خشونت های مرگبار بر سر منابع کمیاب سوخت در لبنان

لبنان ماه‌ها با کمبود شدید سوخت روبه‌رو است و صف‌های طولانی را در پمپ‌های بنزین به دنبال داشته است. افزون بر این، این کشور کوچک وابسته به تولید برق بخش خصوصی است و نبود برق باعث شده است ساعت‌های طولانی در تاریکی به سر ببرد. دلیل این کمبودها قاچاق، احتکار و ناتوانی دولت در تامین سوخت وارداتی است. بحران زمانی تشدید شد که دولت یارانه‌های سوخت را کاهش داد؛ درحالی‌که بحران مالی عمیق‌تری از سال ۲۰۱۹ در حال شکل گرفتن بود. ارزش واحد پول لبنان به‌شدت سقوط کرده و در حال حاضر در بازار سیاه، هر دلار به ۲۰هزار پوند لبنان رسیده است؛ در‌حالی‌که با نرخ رسمی آن، یک دلار، ۱۵۰۰ پوند لبنان می‌شود. قیمت یک گالن سوخت در سال گذشته بیش از ۲۲۰درصد افزایش یافته که باعث ایجاد وحشت و رونق بازار سیاه شده است.

بحران سوخت قبلا هم به خشونت کشیده شده بود و رانندگان پس از انتظارات طولانی و اتمام سوخت در پمپ بنزین‌ها درگیر شده بودند. اما درگیری‌های منجر به مرگ روز دوشنبه نشان‌دهنده سرخوردگی فزاینده از مشکلی است که فقط و فقط بدتر شده است. خبرگزاری ملی لبنان اعلام کرد که در یک حادثه، بر سر یک معامله فروش سوخت، درگیری مسلحانه آغاز می‌شود و ظاهرا پس از اختلاف نظر، برخوردها شدید می‌شود و دو نفر در این حین کشته می‌شوند. بر اساس این گزارش، این خشونت‌ها از منطقه البدوی آغاز شد و تا باب‌الطبنه در شمال طرابلس ادامه یافت. جزئیات این درگیری‌ها بلافاصله منتشر نشد؛ اما خبرگزاری لبنانی گفت که این افراد با یکدیگر تبادل آتش داشتند و در یک لحظه نیز یک نفر نارنجک دستی پرتاب کرده است. نیروهای ارتش لبنان بلافاصله به محل اعزام شدند و برخی از آنها نیز در اطراف بیمارستان محلی مستقر شدند. هنگام تشییع جنازه تیراندازی شدید هوایی در جریان بود. رسانه‌های محلی گزارش دادند که فرد مسوول این قتل‌ها خود را تحویل مقامات قانونی داده است. در ادامه روز دوشنبه یک درگیری دیگر نیز گزارش شد. یک درگیری در پک پمپ بنزین در روستایی در شمال منطقه دینیه صورت گرفته است. بر اثر تیراندازی در این درگیری یک نفر زخمی شد؛ اما پس از رساندن به بیمارستان جان سپرد. البته تیرانداز نیز خود را تحویل پلیس داد.

فادی ابو شکرا، سخنگوی توزیع‌کنندگان سوخت، به تلویزیون الجدید که یک ایستگاه محلی است، گفت: «وضعیت بسیار دشوار است و ما دیگر نمی‌توانیم با آن کنار بیاییم.» شرکت ملی برق لبنان که به سوخت وارداتی وابسته است، سیستم خاموشی را گسترش داده است؛ به‌طوری‌که در حال حاضر تنها حدود یک ساعت برق به منازل و مشاغل می‌رسد. این امر باعث شده است تا اپراتورهای تولیدکننده خصوصی موتورهای خود را خاموش کنند تا مصرف سوخت را جیره‌بندی کنند. اما با این حال مناطق در تاریکی فرو می‌روند. بیمارستان‌ها نیز در بحبوحه کرونا هشدار داده‌اند که قادر به تامین سوخت گازوئیل خود نیستند و بخش خدمات درمانی این کشور تا آن حد به مشکل برخورده که مراکز درمانی در آستانه تعطیلی قرار گرفته است.

روزنامه نیویورک‌تایمز هم در گزارشی با اشاره اوضاع و احوال عجیب این روزهای لبنان می‌نویسد: با سقوط ارزش پول لبنان و خاموشی‌های پی در پی این کشور در آستانه یک بحران بزرگ قرار گرفته است. رعنا مصطفی می‌گوید: زمانی بود که با یک حقوق متوسط می‌توانستی تلویزیون مسطح، کولر برقی و برخی لوازم خانگی بخری؛ اما حالا اقتصاد در بدترین شرایط خود واقع شده است. رعنا مصطفی می‌گوید: «اوضاع به‌قدری خراب است که قصد دارم لوازم منزلم را بفروشم تا بتوان از عهده اجاره‌بها و خورد و خوراک برآیم.» او می‌گوید: «برای یک غذای ساده درست کردن مجبورم از نور گوشی همراهم استفاده کنم.» برق در این کشور «نیست» شده است. مصطفای ۴۰ساله تصریح می‌کند: «با این اوضاع و احوال نمی‌دانیم چگونه باید ادامه داد؟»

لبنان، یک کشور کوچک مدیترانه‌ای که هنوز از تبعات جنگ داخلی ۱۵ساله رنج می‌برد، در آستانه بدترین بحران مالی قرار دارد که به گفته بانک جهانی می‌تواند از سال ۱۸۰۰ به این سو بی سابقه باشد. درحالی‌که ارزش پول مردم این کشور سقوط کرده است، اجناس ضروری نیز به‌شدت گران شده‌اند. از پاییز ۲۰۱۹، پوند لبنان ۹۰درصد ارزش خود را از دست داده و تورم سالانه در سال ۲۰۲۰ به ۹/ ۸۴درصد رسیده است. بر اساس آمارهای دولتی هم، از ماه ژوئن، قیمت کالاهای مصرفی در دو سال گذشته تقریبا چهاربرابر شده است. انفجار سال گذشته در بیروت هم که منجر به کشته شدن بیش از ۲۰۰ نفر شد، بر یأس و ناامیدی مردمان این کشور افزوده است.