آغاز رقابت جهانی امریکا- قطر/ هند تسخیر، موازمبیک گازی شد
نبض نفت - امید شکری درباره وضعیت تولید و صادرات ال.ان.جی در سطح جهان اظهار داشت: دو ماه پیش مدیرعامل قطر پترولیوم اعلام کرد که با توجه به شیوع کرونا و کاهش قیمت نفت و گاز، این کشور به هیچ وجه در نظر ندارد در مورد برنامه آینده تجدیدنظر کند اما چند روز پیش اعلام کرده با چند شرکت کره‌ای قراردادی به ارزش 19 میلیارد و 200 میلیون دلار برای ساخت چند تانکر و کشتی حمل ال.ان.جی منعقد کرده است، انعقاد قرارداد در زمانی که قیمت گاز طبیعی و ال .ان.جی در قیاس با سال 2018، 3 تا 4 برابر کاهش یافته، نشان می‌دهد قطر به هیچ وجه نمی‌خواهد سهم خود را در بازار جهانی ال.ان.جی کم کند و به این موضوع آگاه است که امریکا در سایه انقلاب گازی شیل کم‌کم در حال افزایش سهم خود در بازار ال.ان.جی بوده و برنامه کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت دارد که به بزرگترین صادرکننده ال.ان.جی جهان تبدیل شود.
وی ادامه داد: قطر این رقابت را جدی می‌بیند و مایل نیست سهم خود را در شرق آسیا و چین از دست بدهد، در نتیجه اقدام به عقد قرارداد کرده تا در سال‌های آینده شاهد رقابت عمده بین قطر و امریکا باشیم.
آغاز رقابت جهانی قطر- امریکا
وی تصریح کرد: سال گذشته در برخی ماه‌ها صادرات ال.ان .جی استرالیا از قطر پیشی گرفت ولی با توجه به اینکه مصرف داخلی گاز در استرالیا بالاست، برخی معتقدند در 2021 و 2022 استرالیا مجبور به واردات گاز خواهد شد تا نیاز داخلی خود را تامین کند و به این ترتیب رقابت جهانی بین قطر و امریکا خواهد بود. هر چند روسیه هم برنامه وسیعی برای افزایش صادرات ال.ان.جی بویژه به اروپا و چین در نظر دارد، ولی در هر حال منابع مالی و تکنولوژی شرکت‌های امریکایی و بین‌المللی فعال در قطر بالاتر است و این امکان را برای این کشور فراهم می‌کند که نقش‌آفرینی بیشتری در بازار ال.ان.جی داشته باشد.
حال و روز گاز؛ ایران در پارس جنوبی، قطر در گنبد شمالی
این تحلیلگر بازار انرژی با اشاره به وضعیت برداشت و تولید گاز ایران گفت: پس از چند سال که قطر بیش از سهم ایران در پارس جنوبی برداشت می‌کرد، ایران توانست با پیشی از قطر برداشت بیشتری داشته باشد ولی نباید فراموش کنیم که با توجه به اینکه قطر بیش از 10 سال بیشتر از ایران برداشت کرده اگر ایران برای 10 سال متوالی هم بیش از قطر برداشت کند و قطر سقف امروز تولید خود را داشته باشد باز هم ایران در برداشت تجمعی به قطر نمی‌رسد، ایران فعلا با استفاده از تکنولوژی شرکت‌های داخلی در صدد است تولید خود را افزایش دهد ولی قطر از شرکت‌هایی استفاده می‌کند که با تکنولوژی بروز، فناوری بیشتر و هزینه کمتر مشغول به کارند و این امتیاز بزرگی برای این کشور است.
وی گفت: برای ایران سخت است که با توجه به توان مالی و فنی شرکت‌های داخلی و همچنین تاثیر منفی تحریم‌ها بتواند با شرکت‌های خارجی که در گنبد شمالی مشغول فعالیت هستند، آنگونه که انتظار می‌رود، رقابت کند. طبیعی است که قطر می‌تواند با استفاده از شرکت‌های خارجی برداشت بیشتری داشته باشد.
وی تاکید کرد: اگر برای مسئله افت فشار در برخی فازها تمهیدی اندیشیده نشود باید شاهد کاهش تولید گاز از پارس جنوبی باشیم که زنگ خطری برای آینده در ایران خواهد بود که حتی در تامین نیاز داخلی بویژه در فصول سرد به مشکل بر بخورد، اگر جلوی افت فشار گرفته نشده و تکنولوژی و سکوهای 20 هزار تنی برای افت فشار بکار گرفته نشود باید شاهد تداوم افت فشار در برخی فازها باشیم.
