خشکسالی واقعیت کشور است
به گزارش نبض نفت؛ از پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت نیرو (پاون) به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی
دولت (پاد)، علی ربیعی در گفت‌وگوی هفتگی خود با خبرنگاران در خصوص این
سوال که به نظر می‌رسد درباره تصمیم گیری برای خوزستان و خشکسالی به
نهادهای تصمیم گیرنده فشار وارد می‌شود و این مساله منجر به تصمیمات غلط
می‌شود، گفت: ما باید بپذیریم که با یک واقعیت پیچیده روبه‌رو هستیم. الگوی
توسعه و شیوه مدیریت همه بخش‌های مصرف‌کننده آب اعم از کشاورزی، صنعت، شرب
و بهداشت به گونه‌ای بوده که به پرمصرفی انجامیده است. توسعه پرآب‌بر،
مدیریت صرفاً تأمین و عرضه آب و کم‌توجه به مدیریت مصرف و تقاضا، و
بی‌توجهی به اقتصاد آب به عنوان یک رکن مهم در مدیریت مصرف، سبب شده به وضع
فعلی برسیم. تغییر اقلیم و خشکسالی همه در تاریخ با اقلیم ایران عجین بوده
به عامل‌های ساختاری مذکور اضافه شده است.
وی اضافه کرد: ما در این وضعیت پیچیده اگر تن به فشارها برای تأمین آب کشت‌وکارها ندهیم – که عمده آنها کشت برنج است – با مشکل مواجه می‌شویم. شرایط اخیر خوزستان همین را نشان می‌دهد. اگر هم تن بدهیم و به مقدار فعلی آب رها کنیم، باید از امروز بگوییم که در پاییز و زمستان خشک امسال خوزستان که ظاهرا مدل‌های هواشناسی سال آبی خشکی را نشان می‌دهند، با مشکل حتی تأمین آب شرب ممکن است مواجه شویم.
سخنگوی دولت ادامه داد: این‌جا با یک مسأله بسیار پیچیده مواجه هستیم. مسائل پیچیده ساختاری را که در کوتاه‌مدت نمی‌توان با فناوری یا مداخلات سریع حل کرد، باید با اجماع‌سازی بین ذی‌نفعان حل کرد. همه طرف‌های ذینفع باید وارد گفت‌وگو شوند. به‌طور مشخص در شرایط امروز خوزستان، باید کشاورزان، صنایع، مصرف‌کنندگان خانگی (مثلا با نمایندگی شوراهای شهر و روستا)، وزارت نیرو و وزارت جهاد کشاورزی، و البته همه بخش‌های مربوطه در دولت کنار هم بنشینند و گفت‌وگوهایی برای ساماندهی این وضعیت داشته باشند.
وی افزود: از سیاست‌های توده ستا، غیرعلمی و کوتاه‌مدت دوری کرد، می‌توان هم از فجایع جلوگیری کرد و هم کشور به مسیر درست هدایت می‌شود.
ربیعی ادامه داد: خشکسالی واقعیت کشور بوده ولی انتظارات به وجود آمده فراتر از واقعیت‌ها و پتانسیل واقعی کشور است. باید بپذیریم که پتانسیل آبی کشور محدودتر از انتظارات است.
سخنگوی دولت خاطرنشان کرد: زمانی که ارگانهای جهانی می‌گویند که کشورها نباید بیش از ۴۰ درصد آبهای تجدیدپذیر را مصرف کنند، و بقیه هم سهم محیط زیست و حق نسل‌های بعدی است. ما طی سالها حدود ۱۰۰ درصد آبهای تجدیدپذیر را مصرف کرده‌ایم.
وی ادامه داد: این گفت‌وگوها که در زمان بحران، بروز مسئله و مشکل انجام می‌شود باید تا حل مسائل ادامه یابد. پس از پایان بحران است که می‌شود از سرمایه اندوخته‌شده در جریان این گفت‌وگوها برای اعتمادسازی و پیشبرد بیشتر برنامه‌های اصلاحی برای آینده استفاده کرد. من در کوتاه‌مدت راه‌حلی غیر از این نمی‌شناسم. البته راهکارهای فنی را هم وزارتخانه‌های ذیربط طراحی و اجرا کرده‌اند که در پاسخ به سوالات ایران و مهر به آنها اشاره کردم اما راهکار اصلی مدیریت بحران خشکسالی آب و حواشی آن درک مشترکی از مسئله توسط همگان و تن دادن به سیاستگذاری های دولت و آینده نگری است.
