چتر حمایتی پارک نوآوری و فناوری صنعت نفت گسترده‌تر می‌شود
وی هدف اصلی از ایده پارک همکار را افزایش گستره فعالیت‌های پارک صنعت نفت و ایران‌شمول کردن آن خواند و افزود: با این اقدام، به نوعی همه شرکت‌های سراسر کشور در زیر چتر حمایت پارک صنعت نفت قرار می‌گیرند، پارک‌هایی که دارای شرکت با موضوع نفت و گاز هستند، می‌توانند برای امضای موافقتنامه با پارک نفت مراجعه کنند که البته بدیهی است اجرای تفاهم‌ها و موافقت‌نامه‌های پارک به اراده دولت آینده بستگی دارد و در این دوره، زمینه عملیاتی و اجرایی شدن اهداف فراهم شده است.
پارک نفت؛ زمینه تسهیل‌گر
سرپرست پارک نوآوری و فناوری صنعت نفت با بیان اینکه وزارت علوم در منظومه توسعه علم و فناوری خود سه نهاد دانشگاه، پژوهشگاه و پارک علم و فناوری را در نظر گرفته است، افزود: فعالیت دانشگاه‌ها معطوف به آموزش و پژوهش، فعالیت پژوهشگاه‌ها معطوف به پژوهش و تا حدودی توسعه فناوری و فعالیت پارک‌های علم و فناوری معطوف به توسعه فناوری و کارآفرینی است بنابراین پارک صنعت نفت زمینه‌ای تسهیل‌گر است که به توسعه فناوری و کارآفرینی مبتنی بر آن توسط بخش خصوصی کمک می‌کند.
ختلان ادامه داد: به همین دلیل است که پارک‌ها اجازه استخدام هیئت علمی و اجازه انجام و اجرای طرح ندارند و باید از طریق واحدهای فناور مستقر در خود نسبت به اجرای طرح اقدام کنند.
برون‌سپاری فرآیند پذیرش
وی در ادامه با بیان اینکه پارک صنعت نفت نخستین پارکی است که فرآیند پذیرش خود را برون‌سپاری می‌کند، توضیح داد: به‌دلیل تقاضای بالا برای پذیرش در پارک نفت و ضرورت بررسی پرونده‌های متقاضیان در زمانی مناسب و با توجه به کوچک بودن ساختار پارک، برون‌سپاری در چارچوب قواعد اجتناب‌ناپذیر و البته سیاست عمومی نظام در اجرای امور بر همین منوال است.
سرپرست پارک نوآوری و فناوری صنعت نفت گفت: برای برون‌سپاری این فعالیت در اردیبهشت‌ماه امسال فراخوانی منتشر و اطلاع‌رسانی شد که بر مبنای آن، ۱۲ شرکت اعلام آمادگی کردند؛ سپس اطلاعاتی درخواست شد و بر اساس ضوابط مصوب شورای علمی و فناوری پارک، مدارک درخواستی از این شرکت‌ها بررسی شد و با آنها مصاحبه حضوری به عمل آمد.
ختلان یادآور شد: با این مفهوم و جدیت هیچ کارگزاری تا به حال درگیر این نوع کار نبوده و به همین دلیل شرکت‌هایی انتخاب شدند که فرآیندهایی مشابه ارزیابی شرکت‌ها برای دریافت گواهی دانش‌بنیان یا دریافت وام از صندوق نوآوری و شکوفایی را طی کرده‌اند.
به گفته وی، پارک سه رتبه برای رده‌بندی شرکت‌های کارگزار پذیرش خود در نظر گرفته که برای هر رتبه نیز مانند رتبه‌بندی سازمان برنامه ظرفیتی از ارجاع کار تعریف شده است که پس از انجام مصاحبه‌ها و ارزیابی‌های شرکت‌های کارگزار، سه شرکت حائز رتبه دوم و چهار شرکت نیز حائز رتبه سوم شدند. با توجه به تازه بودن این نوع فعالیت برای شرکت‌های کارگزار، طبیعتا هیچ شرکتی حائز رتبه نخست نشد و امیدواریم با توسعه و ترویج این فعالیت در بین شرکت‌های کارگزار و آموزش تخصصی آنها در این زمینه، هم رتبه این شرکت‌ها ارتقا پیدا کند و هم کارگزاران جدیدی به این جمع اضافه شوند.
