نبض نفت - با شکل گرفتن پویش در خانه بمانیم طی ایام نوروز و همراهی آحاد مردم با این پویش، همچنین تمهیدات نهادها و سازمان مرتبط (وزارت کشور و زیرمجموعه‌های آن مانند نیروی انتظامی و پلیس راهور و...) سفرهای نوروزی به کمترین حد رسید، به‌طوری که منحنی مصرف فرآورده‌های نفتی مثل بنزین با کاهشی خیره‌کننده روبه‌رو و این فرآورده نفتی در مقطعی به مازاد بر مصرف بدل شد.
در این زمان جلوگیری از انباشت فرآورده‌هایی همچون بنزین تولیدی پالایشگاههای ستاره خلیج‌فارس و بندرعباس و هدایت آن به سوی مخازن ذخیره‌سازی به موضوع مهمی بدل شد، آن‌قدر مهم که طرح احداث خط لوله نائین - کاشان - ری و مخازن تعبیه‌شده در مسیر آن پاسخی شد به آن.طرحی که محسن مستقیمی، رئیس مرکز انتقال نفت نائین، توضیح مبسوطی درباره آن ارائه داد. آنچه می‌خوانید مشروح گفت‌وگوی تلفنی با وی است.
بنا به صلاحدید، به دلیل وجود منحوس ویروس کرونا، امکان سفر به یزد یا هر نقطه دیگر از کشور وجود ندارد، به همین دلیل، از آنجا که فعلاً تنها راه ساده ارتباطی، تلفن است، تصویری هم از رئیس مرکز انتقال نفت نائین ندارم و فقط صدایش را می‌شنوم.
رئیس مرکز انتقال نفت نائین در آن سوی خط، ابتدا تصویری کلی از فعالیت‌های شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران به‌عنوان شرکت مادر - تخصصی ارائه می‌دهد و می‌گوید: ایران با بهره‌مندی بیش از ۱۴ هزار کیلومتر خط لوله انتقال، کشوری مطرح در این حوزه به شمار می‌رود و با زیرساخت‌هایی که متولی آن شرکت ملی مهندسی و ساختمان نفت است، تلاش می‌کند، انتقال فرآورده‌های نفتی به‌گونه‌ای باشد که در صورت لزوم بتواند به ذخیره‌سازی فرآورده‌های نفتی نیز اقدام کند، بی‌آنکه خللی در فرآیند انتقال آنها ایجاد شود.
وی می‌افزاید: روزانه مقادیر بسیار زیادی فرآورده نفتی با راهبری شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران در طول خطوط لوله احداث شده در سراسر کشور به حرکت در می‌آید تا چرخ‌های هیچ صنعت و کارخانه‌ای از حرکت باز نایستد؛ هیچ خانه‌ای در هیچ نقطه از کشور به سردی و تاریکی نگراید و هیچ خودرویی نیز متوقف نماند. این شبکه گسترده که همچون رگ در هم تنیده شده‌اند، انواع فرآورده‌های نفتی اعم از بنزین، نفت سفید، نفت کوره و نفت گاز را به جای جای میهن انتقال می‌دهند و شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت منطقه جنوب شرق که مرکز انتقال نفت نائین زیرمجموعه آن است نیز در خلق تصویر کلی از آنچه گفته شد، سهمی دارد.
رئیس مرکز انتقال نفت نائین همچنین برای اینکه تصویری هم از خط لوله نایین - کاشان - ری ارائه دهد، می‌گوید: احداث این خط ۴۱۴ کیلومتری ۲۰ اینچی به سال ۹۰ بازمی‌گردد؛ خط لوله‌ای که در مسیر آن دو مرکز انتقال نفت نائین و کاشان قرار گرفته‌اند و با پیمایش این مسیر در انتها به پایانه «ری» در استان تهران می‌رسد.
مستقیمی درباره تأسیسات نائین که به مرکز انتقال کاشان و از آنجا به پایانه ری متصل می‌شود، می‌گوید: این مرکز انتقال نفت شامل سه مخزن ۴۰ میلیون لیتری نفت گاز، سه مخزن ۴۰ میلیون لیتری بنزین، دو مخزن ۲۰ میلیون لیتری بنزین سوپر، دو مخزن ۱۰ میلیون لیتری نفت سفید، دو مخزن ۶.۵ میلیون لیتری آب آتش‌نشانی، همچنین یک مخزن رلیف ۷۰۰ هزار لیتری، ۹ بوستر پمپ ۶ کیلوولت، چهار الکتروموتور اصلی ۶ کیلوولت، یک ایستگاه آتش‌نشانی و ساختمان‌های مربوط (مأمورسرا، پست برق، اتاق کنترل و ...) است.
صدای آن سوی تلفن خیلی واضح نیست، به همین دلیل گوش خود را به گوشی می‌چسبانم مبادا کلمه یا جمله‌ای از قلم بیفتد.
رئیس مرکز انتقال نفت نائین، هدف از احداث خط لوله نائین - کاشان - ری را این‌گونه توضیح می‌دهد: این خط لوله با هدف دریافت فرآورده‌های نفتی پالایشگاههای جدید و ارسال آنها به تهران و از آنجا به مناطق شمالی کشور احداث شده است.
بندرعباس و ستاره خلیج‌فارس، پالایشگاه‌هایی هستند که خط لوله نائین – کاشان - ری فرآورده‌های آنها از جمله بنزین را دریافت و به تهران ارسال می‌کنند.