سخنگوی دولت در خصوص این سوال که مقام معظم رهبری در سخنان اخیرشان گلایه ای از رعایت نشدن توصیه‌های متعدد قبلی درباره آب خوزستان و فاضلاب اهواز داشتند گفت: خوزستان به طور ویژه مورد توجه و تاکید دولت قرار داشته و سهم اختصاص منابع استان هم نسبت به استان های دیگر، بیشتر بوده است.
وی افزود: پروژه‌های متعددی برای مبارزه با ریزگردها، مقابله با سیل و سیلابها، اصلاح اساسی خطوط برق خوزستان در این دولت انجام شد و مواردی از این قبیل، به طور ویژه در کنار طرح های دیگر دنبال شده است.
ربیعی تصریح کرد: ما دو طرح بزرگ درباره آب داشتیم که طی
برنامه‌ریزی‌های صورت‌گرفته، قرار شد با فاینانس کشورهای خارجی، این
طرح‌ها اجرا شود. اما به خاطر تحریم با مشکل برخوردیم. لذا بنا شد از منابع
صندوق ذخیره ارزی یا از سهم نفت، تامین بشود. در همین راستا، همان طور که
در پاسخ به سوال ایرنا مطرح کردم، طرحی تصویب شد که بر مبنای آن ۲ میلیارد
و ۲۰۰ میلیون یورو از درآمد نفت به خوزستان اختصاص می‌یابد که در مراحل
تصمیم گیری نهایی است. بنابراین دولت در این زمینه، هیچ کوتاهی نداشته است و
بخاطر عامل تحریم ، امکان فاینانس از ایران گرفته شد.
وی اضافه کرد: باید همگان درباره این واقعیت صحبت کنیم که استان با کاهش
کسری ۱۰ میلیارد متر مکعب بارش، یعنی با حدود ۳۳ درصد کاهش آب مواجه شده
است. این عدد بسیار بزرگی است. با این حال موضوع خشکسالی، قابل کنترل بود
اگر کشت‌های وسیعِ خارج از مقررات اعلام‌شده در استان و مصرف سه میلیارد
مکعب آب بخاطر آن، صورت نمی‌گرفت.
سخنگوی دولت گفت: در طرحی دیگر، پس از بروز سیلاب ۹۸ و پدیدارشدن عوارض آن، با مجوز رهبر معظم انقلاب دائر بر برداشت از منابع صندوق توسعه ملی، اعتباری معادل ۵۰ میلیون یورو در قانون بودجه سال ۹۹ در تاریخ ۱۳/۴/۹۹ به شرکت آب و فاضلاب اهواز اختصاص داده شد.
وی ادامه داد: به همین منظور اولویت‌های اجرایی در جهت تکمیل بخشی از
طرح جامع فاضلاب اهواز با ۵ سرفصل اصلی تعیین شد که تکمیل احداث تصفیه خانه
شرق اهواز، احداث ۱۵ باب ایستگاه پمپاژ اصلی فاضلاب، بهسازی و ارتقا ۱۰
باب ایستگاه پمپاژ اصلی فاضلاب ، بخشی از آنها می‌باشد.
ربیعی گفت: برای حل مشکل اصلی فاضلاب، بر اساس برآوردهای صورت‌گرفته،
فاضلاب خوزستان حدود ۸۰۰ هزار دلار تا یک میلیارد دلار هزینه دارد. اگر کل
این هزینه تخصیص یافته و طرح کامل بشود، شاخص بهره‌مندی از خدمات این طرح،
بعد از هزینه و اجرای کاملش ، به ۸۰ درصد می‌رسد در حالیکه الان حدود ۳۸
درصد است. این عدد برای متوسط کشور ۵۲ درصد می‌باشد.