سرپرست پارک نوآوری و فناوری صنعت نفت ابراز امیدواری کرد که ایده برون‌سپاری در بین دیگر پارک‌ها توسعه یابد زیرا وظیفه همه متولیان دولتی واگذاری جنبه‌های اجرایی کار به بخش خصوصی و توسعه این بخش است.
پذیرش اختصاصی
ختلان در ادامه، پذیرش اختصاصی را یکی از روش‌های پذیرش هدفمند و معطوف به تقاضای فناوری و شاید یکی از ثمربخش‌ترین شیوه‌های پذیرش خواند و گفت: در این روش شرکت متقاضی فناوری نیازهای خود را به پارک عرضه می‌کند، سپس در صورت قابل توجه بودن این نیازها، موضوع از طریق برگزاری یک بههمرسانی و در غیر این صورت از روش‌های دیگر به واحدهای فناور مدعی پاسخ به این فناوری عرضه می‌شود.
وی افزود: در این فرآیند شرکت متقاضی فناوری در همه مراحل همراه پارک است و با هم نشست‌های کسب‌وکارها را برگزار می‌کند و پس از انتخاب اولیه واحد فناور ازسوی شرکت متقاضی فناوری، موضوع در کمیته داوری پارک که حداقل نیمی از اعضای آن شرکت متقاضی هستند، بررسی می‌شود. در صورت عبور شرکت از این مرحله، در نشست شورای علمی و فناوری پارک، نماینده شرکت متقاضی باز هم حضور خواهد داشت.
سرپرست پارک نوآوری و فناوری صنعت نفت تصریح کرد: طبیعی است شرکتی که با این فرآیند جذب پارک می‌شود، تقاضای جدی تولید محصول یا خدمات فناورانه بار نخست خود را دارد و پارک هم از امضای قرارداد و تجاری‌سازی فناوری مربوطه توسط آن شرکت حمایت می‌کند. در این روش به معنای واقعی پارک در فرآیندهای شناسایی، بههمرسانی، دستیابی به فناوری و تجاری‌سازی مشارکت جدی دارد و نقش واقعی و ایده‌آلی که از ایجاد پارک‌ها انتظار می‌رود در این جا محقق می‌شود.
رویدادهای بههمرسانی
ختلان به برگزاری رویداد بههمرسانی مواد شیمیایی و کاتالیست‌های فرآورش گاز با همکاری شرکت ملی گاز ایران اشاره کرد و توضیح داد: در آن رویداد حدود ۲۳ پیشنهاد عرضه شد که ۱۷ مورد آن به بررسی در نشست‌های BtoB با شرکت ملی گاز رسیدند و پس از بررسی‌های زیاد، فرآیند پذیرش اختصاصی با این شرکت برای یکی از این پیشنهاددهندگان آغاز شد. پس از بازدید از تأسیسات شرکت و فرآیند داوری که نمایندگانی از شرکت ملی گاز ایران، پژوهشگاه صنعت نفت و پارک در آن حضور داشتند، پرونده شرکت به شورای علمی و فناوری ارجاع شد که در آن پس از یک نشست مبسوط بحث و بررسی، این واحد فناور برای مرکز رشد اختصاصی پارک پذیرش شد.