مستقیمی در این اثنا به نکته مهم دیگری نیز اشاره و تصریح می‌کند: با احداث خط لوله نائین – کاشان - ری، چند اتفاق مهم که از آنها می‌توان به‌عنوان مزیت‌های این طرح نام برد، رخ داده است؛ نخست آنکه فرآورده‌های نفتی دریافتی از پالایشگاههای بندرعباس و ستاره خلیج‌فارس که اصفهان مقصد اولیه‌شان است، به اصفهان وارد نمی‌شوند و مستقیم به تأسیسات ری در استان تهران هدایت می‌شوند.
مزیت دیگر این خط لوله آن است که از کاشان هیچ خط لوله‌ای عبور نمی‌کرد و با احداث خط لوله مزبور، این مهم محقق شد و کاشان در مسیر پمپاژ خط لوله و بهره‌مندی از فرآورده‌های نفتی قرار گرفت.
سومین مزیت خط لوله ۴۱۴ کیلومتری نائین - کاشان - ری، جلوگیری از ترافیک جاده‌ای، به تبع آن مصرف نشدن مقادیر زیادی سوخت (گازوئیل) و کاهش تصادف در مسیر حرکت نفتکش‌های جاده‌پیماست.
مستقیمی در ادامه صحبت‌هایش، با اشاره به سیر تاریخی این خط لوله می‌گوید: با تغییرات ساختاری در سه مرکز انتقال نفت رفسنجان، یزد و نائین، امکان انتقال این فرآورده‌های نفتی مازاد به جنوب شرق کشور و ذخیره‌سازی در مرکز انتقال نفت یزد، رفسنجان و کرمان فراهم شد و ثمره آن که معکوس‌سازی خط ۱۶ اینچ از مرکز انتقال نفت نائین به سمت مرکز انتقال نفت رفسنجان بود، در تیرماه ۹۶ به بهره‌برداری رسید و مرکز انتقال نفت نائین را به مرکز ثقل این پروژه عظیم بدل کرد. در سال ۹۸، خط لوله مزبور تکمیل شد، اما به دلیل تحریم‌های ظالمانه بین‌المللی، پمپ‌های مربوط به این پروژه آماده نشد، اما تا رسیدن پمپ‌های جدید، این خط نباید معطل و متوقف می‌ماند.
از سوی دیگر با شیوع بیماری کرونا از اواخر اسفندماه سال گذشته، مردم در مقطعی (نوروز) به پویش در «خانه بمانیم» پاسخ مثبت دادند و از سفر کردن در آن دوره زمانی اجتناب ورزیدند و همین موضوع موجب شد مصرف بنزین به نحو چشمگیری کاهش یابد. دو موضوع اخیر (آماده نبودن پمپ‌ها و شیوع ویروس کرونا) موجب شد برای جلوگیری از انباشت بنزین تولیدی پالایشگاههای بندرعباس و ستاره خلیج‌فارس، فکری شود، فکری که هم به کاهش تولید فرآورده‌های نفتی این پالایشگاه‌ها به‌ویژه بنزین نینجامد و هم مشکل ذخیره‌سازی چنین فرآورده‌های نفتی را در پالایشگاههای مزبور حل کند.
رئیس مرکز انتقال نفت نائین تصریح کرد: بنا بر دستور مستقیم، علیرضا صادق‌آبادی، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش، مقرر شد تا آماده شدن پمپ‌های جدید و ارسال آن به موقعیت پروژه خط انتقال نائین - کاشان - ری، به‌منظور جلوگیری از انباشت بنزین تولیدشده در پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس و بندرعباس، از داشته‌های موجود بهره گرفته شود؛ از این رو خط لوله ۱۴ اینچی کمتر از یک کیلومتر به خروجی تأسیسات نائین – کاشان که در انتها به پایانه ری می‌رسد، متصل شد.
وی درباره آخرین وضعیت خط لوله نایین - کاشان - ری گفت: این خط لوله تکمیل شده است و هم‌اکنون با استفاده از پمپ‌های قدیمی، انتقال فرآورده‌های نفتی همچون بنزین را انجام می‌دهد. مراکز انتقال نفت نائین با مخازن تعادلی نیز فعال و مرکز انتقال نفت کاشان هم در دست احداث است.
مستقیمی خط انتقال نفت نائین - کاشان - ری را از آن جهت که راهکار نجات بنزین تولیدی پالایشگاههای بندرعباس و ستاره خلیج‌فارس در موارد پیش‌بینی‌نشده‌ای همچون کرونا محسوب می‌شود، طرحی مهم می‌خواند و می‌گوید: این طرح یکی از بهترین طرح‌های حوزه پالایش و پخش در مرکز ایران است که با توجه به شیوع گسترده ویروس کرونا و پیامدهای ناشی از آن (کاهش مصرف بنزین و انباشت حجم تولید این فرآورده) پالایشگاههای ستاره خلیج‌فارس و بندرعباس را نجات داده است.
گفت‌وگو با رئیس مرکز انتقال نفت نائین، اگرچه کوتاه، اما برای او و همکارانش که در کویر مرکزی ایران بخشی از چرخ عظیم صنعت نفت را به گردش در می‌آورند، راضی‌کننده است؛ راضی از این منظر که تلاش او و همکارانش در گوشه‌ای از ایران بزرگ، به بار نشسته است.
منبع: نشریه مشعل
