زمینهسازی برای انتقال دانش قراردادهای میدانمحور نفت با دانشگاهها
بر اساس اعلام مدیریت پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت ایران، با توجه به ترکیب شرکتکنندگان که عموماً از افراد متخصص و با سابقه کاری مرتبط با تولید و بهرهبرداری در شرکتهای تابع این شرکت بودند، طراحی محتوای دوره آموزشی بهگونهای صورت پذیرفت تا طی روزهای اول و دوم به ترتیب مبانی تئوری ضروری ارائه شود و شرکتکنندگان بهصورت کاربردی با الزامهای آمادهسازی چاه و نمونهگیری صحیح سیالات، صحتسنجی و اعتبارسنجی نمونهها، پروتکلها و دستورعملهای آزمایشگاهی و سرانجام تعبیر و تفسیر نتایج آزمایشهای صورتگرفته در پروژه پژوهشی میدان آزادگان آشنا شوند. در پایان دوره نیز نمونههای اولیه از بازدارندههای آسفالتین و وکس که از سوی انستیتو مهندسی نفت تولید شده است و نیز میزان و راندمان اثربخشی انواع بازدارندهها ارائه شد تا این امکان به مدیران و کارفرمایان شرکت نفت داده شود که بر اساس ملاحظات فنی و اقتصادی به انتخاب و استفاده بازدارنده بهینه از بین گزینههای مختلف بپردازند. ارزیابیهای صورت گرفته از شرکتکنندگان در این دوره آموزشی - تخصصی، رضایتبخش و حاکی از ارتقای سطح علمی و تجربه عملی ایشان بوده است.
بر پایه نتایج مطالعات دانشگاه تهران در میدان آزادگان، انستیتو مهندسی نفت با توجه به مشکلات تولید چاههای سروک در میدان آزادگان به دلیل سنگینی نفت این لایه و چاههای فهلیان به دلیل رسوب آسفالتین در ستون چاه و تأسیسات، اقدام به فرمولاسیون و ساخت مواد شیمیایی نانوپایه کرده است که به نحو مؤثری به سبکسازی و کاهش گرانروی نفت سروک و نیز کنترل و کاهش رسوبات آسفالتین نفت فهلیان در مقیاس آزمایشگاهی منجر شده است. در مراحل بعدی انجام پروژه، ارزیابی عملکرد میدانی این مواد انجام میشود که میتواند در بهبود نرخ تولید چاههای سروکی و کاهش بسته شدن چاههای فهلیان مؤثر باشد.
در مسیر تحقق اهداف از پیش طراحیشده در قراردادهای میدانمحور در خصوص توانمندسازی دانشگاهها در رفع چالشهای تولید و افزایش ضریب بازیافت میدانهای واگذارشده، انستیتو مهندسی نفت دانشگاه تهران نسبت به تأسیس شرکت دانشبنیان بهرهافزایان زاگرس شیمی نیز اقدام کرده است که راهاندازی این شرکت را میتوان دستاورد عینی ارتباط صنعت و دانشگاه دانست، چراکه با توجه به دانش فنی توسعهیافته در پروژه پژوهشی میدان آزادگان، نتایج آن در قالب محصولات بازدارنده رسوبات آلی آسفالتین و واکس در نمایشگاه محصولات ساخت ایران ارائه و آمادگی لازم برای ارائه خدمات تجاری فرمولاسیون و ساخت انواع بازدارندهها با توجه به شرایط خاص سیال هر مخزن و میدان ایجاد شده است.
بر اساس این گزارش، در مجموع قراردادهای پژوهشی ازدیاد برداشت میدانمحور که در دو مرحله با دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی امضا شده است، مطالعه فناورانه ۲۰ میدان نفتی و دو میدان گازی واگذار شده که مجموع آن بالغ بر نیمی از ذخایر نفت و ۴۰ درصد ذخایر گاز کشور را شامل میشود. به عبارت دیگر، هماکنون ظرفیتهای جامعه دانشگاهی و علمی برای مطالعات فناورانه حدود نیمی از ذخایر هیدروکربوری کشور بهکار گرفته شده است.