وی ادامه داد: در حال حاضر از ۲۸ شهر استان، فقط ۱۷ شهر، موافقنامه سازمان برنامه و بودجه را اخذ کرده‌اند. بعد از مصوبه دولت که در سال ۹۵ صادر شد، در فروردین ۹۶ منابع خوبی برای اجرای آن طرح‌ها داده شد اما با خروج آمریکا از برجام و اجرای تحریم‌ها، متاسفانه این روند متوقف شد. در همان مدت کوتاه اجرای برجام، تصفیه‌خانه شرق اهواز با هزینه ۴۰ میلیون یورو افتتاح شد اما برای ادامه پروژه ، به مشکلات مالی برای تایید فاینانس پروژه برخوردیم.
به گفته وی، اینک نیز برای رفع مشکل فعلی آب خوزستان، تصمیم گرفته شد که ۱۶۰ متر مکعب بر ثانیه، آب از سد کرخه خارج بشود.
سخنگوی دولت در پاسخ به این سوالات که چه تصمیماتی در سفر اخیر معاون اول رئیس جمهور به خوزستان اتخاذ شده و همچنین درباره رها سازی آب سدهای بالادست خوزستان که آیا این رها سازی باعث بروز مشکلاتی در روزها و ماههای آینده نمی شود و مباحثی درباره نقش سد گتوند در تخریب مزارع خوزستان و اینکه آیا دولت این نظرات را قبول دارد گفت: مشکلات ناشی از کاهش نزولات جوی و بروز خشکسالی در کشور، شرایط سختی را برای مردم مقاوم خوزستان به وجود آورده است و دولت از رنجی که به هم‌وطنان عزیزمان وارد شده، آگاه و متاسف است. اما استان‌هایی که با خشکسالی مواجه هستند به ویژه استان خوزستان، همواره در کانون توجه دولت بوده‌اند. روند کم‌آبی و خشکسالی یک واقعیت است که آثارش در این سالها، بیشتر هویدا و در زندگی مردم ملموس شده است. برای همین، لازم است که این واقعیت بیش از هر مساله‌ای نه فقط در کانون توجه سیاستگذاران صنعتی و کشاورزی بلکه در کانون توجه جامعه و سبک زندگی و مصرف مردم نیز قرار بگیرد.
وی افزود: اما در ارتباط با استان خوزستان، ما از ابتدای دولت یازدهم به این مشکلات توجه داشته‌ایم و اقداماتی را سامان دادیم؛ هرچند بر این باوریم که مجموعه این اقدامات، کافی نبوده و باید ادامه یابد. این اقدامات شامل این موارد هستند:
ربیعی خاطرنشان کرد: از سال ۹۲ تاکنون ۲۱ هزار و پانصد میلیارد تومانبرای طرح‌های این استان اختصاص یافته است . بین سالهای ۹۲ تا ۹۹ استان خوزستان از نظر مفدار اعتبارات استانی بین ۳۱ استان دارای مقام اول بوده است.
به گفته وی، ملاحظه می‌کنید که اگر این اقدامات نبود امروز مساله خشکسالی و کم‌آبی، به مراتب وضعیت بغرنج‌تری پیدا می‌کرد.
سخگوی دولت یادآور شد: همچنین در تصمیمات اخیر مربوط به خوزستان نیز، هیات دولت مقرر کرد دستگاه مسئول تغییری در نحوه توزیع آب در استان انجام بدهد. البته یکی از مباحث مهم در دولت این موضوع بود که بازکردن آب به نحوی مدیریت بشود که در آینده، از آثار سوء این کار، پیشگیری بشود. در نتیجه این تصمیم، آب به سوی هورالعظیم جاری شده است.
وی افزود: درمورد آب شرب هم در زمان خشکسالی، در کل کشور باید ۶ هزار الی ۷ هزار روستا را با تانکر آبرسانی کنیم زیرا لوله‌های آب خشک می‌شوند. درباره خوزستان هم در این مقطع، با همکاری نهادهای مربوطه تدابیر لازم اتخاذ شده به روستاهایی که فاقد آب شرب هستند، از طریق تانکرها آبرسانی شود.
