  

به گفته دهقانی،‌ در حوزه هورالعظیم سیاست وزارت نفت این بوده که توسعه صنعت نفت در چارچوب مقوله توسعه پایدار انجام شود به این معنا که حق نداریم به قیمت آسیب به محیط زیست صنعت نفت را توسعه دهیم.

وی ادامه داد: در این بستر ضمن اینکه در این مدت افزایش تولید حداکثری داشتیم همزمان بیشترین حجم آبگرفتگی در غرب کارون و هورالعظیم نیز انجام شد. بسیاری از افراد تصور می کنند این حجم آبی که در هورالعظیم داریم تنها در مقطع سیل به وجود آمده این در حالی است که اوایل سال ۹۶ بخش عمده هورالعظیم که خشک شده بود را آبگریزی کردیم.

مدیرعامل شرکت متن گفت: نتیجه اینکه ما از ۲ سال قبل از وقوع سیلاب های ابتدای امسال،‌ مسیر را برای ورود آب هموار کرده بودیم. در همین راستا تا قبل از سیل نیز بیش از ۶۰ تا ۷۰ درصد کل مساحت هور آبگیری شده بود و آب در آن جریان داشت و همزمان فعالیت های توسعه نفت هم انجام می شد. بنابراین به هیچ وجه فعالیت توسعه ای نفت مانع گردش و جریان آزاد آب در هورالعظیم نشده است.  

وی با اشاره به اینکه مسوولیت اجتماعی در چند سال گذشته بیشتر مورد توجه صنعت نفت قرار گرفته،‌ تاکید کرد: این موضوع در غرب کارون پر چالش تر است زیرا از یک سو مسائل زیست محیطی مانند هورالعظیم نیز بخشی از مسوولیت های اجتماعی است و از سوی دیگر محرومیت مناطق آن حوزه است و وزارت نفت خود را متعهد می داند خدمات بیشتری ارائه دهد.

در این مسیر آمارهایی که وجود دارد نشان می‌دهد درصد بالایی از اشتغال آن منطقه به مردم بومی همان استان با تمرکز بر شهرهای اطراف به ویژه شهرستان های هویزه ،‌سوسنگر،‌ شادگان و خرمشهر بوده است تا آنجا که بیش از ۸۰ درصد آمارهای اشتغال ۲ سال اخیر برای شهرهای همجوار بوده و بیش از ۹۰ درصد نیز مربوط به استان خوزستان است که نشان میدهد وزارت نفت فراتر از تکالیف قانونی خود به حوزه مسوولیت های اجتماعی توجه دارد و از این حیث فعالیت داشته است.

منبع: ایرنا