وی درباره این شرکت گفت: شرکت نیرو فرآیندساز کبیر تخلیص آمین مورد استفاده در فرآیند شیرین سازی پالایشگاه‌ها را که بسیار هم موضوع کلیدی و راهبردی برای کشور است، با خلوص ۹۹ درصد دوباره احیا می‌کند. این عملیات با این حد از خلوص به اذعان همکاران شرکت ملی گاز تا به حال در کشور انجام نشده است که امیدوارم به‌زودی با طی دیگر مراحل کسب‌وکار و رفع نواقص تاسیسات و امضای قرارداد، فرآیند تجاری‌سازی این فناوری هم طی شود. اگر در هر رویداد بههمرسانی داخلی‌سازی یک فناوری هم پایه‌گذاری شود، این پارک کار بزرگی را در صنعت نفت انجام داده است.
سرپرست پارک نوآوری و فناوری صنعت نفت با ابراز خرسندی از اینکه نخستین پذیرش پارک در فرآیندی موشکافانه و اصولی ثبت شده است، بیان کرد: فرآیند پذیرش پارک صنعت نفت به‌عنوان یکی از ارکان ایفای ماموریت‌های پارک پس از ابلاغ سیاست‌های پذیرش توسط هیئت‌امنا و تشکیل شورای علمی و فناوری پارک و تصویب آیین‌نامه پذیرش به‌صورت رسمی در مرحله اجرایی قرار گرفته است.
ختلان گریزی هم به طرح برخی شایعات مانند اینکه پارک شرکت‌های صوری پذیرش کرده یا به شرکت‌های خود قراردادهای عجیب داده و یا رانت میان شرکت‌های پذیرش شده توزیع کرده است زد و یادآور شد: هنوز این شرکت‌ها وجود خارجی ندارند که رانتی بین آنها توزیع شود! واحدهای فناور زیادی نیز تا به حال درخواست پذیرش خود را به پارک داده‌اند که ان‌شاالله پس از بررسی اولیه، دیگر مراحل نیز مطابق آیین‌نامه برای آنها طی خواهد شد که البته تصمیم‌گیری برای آنها به‌طور طبیعی به دولت جدید موکول می‌شود.
وی با بیان اینکه با اتکا به توان جوانان و متخصصان صنعت نفت، بسیاری از کالاهای مورد نیاز صنعت نفت را با کمی ریسک و حوصله و حمایت می‌توان داخلی‌سازی کرد، ادامه داد: اقتصاد پویا مبتنی بر دانش، تجاری بودن فرآیند تحقیق و توسعه، وجود سیستم، حمایت، رفتار عمومی و حرفه‌ای مناسب است که سبب می‌شود وقتی جوانان ما به خارج از کشور می‌روند نبوغ‌شان شکوفا شود. چرا نتوان چنین مجالی را در داخل کشور برای جوانان فراهم کرد؟
گزارش عملکرد
سرپرست پارک نوآوری و فناوری صنعت نفت به ارائه گزارشی از عملکرد پارک نیز پرداخت و گفت: مسئولیت راه‌اندازی این نهاد از جانب آقای مهندس زنگنه به‌عهده اینجانب گذاشته شد و از اتمام آبان‌ماه پارسال مشغول به کار شدم. در این مدت یک طرح ۶۰ میلیارد تومانی احداث مرکز رشد سه ماه جلوتر از قرارداد پایان یافت که مشقت‌های فراوانی به دنبال داشت؛ تعداد زیادی از زیرساخت‌های نرم‌افزاری پارک مانند آیین‌نامه‌های آن تنظیم شد و به تصویب هیئت امنا و شورای علمی و فناوری رسید.
ختلان افزود: دفاتر و زیرساخت‌های اجرایی پارک تجهیز شد؛ از صفر نفر نیرو در بهمن‌ماه با فرآیندهای بسیار سخت‌گیرانه و شایسته‌سالارانه با وجود سختی‌های همزمانی دوره جذب نیرو و تاسیس پارک با اتمام دولت، گروهی حدود ۲۵ نفره برای پارک تجهیز شد؛ طی دو ماه گذشته سه رویداد به همرسانی به ترتیب با بخش‌های گاز، نفت و پتروشیمی برگزار شد؛ فرآیند پذیرش با اولویت شرکت‌های دارای تقاضای قطعی از شرکت‌های متقاضی فناوری و شرکت‌های برگزیده (رویداد بهمن‌ماه ۹۸) آغاز شد؛ کارگزاران پذیرش تعیین تکلیف شدند؛ الگوهای مختلف همکاری و حمایت برای پارک ابداع شد (الگوهای مشابه‌ای وجود نداشت)؛ یک پردیس مشترک، هشت مرکز نوآوری و رشد مشترک و سه پارک همکار نیز ایجاد شدند.
