زورآزمایی وزارتخانه‌های نفت و نیرو/دلیل خاموشی برق
در ابتدای اعمال این خاموشی‌ها خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس بارها موضوع را پیگیری کرد که کدام مناطق تهران در خاموشی به سر می‌برند و دلیل آن چیست؟ اما نکته‌ای که حائز اهمیت بود، این بود که چرا هیچ پنهان کاری در این زمینه نشد و نکته مهمتر اینکه چرا مسئولان برق وزارت نیرو به راحتی کمبود تولید برق را دلیل خاموشی عنوان می‌کنند.
اگر یک گریزی به قبل بزنیم می‌بینیم که چند هفته قبل شرکت توانیر هشدارهایی نسبت به کمبود سوخت و احتمال خاموشی برق داده بود، پس این احتمال که به یکباره نیروگاهها دچار کمبود سوخت شده‌اند و کمبود تولید برق ،موضوعی است که از هفته‌ها قبل به آن اشاره شده بود. پس آمادگی نیروگاههای برق این جاست که زیر سوال می رود، مگر نه اینکه زمستان‌های سخت تر از امسال نیز در کشور داشتیم و چرا مخازن نیروگاهها از قبل نباید تکمیل باشد که در وقوع سرما و نرسیدن سوخت به مخازن نیروگاهها از آن سوخت ذخیره استفاده شود.
اما چرا خاموشی اضطراری در شبکه سراسری داده شد. آیا این اقدام برای این بود که شبکه سراسری برق دچار بلک اوت نشود. اتفاقی که در دوره معاصر و در دهه 80 دو بار شبکه سراسری برق با آن مواجه شد نشود؟ یا اینکه هدف چیز دیگری بود؟
در دوران معاصر، ایران در دو تاریخ سیاه شاهد بلک اوت در شبکه برق سراسری بودیم تاریخ 30/02/1380 ساعت 12 ظهر و تاریخ 12/01/1382 ساعت 21:20 این دو تاریخ در کشور دوران سیاه برقی ما است که قسمت‌های بسیار زیادی از کشور بی‌برق شد.
حال سوال این است که آیا کمبود تولید برق ناشی از سوخت باعث خاموشی برق در بیست و هفتم بهمن ماه جاری شد و یا اینکه وزارت نیرو قصد داشت تا به شبکه سراسری برق صدمه ای وارد نشود و شبکه دچار بلک اوت نشود.
وقتی به مطالبی که در دو سه روز گذشته از سوی مقامات ارشد وزارت نیرو و نفت در مورد خاموشی برق و کمبود سوخت مطرح و منتشر شده است توجه می‌کنیم می بینیم که هر کدام دیگری را محکوم می کند و هر کدام از مسئولان اقدامات و عملکرد وزارتخانه خود را مناسب می داند.
*عدم پیش‌بینی لازم تامین سوخت نیروگاهها مورد بازرسی قرار گیرد
مالک شریعتی، عضو کمیته اقتصادی ائتلاف ایران سربلند در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس با بیان اینکه افزایش مصرف گاز در زمستان به دلیل برودت و سرمای هوا و اعمال محدودیت در تامین سوخت گاز واحدهای صنعتی از جمله نیروگاههای تولید برق، موضوعی است که هر سال در زمستان مطرح می‌شود می‌افزاید: با توجه به اینکه نیروگاهها قابلیت صرف سوخت مایع (غالبا گازوئیل) را دارند و امکان ذخیره‌سازی گازوئیل در مخازن سوخت نیروگاهها در طول سال فراهم است، علل بی‌توجهی یا بی‌تدبیری در عدم پیش‌بینی لازم تامین سوخت نیروگاهها و جلوگیری از کاهش تولید آنها باید مورد بازرسی قرار گرفته و مسئولان امر مورد بازخواست قرار گیرند و نمایندگان مجلس باید در این زمینه پیش قدم شوند.
*مصرف گاز در کشور بی‌سابقه بود
مصطفی رجبی مشهدی سخنگوی صنعت برق در گفت‌وگو با خبرنگار فارس با اشاره به اینکه خاموشی اضطراری در کشور دادیم، دلیل قطعی برق را کاهش سوخت رسانی به نیروگاهها می‌داند.
او می‌گوید که به هر حال اولویت وزارت نفت و شرکت ملی گاز تامین سوخت بخش خانگی است و مصرف گاز در کشور به ۶۰۰میلیون متر مکعب رسیده که تا به امروز بی‌سابقه بوده است.
اما از سوی دیگر مقامات مسئول شرکت ملی گاز می‌گویند که ما طبق تعهداتی که داریم گاز عرضه می‌کنیم و مشکل را باید در راندمان پایین نیروگاهها جستجو کرد.
در این باره با محسن طرزطلب مدیر عامل برق حرارتی تماس گرفته و از او می پرسیم که آیا راندمان نیروگاهها در خاموشی‌ها نقشی دارند؟
او می‌گوید که متوسط راندمان نیروگاههای کشور شاید از جهانی پایین تر باشد، اما باید گفت که این موارد نمی تواند کمکی به حل موضوع کند.
