افزایش سهم تولید خوراک «نفتا» در سبد تولیدات پالایشی
نبض نفت - نگاهی به روند مصرف بنزین در ایران نشان می‌دهد که در دو دهه گذشته تاکنون همواره سیاست‌های توسعه صنعت پالایش نفت کشور بر مبنای افزایش ظرفیت تولید سوخت با اولویت بنزین بوده است. ساده‌تر بگوییم، پالایشگاه می‌سازیم تا بنزین وارد نکنیم.
در کنار پالایشگاه سازی، سیاست‌ها و برنامه‌های متعددی هم برای مدیریت مصرف بنزین همچون سهمیه‌بندی، عرضه کارتی یا قانون هدفمندی یارانه‌ها برای مهار مصرف سرکش و افسارگسیخته این فرآورده استراتژیک نفتی تصویب و اجرایی شده است. هر چند این سیاست‌ها و همچنین توسعه و بهبود و افزایش ظرفیت پالایشی کشور، در دوران بیژن زنگنه، وزیر نفت به طور کل حاشیه نشین شده بود، اما در آبان سال گذشته دولت تدبیر و امید به ناگهان تصمیم به اجرای قانون فراموش شده واقعی کردن نرخ بنزین در خلال قانون هدفمندی یارانه‌ها، گرفت.
ظرفیت ۱۱۵ میلیون لیتری تولید بنزین
آمارهای رسمی وزارت نفت نشان می‌دهد که شیوع «کرونا» در کشور در کاهش مصرف بنزین اثر مستقیم داشته به طوری که به دنبال اجرای طرح‌های فاصله گذاری اجتماعی و کاهش رفت و آمدها متوسط مصرف روزانه بنزین کشور با کاهشی روزانه ۵۰ میلیون لیتری در مقایسه با مدت مشابه پارسال، امسال به رقم ۴۲ تا ۴۴ میلیون لیتر در روز کاهش یافته است.
کاهش مصرف بنزین هرچند برای یک دوره موقتی و کوتاه خبر خوبی برای اقتصاد کشور بوده اما نگاهی به وضعیت تولید بنزین در کشور نشان می‌دهد که هم اکنون ظرفیت تولید این فرآورده پرطرفدار نفتی به حدود ۱۱۵ میلیون لیتر در روز رسیده و با کاهش مصرف باید پالایشگاههای نفت و میعانات گازی کشور به ناچار طرح‌های کاهش تکلیفی تولید متأثر از کاهش تقاضای داخلی سوخت را در دستور کار قرار بدهند. چرا که نه تنها مشتریان و مصرف داخلی آنها کاهش داشته بلکه تأثیر فرامرزی این ویروس موجب شد تا صادرات بنزین نیز به طور قابل توجهی کاهش یابد.
کرونا و کاهش تب مصرف بنزین
بررسی‌ها نشان می‌دهد فروکش کردن تب مصرف بنزین، فرصتی برای تنفس در اختیار پالایشگاههای کشور قرار داده تا جای تولید بنزین برای تأمین نیاز پمپ بنزین‌ها و خودروسواران به سمت تولید محصولاتی با ارزش افزوده بیشتر حرکت کند.
یکی از مهم‌ترین خوراک‌ها در صنعت پتروشیمی «نفتا» است، محصولی که می‌تواند از یک سو خوراک واحدهای بنزین سازی پالایشگاه‌ها باشد و از طرف دیگر در صنایع پتروشیمی و پلیمری مورد استفاده قرار بگیرد. در شرایط فعلی به طور متوسط سالانه به حدود ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار تن خوراک نفتا در صنایع پتروشیمی نیاز است.
در سال‌های گذشته به دلیل افزایش مصرف بنزین و نیاز به تولید و عرضه این سوخت، همواره خوراک نفتا سر از واحدهای ایزومریزاسیون پالایشگاه‌ها درآورده و مازاد بر نیاز تولید بنزین این خوراک در صنایع پتروشیمی مورد استفاده قرار گرفته و در نتیجه تراز تولید و مصرف نفتا در صنعت پتروشیمی کشور به دلیل نیاز به تولید بنزین بالا، منفی بوده است.
با کاهش شدید مصرف بنزین، این روزها پالایشگاههای کشور به ویژه پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس از فرصت بیشتری برای تولید و عرضه خوراک نفتا به صنایع پتروشیمی برخوردار شده است و صنعت پالایش نفت با چرخشی ناخواسته جای آنکه در خدمت پمپ بنزین‌ها و باک سوخت خودروها باشد این خوراک را صرف تأمین خوراک پتروشیمی‌ها می‌کند.
اعلام آمادگی برای افزایش تولید نفتا
در حال حاضر ظرفیت تولید پلی‌پروپیلن به عنوان یک محصول کلیدی و پر طرفدار در صنایع پایین دستی و تکمیلی پتروشیمی در قالب ساخت ۶ مجتمع پتروشیمی حدود یک میلیون تن در سال است. اکثر مجتمع‌های تولیدکننده پلی پروپیلن پتروشیمی‌ها یا با خوراک نفتا بوده و یا از خوراک «پروپیلن» پالایشگاههای نفت استفاده می‌کنند.
کاهش مصرف بنزین و افزایش عرضه نفتا به ویژه از سوی پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس که از ظرفیت تولید و عرضه روزانه ۳ تا ۵ میلیون لیتر نفتا برخوردار بوده اولین فرصت برای احیای پتروپالایشگاه ها در کشور بوده آن هم بدون آنکه وزارت نفت زحمت ابلاغ دستورالعمل یا بخشنامه جدیدی را کشیده باشد.
علیرضا صادق آبادی، مدیرعامل شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران هم پیشتر با اشاره به تأمین کامل نفتای مورد نیاز صنایع پتروشیمی، تاکید کرده بود: آماده‌ایم با مدیریت بیشتر مصرف بنزین زمینه افزایش عرضه نفتا به صنایع پتروشیمی را فراهم کنیم.
منبع: مهر