چرا ایران نمی‌تواند جای پای محکمی در بازار داشته باشد؟
شکری توضیح داد: ایران دومین ذخایر گاز اثبات شده جهان را در اختیار دارد ولی تحریم‌ها و مصرف بالای داخلی باعث شده نتواند نقش ویژه‌ای در بازار منطقه‌ای و جهانی داشته باشد و تا زمانی که شرکت‌های خارجی با سرمایه‌گذاری و تکنولوژی پیشرفته به میادین نفت و گاز ایران وارد نشوند، نمی‌توان انتظار داشت تولید گاز ایران در بازه زمانی کوتاه‌مدت افزایش یافته و بتواند با استفاده از افزایش تولید، صادرات داشته باشد.
وی یادآور شد: نکته مهم‌تر این است که ایران در بازار منطقه‌ای هم حال و روز خوبی ندارد، قرارداد صادرات به پاکستان هنوز معلق است، درست است ایران خط لوله را احداث کرده اما اسلام‌آباد به بهانه تحریم‌های امریکا و همچنین دیپلماسی فعال عربستان در این کشور فعلا تمایلی به واردات گاز از ایران ندارد.
وی ادامه داد: قرارداد صادرات گاز به عمان مبهم است و صادرات به بقیه کشورها هم فعلا پیشرفتی حاصل نشده است. قرارداد صادرات به ترکیه در سال 2026 به اتمام می‌رسد و فعلا تا امروز مذاکرات برای تمدید قرارداد به نتیجه نرسیده، در این بین ترکیه سیاست تنوع‌بخشی به منابع تامین گاز را مدنظر قرار داده و در ماه گذشته برای اولین بار آذربایجان در صادرات به ترکیه از روسیه پیشی گرفت و این کشور به بزرگترین تامین کننده گاز ترکیه تبدیل شد و در عین حال ترکیه یکی از بزرگترین واردکنندگان ال.ان.جی از امریکا نیز است.
این کارشناس انرژی با بیان اینکه ال.ان.جی امریکا می‌تواند حتی در آینده جایگزین گاز وارداتی از ایران شود، گفت: اگر ترکیه بتواند زیرساخت لازم برای گازرسانی به مناطق جنوب شرق کشور را که گاز وارداتی از ایران در آنجا مصرف می‌شود، آماده کند، احتمال دارد که سهم ایران در بازار ترکیه از بین برود و اگر هم از بین نرود تنوع‌بخشی در واردات گاز باعث می‌شود قرارداد احتمالی به نفع ترکیه تمام شود و ایران نتواند با قیمت‌های قبلی به ترکیه گاز صادر کند.
هند تسخیر، موازمبیک گازی شد
وی با اشاره به آینده حضور ایران در بازار جهانی گاز و ال.ان.جی نیز بیان کرد: با توجه به عرضه مازاد ال.ان.جی در بازار جهانی، ایران اگر هم بتواند بعد از لغو تحریم‌ها سرمایه‌گذاری لازم را جذب کرده و شرکت‌های خارجی هم بیایند برای اینکه بتوند نقش فعالی داشته باشد، با مشکلات زیادی مواجه است به طوری که این چانه‌زنی بعد از برجام نیز به نتیجه نرسید و ایران نتوانست شرکت‌های خارجی را برای تکمیل پروژه نیمه تمام ایران ال.ان.جی جلب کند، در حال حاضر هم نمی‌توان برای کوتاه‌مدت آینده روشنی برای صادرات ال.ان.جی ایران متصور بود، چرا که بازار هند در اختیار امریکا است. در سفر ترامپ به هندوستان قرارداد 20 ساله 2.5 میلیارد دلاری امضا شد، عربستان با استفاده از منابع گازی به دنبال این است سهم گاز را در بخش داخلی افزایش دهد و آرامکو نیز در نظر دارد به صادرکنده ال.ان.جی تبدیل شود، استرالیا و روسیه و حتی موزامبیک در افریقای جنوبی با توجه به استفاده از تکنولوژی و سرمایه بیشتر رقیب جدی ایران هستند.
ایران چگونه نقش‌آفرین می‌شود؟
شکری گفت: شاید ایران با اتمام پروژه‌های نیمه‌تمام، نیاز داخلی خود را تامین کند و سهمی در بازار منطقه‌ای داشته باشد اما برای نقش‌آفرینی درازمدت، افزایش سهم در بازار منطقه‌ای و جهانی گاز و ال.ان.جی مسیر دشواری دارد، دیپلماسی انرژی ایران نیاز به باز تعریف دارد و جایگاه صادرات انرژی در سیاست خارجی هم باید دوباره مورد بازبینی قرار گیرد تا ایران بتواند از داشته‌هایش استفاده کند.
منبع: ایلنا