*وزیر نفت:راندمان نیروگاهها پایین است
بیژن زنگنه وزیر نفت نیز چند هفته پیش راندمان نیروگاهها را در ایران ۳۴ درصد اعلام کرده و گفته بود که وزارت نیرو باید فکری به حال بهره وری پایین در این بخش بکند. البته مدیر عامل شرکت برق حرارتی این ادعا را قبول نداشته و می‌گوید که متوسط راندمان نیروگاهی در دنیا حدود ۳۷ درصد است.
*مدیر عامل برق حرارتی:راندمان نیروگاهها در خاورمیانه بالاترین است
طرزطلب با بیان اینکه متوسط راندمان نیروگاهها در منطقه خاورمیانه حدود ۳۳.۴ درصد گزارش شده است، ادامه داد: در حال حاضر راندمان نیروگاههای ایران بالاتر از کشورهایی همچون ایتالیا، اسپانیا، اتریش، هند، کانادا و فرانسه است.
مدیر عامل برق حرارتی در پاسخ به سئوال خبرنگار فارس که پرسید پس دلیل خاموشی برق در ابتدای هفته جاری چیست گفت: قطعا کمبود سوخت نیروگاهها دلیل خاموشی بوده است. چرا که در حال حاضر ظرفیت و توان تولید برق در کشور بالا است و بالاتر از حداکثر مصرف برق که حدود 39 هزار مگاوات است بیشتر است.
*نمی‌توانم بلک اوت را تایید و یا تکذیب کنم
طرزطلب در پاسخ به این سئوال که گفته می شود، اگر خاموشی برق اعمال نمی شد بلک اوت در شبکه سراسری رخ می‌داد، اظهار داشت: نمی‌توانم بلک اوت را تایید و یا تکذیب کنم، اما باز هم تاکید می‌کنم که شرکت ملی گاز تمام تلاش خود را انجام می‌دهند تا در تامین سوخت مشکلی پیش نیاید، اما به هر حال مصرف 600 میلیون متر مکعب گاز در بخش خانگی در هیچ سالی سابقه نداشته است.
طرزطلب کاهش سوخت رسانی به نیروگاهها را دلیل اصلی کاهش تولید برق اعلام کرد و گفت: به هر حال اگر مخازن نیروگاههای برق از سوخت تکمیل باشند 15 روز می‌توانند بدون هیچ مشکلی تولید برق داشته باشند، اما به هر حال تصور نمی‌کردیم که هوا به یکباره تا این حد سرد و کمبود سوخت گاز در این حد نیروگاهها را با کمبود سوخت مواجه کند که در نهایت مجبور به خاموشی اضطراری در شبکه برق شویم.
اما از سوی دیگر مسئولان شرکت ملی گاز اعتقاد دیگری دارند و می گویند که اینکه گفته می شود مصرف گاز بخش خانگی از مرز 600 میلیون متر مکعب عبور کرده درست نیست چرا که میزان مصرف گاز در کشور غیر متعارف نبوده و حتی در روز اعمال خاموشی برق در کشور و تهران مصرف گاز به 575 میلیون متر مکعب رسیده بود.
* سخنگوی شرکت ملی گاز:مسئولان وزارت نیرو به جای فرافکنی، فکری برای افزایش راندمان نیروگاههای برق کنند
عسگری سخنگوی شرکت ملی گاز در مورد اینکه تغییر در نحوه سوخت رسانی و کمبود سوخت باعث خاموشی برق و کمبود تولید برق شده است، گفت: هیچ تغییری در نحوه سوخت رسانی ایجاد نشده و مسئولان توانیر به دنبال فرافکنی هستند.
وی با بیان اینکه در فصول سرد سال اولویت، تامین گاز بخش خانگی و تجاری است، ادامه داد: نمی توانیم که گاز بخش خانگی را قطع کنیم و به نیروگاهها بدهیم. مسئولان وزارت نیرو بهتر است به جای فرافکنی فکری برای افزایش راندمان نیروگاههای برق کنند.
به گفته او، نیروگاهها در فصول سرد می‌تواند بخشی از نیاز خود را از محل سوخت دوم تامین کنند، اما از آنجایی که که استفاده از گاز برای آنها راحت تر است، پای محیط زیست را وسط می‌کشند. در حالی که بخشی از آلودگی این نیروگاهها ناشی از تجهیزاتی است که مصرف می‌کنند.
به هر سوی به نظر می‌رسد که هر دو وزارتخانه قصد ندارند واقعیت ها را اعلام و زیر باز قصورات خود بروند. سئوال این است که واقعیت خاموشی چه بود؟ اگر کمبود سوخت است که باید وزارت نیرو زودتر مخازن خود را تکمیل می‌کرد و اگر موضوع جلوگیری از خاموشی سراسری برق بود بهتر است بحث کمبود تولید و کمبود سوخت مطرح نشود تا وزارت نفت به جای اینکه سوخت مورد نظر نیروگاهها را تامین کند، بحث پایین بودن راندمان نیروگاهها را اعلام نکند.
به نظر می رسد که اتفاق چند روز پیش و اعمال خاموشی برق به نوعی یک زورآزمایی میان دو وزارتخانه نفت و نیرو بود و موضوع فراتر از اتهام زنی در مورد تامین سوخت و یا عدم تامین سوخت باشد.