وی با بیان اینکه همه این اتفاق‌ها با حمایت مستقیم وزیر نفت، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران و هیئت امنای پارک و هیئت مدیره شرکت ملی نفت ایران و از همه مهم‌تر تیم خوبی از همکاران رسمی و قراردادی طی هشت ماه انجام شد، ادامه داد: با وجود همه تلاش‌ها، تهمت‌های زیادی به پارک وارد کردند و به هرکجا که می‌توانستند اعلامیه و شکوائیه فرستادند؛ گفتند پارک را به نام خودشان زده‌اند، زمین‌ها را بالا کشیده‌اند و هزار بهتان دیگر؛ عده زیادی هم شنیدند و شک کردند و رفتند و حتی در ادامه هم نگاه نکردند که اگر خلاف بود، اگر این همه رانت‌خواری بود، چرا همچنان کارها ادامه یافت و بر حجم فعالیت‌ها افزوده شد.
سرپرست پارک نوآوری و فناوری صنعت نفت با تصریح این نکته که در عملکرد پارک، هیچ خلاف قانون و مقرراتی چه محتوایی و چه شکلی رخ نداده است، افزود: متاسفانه در بسیاری مواقع پاداش کارکردن برای کشور همین است؛ اما ما از راهی که آمده‌ایم پشیمان نیستیم، هرچند هزینه نامتعارفی برای آن دادیم.
ختلان با اشاره به اینکه حمایت از فناوری و ساخت داخل و توسعه توانمندی ملی همواره مورد تایید مقام معظم رهبری و نظام و اسناد بالادستی کشور بوده است، افزود: تقریبا کمتر سخنرانی از مقام معظم رهبری در هر موضوعی می‌توانید بیابید که ایشان در زمینه ضرورت اتکا به توانمندی داخلی، حمایت از جوانان، حمایت از مجموعه‌های دانش‌بنیان و ساخت داخل سخن نگفته باشند. حتی در حکم رئیس‌جمهوری منتخب و فرمایش‌های مقام معظم رهبری در مراسم تنفیذ نیز ایشان به این نکات اشاره‌ای چشمگیر داشته‌اند و از این حیث، برخی برخوردها با شکل‌گیری پارک نفت جای تعجب دارد.
وی گفت: امیدوارم با توجه وزیر آینده نفت و به کارگیری فردی مورد وثوق و بانفوذ از جانب خود برای مدیریت این پارک، حواشی بی‌دلیل ایجاد شده برای آن حل و امکان بهره‌برداری از ظرفیت‌های قانونی مقرر شده در پارک فراهم شود. همان طور که توسعه صنایع موشکی را جدی گرفتیم و هزینه و حمایت کردیم، اگر درباره نفت هم این حمایت‌ها انجام شود، موفقیت‌هایی به مراتب بیشتر حاصل می‌شود زیرا اینجا بازار بازتر است و رقابت و مقایسه با دیگر تامین‌کنندگان وجود دارد و به‌طور طبیعی این عوامل بیشتر به ارتقای عملکردها کمک می‌کند.
سرپرست پارک نوآوری و فناوری صنعت نفت در پایان با قدردانی از حسن اعتماد وزیر نفت، ابراز امیدواری کرد که پارک نوآوری و فناوری نفت در دوره جدید وزارت نفت، منشا برکات ارزنده‌ای برای صنعت نفت کشور باشد.
