عربستان در آستانه از دست دادن سلطه خود بر بازار نفت

اوایل ماه جاری میلادی، وقتی عربستان با اظهارات وزیر انرژی خود درباره کاهش تولید نفت، بازارهای جهانی را شگفت زده کرد، قیمت این محصول استراتژیک افزایش یافت.

این کشور پادشاهی اعلام کرد که برای افزایش قیمت نفت، یک میلیون بشکه در روز از تولید خود را کم خواهد کرد اما پس از آن ایران شروع به افزایش چشمگیر صادرات خود با هدف رساندن به بیش از 2 میلیون بشکه در روز کرد و قیمت ها خیلی زود افت کردند.

آژانس بین المللی انرژی چشم انداز تقاضای نفت را همچنان بدبینانه اعلام کرده است. از این نظر، تصمیم عربستان سعودی برای کاهش بیشتر تولید کار درستی بود. با این وجود تولید کمتر به معنای صادرات کمتر و صادرات کمتر به معنای درآمد نفت کمتر است.

آخرین اطلاعات مربوط به ماه نوامبر، نشان می دهد که صادرات عربستان در سال گذشته بیش از 25 درصد کاهش داشته و از 21.54 میلیارد دلار به 15.5 میلیارد دلار رسیده است. اما صادرات نفت به طور خاص بسیار بدتر عمل کرده و تقریباً 40 درصد نسبت به ماه نوامبر کاهش داشته است.

از دیدگاه منصفانه تر، دورنمای تقاضای نفت از ماه نوامبر تا حدودی بهبود یافته است که این امر تحت تاثیر عرضه واکسن کرونا و بیماری کووید_19 بوده است. این تحولات قیمت های نفت و در پی آن بودجه عربستان سعودی را افزایش داد.

اما این خوش بینی کم کم از بین رفت چرا که معلوم شد عرضه واکسن به آن سرعتی که انتظار می رفت صورت نخواهد گرفت.

بر اساس این گزارش، وقتی که قیمت های نفت در حال عقب نشینی بودند، اعلام تصمیم عربستان برای کاهش تولید روند قیمت ها را معکوس کرد.

همانطور که معمولاً صدق می کند، با کاهش تولید عربستان و سازمان اوپک صحبت هایی درباره احتمال بهره برداری تولیدکنندگان نفت شیل آمریکا برای افزایش تولید و تضعیف تلاش های عربستان مطرح می شود اما فعلا به نظر می رسد که شرکت های حفاری آمریکا برای افزایش تولید نسبت به زمان پیش از شیوع ویروس کرونا بسیار محتاط بوده اند.

قیمتها بالا رفته است اما هیچ کس نمی داند چه مدت بالا خواهد ماند. این وضعیت هم ممکن است تغییر کند.

در عین حال هند که یکی از بزرگترین واردکنندگان نفت در جهان محسوب می شود، نسبت به رویکرد اوپک مبنی بر اینکه "هر آنچه که لازم است (برای بهبود بازار نفت انجام می دهیم)"  معترض بوده است. هند که بیش از 80 درصد نفت مورد نیازش را وارد می کند خواستار افزایش قیمت ها نیست.

بخش زیادی از نفت هند از عراق وارد می شود اما عربستان هم دومین صادرکننده بزرگ نفت به این کشور محسوب می شود. با این حال عربستان قیمت فروش نفت به هند و سایر بازارهای اصلی خود در آسیا را افزایش داده است.

رویکرد اوپک یعنی سیاست "هر آنچه که لازم است" در گذشته خوب کار کرده است. اما از یک جایی به بعد، این رویکرد علیه مبتکر خود شروع به کار کرده است.

عربستان سعودی در حال مقابله با کسری عمیق بودجه خود بوده است و یک انگیزه جهانی برای انتقال از سوخت های فسیلی به سمت انرژی های پاک نیز وجود دارد که می خواهد کالای اصلی صادراتی این کشور یعنی نفت را منسوخ کند و از طرفی با بازگشت کامل دشمن قدیمی خود یعنی ایران به صحنه بین المللی نفت روبرو است. گزینه های زیادی برای عربستان وجود ندارد.