ربیعی ادامه داد: بر اساس طرحی هم که تهیه شده، مبلغ ۲ میلیارد و ۲۰۰
میلیون یورو از محل درآمد‌های نفتی کشور به استان اختصاص می‌یابد.
وی عنوان کرد: در مصوبه دیگری تصمیم گرفته شد تا برای جبران خسارت واردشده به احشام، مبلغ ۶ میلیارد تومان پرداخت شود.
وی گفت: همچنین قرار شد آب شیرین کن های لازم برای شهرهای خرمشهر و آبادان خریداری شود تا در ماههای آتی که بدلیل ورود زهاب های کشاورزی به رودخانه، آب وضعیت مناسبی ندارد، در موقع ضرورت مورد استفاده قرار بگیرد. در دولت، مساله کم آبی برای فصل پاییز هم پیش‌بینی شده است.
سخنگوی دولت اظهار کرد: راجع به پروژه آب و فاضلاب استان هم در سال ۹۶ برای آب ۲۸ شهر و روستاها و مقابله با سیلابها مصوب شد از فاینانس استفاده شود. اما با توجه به تحریم‌ها، مقرر شد در صورتی که امکان استفاده از فاینانس و منابع دیگر، فراهم نشد، وزارت نفت متقبل شود که از سهم نفت، مبلغ ۲میلیارد دلار به این طرح اختصاص بدهد .
وی اضافه کرد: همچنین قرار شد مبلغ ۸۰ میلیارد تومان برای تهیه و نصب آب‌شیرین‌کن‌ها اختصاص یابد تا در شهریور امسال مشکلی برای تامین آب شر با کیفیت پیش نیاید.
ربیعی خاطرنشان کرد: یکی از مشکلاتی که نمی‌توان از آن گذشت و باید حتما به آن اشاره کرد، کشت شلتوک و برنج است که در این استان برخلاف مقررات انجام شده است. بنابر گزارش وزارت نیرو حدود ۹۲ هزار هکتار کشتار برنج و شلتوک داشته‌ایم که این سطح از کشت، به آبی در حد بارش استان‌های شمالی نیاز دارد. از سوی دیگر، بند «ک» تبصره ۸ قانون بودجه کشور که به کشت برنج مربوط است، موجب نوعی تصمیم‌گیری‌های منطقه‌ای شده برای همین، اقدام بهره‌مندان از این تبصره، توجهی به اثرات اقدامات خود نداشته‌اند. بنابر گزارش وزارت نیرو ۷۰ مترمکعب از کرخه، آب رها شده است تا مورد مردم قرار بگیرد اما متاسفانه بعد از ۴ روز این مقدار آب به مقصد نرسیده چرا که کشت‌های بین راه آن را مصرف کرده‌اند؛ به همین خاطر به ناچار باید از کرخه ۱۴۰ تا ۱۶۰ متر مکعب آب خارج شود. البته به نحوی برنامه‌ریزی خواهد شد تا مشکلی در آینده پیش نیاید.
وی همچنین اضافه کرد: درباره سد گتوند هم ایراداتی در زمان افتتاح آن وجود داشت؛ باید می‌گذاشتند تا لحاف بتنی در کف سد ساخته بشود تا از نفوذ نمک به آب سد، جلوگیری شود اما به خاطر اصرار مسئولان بلندپایه وقت، این کار انجام نشد و به جای لحاف بتنی، لحاف رُسی تعبیه میکنند که آن هم بعد از مدتی شسته شده و از بین می‌رود و آب سد، شور می‌شود.
سخنگوی دولت تصریح کرد: البته با تلاش‌های صورت گرفته، موضوع شوری آب سد گتوند، کنترل شده است یعنی آبی که از سد خارج می‌شود مشکلی برای زراعت ندارد و کشاورزان منطقه از آن بهره می‌برند.
وی در پایان گفت: باید بدانیم مسئله خشکسالی موضوعی است که باید آن را جدی‌تر گرفته و درباره‌اش اطلاع رسانی شود. این موضوعی است که نیاز به همیاری همه ارکان جامعه از دولت و ارگان‌ها گرفته تا سمن‌ها و رسانه‌ها و عموم مردم دارد.
