"تجهیزات سرچاهی صنعت نفت"، از وابستگی به آمریکا تا خودکفایی به‌دست مهندسان ایرانی
شاه‌بیت سخنان رهبری در آن جلسه از این قرار بود که "این تحریم فعلاً خواهد بود؛ اینکه کسی امید ببندد به اینکه حالا یک سال دیگر، دو سال دیگر این تحریم تمام می‌شود، خیال باطل است، این تحریم حالاحالاها هست،کار اساسی مصون‌سازی اقتصاد کشور از آسیب دیدن از تحریم است، باید کاری کرد که ما در مقابل تحریم آسیب‌پذیر نباشیم. تولید بایستی در کشور پیشرفت پیدا کند؛ علاج کار این است. اگر توانستیم با تکیه‌ی بر توان داخلی، تحریم را بی‌اثر بکنیم، آن عامل تحریم‌کننده هم از تحریم دست برمی‌دارد؛ یعنی او هم وقتی فهمید تحریم فایده‌ای ندارد، از تحریم دست برمی‌دارد."
حال که یک سال از آن جلسه مهم می‌گذرد و اقتصاد کشور درگیر تحولات گسترده شده است، گروه اقتصادی خبرگزاری تسنیم در پی آن آمده است که در راستای امیدافزایی، نمونه‌های موفق در کشور را که اتفاق افتاده و تحریم را بی‌اثر کرده است، بازگو نماید.
در این بخش به یکی از نمونه‌هایی از شکست تحریم در صنعت نفت با تکیه و برنامه‌ریزی کامل بر توان داخلی می‌پردازیم.
تجهیزات سرچاهی یکی از مهمترین گروه‌های کالایی صنعت نفت است. پس از حفاری و تکمیل چاه به‌منظور کنترل آن و همچنین در جهت بهره‌برداری از چاه نسبت به موقعیت و نیازهای پیش‌بینی‌شده آن، تجهیزاتی به‌روی چاه تعبیه می‌شود که قسمتی از این وسایل مستقیماً به‌روی خود چاه و بخشی از آن در مجاورت چاه و در اتصال با قسمت اول کار گذاشته می‌شوند. این تجهیزات با توجه به مورد استفاده در چاه، نحوه تکمیل آن، فشار و وجود گازهای اسیدی، طراحی می‌شوند.
شرکت فناوری تجهیزات سرچاهی (وتکو) کار طراحی، ساخت و نصب تجهیزات سرچاهی را از سال 1380 با همکاری شرکت ABB آغاز کرد. شرکت ABB یک شرکت چندملیتی سوئیسی و سوئدی است که عمدتاً در زمینه‌های برق، قدرت و تکنولوژی اتوماسیون فعالیت می‌کند؛ اما سالها پیش در حوزه نفت و گاز هم فعالیت می‌کرد. این شرکت در سال 1384، بخش نفت و گاز خود را واگذار کرد و این بخش به شرکت نفت VETCO GRAY تغییر نام داد و این شرکت نیز در تابستان 1385 صددرصد سهم خود را به شریک ایرانی خود واگذار کرد.
بعد از تمام‌ایرانی‌شدن نیروهای متخصصی که روی طراحی و ساخت تجهیزات سرچاهی فعالیت می‌کردند، به‌مرور زمان تأمین مواد اولیه ساخت تجهیزات سرچاهی نیز با انجام پژوهش‌های متعدد از ظرفیت‌های داخلی، از داخل کشور صورت گرفت، در حالی که پیشتر از کشورهای انگلیس، سنگاپور و آمریکا خریداری می‌شد.
کارخانه وتکو، نقش مهمی در بی‌نیازی کشور از تجهیزات سرچاهی دارد و گام‌های بلندی در تقویت تولید ملی برداشته و بیش از نیمی از مجموعه تجهیزات سرچاهی را که شامل 120 مجموعه تجهیزات بود، با عمق ساخت داخل 94 درصد تحویل صنعت نفت داده است و مابقی هم در این کارخانه در حال ساخت است.
در واقع طی یک مسیر 14ساله (از سال 1385 تاکنون) با تکیه بر توان طراحی، پژوهشی، مهندسی و اجرای نیروهای ایرانی، امروز ایران در تأمین بسیاری از تجهیزات سرچاهی که بسیار در صنعت نفت پرکاربرد و استراتژیک هستند، خودکفاست؛ اگرچه خودکفایی کامل و بِروزسازی تکنولوژی در این عرصه در قالب یکی از پروژه‌های کلان ده گروه کالایی استراتژیک صنعت نفت همچنان در حال پیگیری است.
هم‌اکنون پروژه‌ای با نام "تجهیزات سرچاهی و رشته تکمیلی درون‌چاهی" با شناسایی 35 قلم تجهیز اصلی و 102 ریزتجهیز، در قالب یکی از گروه‌های کالاهای راهبردی صنعت نفت در حال پیگیری برای خودکفایی کامل صنعتی است.
منبع: تسنیم
