خودروهای CNG سوز بمب متحرک هستند؟
نبض نفت - سال 95 بود که «نیره پیروزبخت» رئیس سازمان استاندارد در همایش صنعت CNG، از خودروهای گازسوز بازرسی نشده با عنوان "بمب متحرک" یاد کرد و گفت: "باید بعد از مدتی مخازن خودروها بازرسی شوند که متأسفانه هنوز ساز و کاری در مراجع دولتی برای این امر تعریف نشده است که در این صورت امکان دارد خودروها تبدیل به بمب متحرک شوند."
در واقع به گفته این مقام مسئول، خودروهایی که بازدید دوره‌ای فنی نشوند و یا به صورت غیرمجاز دوگانه سوز شده باشند، به مثابه یک بمب متحرک عمل می کنند، اما این بمب متحرک در جاده‌های کشور خطرآفرین نیست، بلکه در زمان سوخت گیری می تواند با انفجار مخزن، فاجعه بیافریند.
از ابتدای شکل گیری صنعت CNG در کشور ما تا پایان سال 98، حدود 85 مورد انفجار مخزن CNG خودروهای دوگانه سوز را در کشور داشته‌ایم که تمامی این موارد در جایگاه‌ها و در هنگام سوخت گیری رخ داده است.
نکته مهم و قابل توجه اینجاست که تمامی این موارد انفجار مربوط به خودروهایی بوده که به صورت غیرمجاز کارگاهی از حالت بنزین سوز تبدیل به گازسوز شده بودند و یا مخازن آنها با روش‌هایی چون برشکاری، جوشکاری و ... دستکاری شده بود که اگر تست مخازن خودروها، آنطور که رئیس سازمان استاندارد در سال 95تأکید کرده بود، به صورت مرتب انجام می‌شد و خودروهایی که تست دوره‌ای آنها انجام نشده بود، اجازه سوخت‌گیری نداشتند، تعداد زیادی از این انفجارها در سالهای گذشته رخ نمی داد.
حمید قاسمی ده‌چشمه، معاون مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی با تأیید این موضوع که تمامی انفجارها در جایگاه های سوخت هنگام سوخت گیری خودروی CNG سوز مربوط به خودروهای تبدیل شده غیرمجاز و یا با مخازن دستکاری شده بوده، گفت: با اطمینان می‌گویم که 100 درصد حوادث رخ داده در این حوزه مربوط به تبدیل غیراستاندارد در مراکز غیرمجاز است و اگر تبدیل به روش صحیح و استاندارد انجام شود، هیچ خطری متوجه خودروهای گازسوز نخواهد بود و تا امروز به هیچ وجه خودروهایی که در کارخانه به صورت دوگانه سوز تولید شده و یا در مراجع و کارگاه‌های رسمی و تأیید شده تبدیل به دوگانه سوز شده اند، در صورتی که بعدا مخازن آنها نیز دستکاری نشده باشد، شاهد بروز مشکلات و مخاطراتی چون انفجار و آتش سوزی نشده اند.
این مقام مسئول تأکید کرد: در واقع سوخت CNG به دلیل برخورداری از استانداردهای بالایی که در خصوص مخزن و سایر مسائل فنی خودروها وجود دارد، سوختی ایمن است.
طبق بررسی‌های انجام شده از مجموع حدود 85 مورد انفجار رخ داده مخزن CNG خودرو در جایگاه‌های سوخت، دلیل بروز 53 مورد، دستکاری مخزن بوده است. یعنی به هر دلیلی در بخشی از نقاط مخزن برشکاری انجام شده بود و دوباره جوشکاری شده و نفر بعد که از این مخزن استفاده کرده از این دستکاری یا عواقب آن بی اطلاع بوده و در اولین جایگاه، درهنگام سوخت‌گیری دچار انفجار شده است.
پروسه ساخت مخازن CNG به گونه‌ای است که این مخازن باید یکپارچه باشند و هرنوع دستکاری آنها منجر به انفجار می شود. این مخازن در دمای 1100 درجه و با ضخامت یک سانتیمتری و با ورق خاصی رول می شود تا بتواند در مقابل فشار سوخت گاز، ظرفیت کافی را داشته باشد. وقتی به هر دلیل این ضخامت و یکپارچگی بدنه مخزن با دستکاری ها و برشکاری ها، تحت تأثیر قرار گیرد، بروز انفجار از همان نقطه برشکاری شده، طبیعی است.
تعدادی از حوادث نیز مربوط به وانت بار‌های دو مخزنه بوده که مخزن پایینی آنها در تماس درازمدت با آب و باران و گل و لای، خوردگی داشته اند. بقیه موارد نیز تبدیل غیرمجاز و یا به اصطلاح زیرپله‌ای بوده که تبدیل خودروی بنزین سوز به گاز سوز بر اساس اصول صحیح و استانداردها صورت نگرفته بود.
برخی از خودروهای تبدیل زیرپله‌ای که دچار انفجار شده‌اند از مخازنی که در تست‌ها رد می شود استفاده کرده‌اند. این مخازن به بازار آزاد راه پیدا می کنند، دوباره همین مخازن برمی‌گردند و به عنوان مخزن، ارزان تر در دسترس مردم قرار می گیرند. مردم می بینند مخازنی ارزان تر وجود دارد، کسی که کارگاه زیرپله‌ای و غیرمجاز تبدیل خودرو را نیز اداره می‌کند می خواهد سودی کند، این مخزن رد شده در تست‌های فنی را روی خودروی فرد ناآگاه می بندد و همین مخزن در اولین سوخت‌گیری منفجر می شود.
امید است با ادامه فعالیت سامانه gcr.niopdc.ir و همچنین اجرای طرح هوشمندسازی جایگاه‌های عرضه سوخت CNG، شاهد به صفر رسیدن تبدیل غیرمجاز و توقف انفجارهای گاه و بیگاه باشیم.
منبع: تسنیم
