چالش جدی پیش‌روی شرکت ملی گاز
اوجی با بیان اینکه "در پارس جنوبی بالغ بر 40 تا 60 میلیون متر مکعب ظرفیت خالی داریم و در بعضی از پالایشگاهها مثل پالایشگاه پارسیان بالغ بر 20 تا 25 میلیون متر مکعب ظرفیت خالی داریم که این شرایط هم نیاز به سرمایه گذاری و هم حفظ و نگهداشت تولید دارد"، گفت: "یک میدان نفتی یا گازی از زمان شروع برداشت سالانه افت تولید و فشار دارد که برای جبران آن باید چاه های جدید بزنیم یا در چاه ها، لایه ها جدید اضافه کنیم و همچنین تعمیرات انجام شود تا بتوانیم همان سقف تولید را حفظ کنیم."
وی ادامه داد: "سالانه نزدیک به 4 میلیارد دلار در این حوزه ها سرمایه گذاری می شده است که به لحاظ عدم سرمایه گذاری در چند سال گذشته، افت شدیدی در میادین نفتی و گازی بوجود آمده است."
پالایشگاههای گاز کشور در مقاطع زمانی مختلف و با هدف تصفیه حداکثری گاز ترش استخراج‌شده از چاههای نفت و گاز به بهره‌برداری رسیده‌اند. با توجه به اینکه بیش از 70 درصد گاز تصفیه‌شده کشور از مخازن دریایی عسلویه استحصال می‌شود و برداشت از این مخازن به‌دلیل بهره‌برداری اولیه دیرهنگام و شکل خاص چاههای مشترک، در حال کاهش است، لذا در زمان حاضر، پالایشگاههای عسلویه دارای ظرفیت خالی پالایشی قابل ملاحظه‌ای هستند.
همچنین وضعیت پالایشگاههای گازی دیگر نیز مطلوب نیست و در خصوص رفع این مشکل، در 8 سال گذشته غفلت شده و هنوز اقدامات عملی صورت نگرفته است. بروز این چالش در نتیجه عدم برآورد درست از شرایط فعلی و نیازهای آتی، برنامه‌ریزی برای حل مشکلات فعلی و اجرای صحیح طرحهای مهندسی مرتبط با رعایت اولویت زمانی است.
همان‌گونه که در جدول پایین نشان داده شده است، کل ظرفیت خالی فازهای پالایشگاه عسلویه حجم تقریبی 130 میلیون مترمکعب در روز (م.م.م.ر.) است. با توجه به حجم تولیدی فازهای 6 و 7 و 8 و 14، که میزان 120 م.م.م.ر. بوده است، همچنین با احتساب اینکه از کل گاز مذکور 30 م.م.م.ر. به پالایشگاه کنگان قابل اختصاص است، از این رو کل ظرفیت خالی در پالایشگاه عسلویه حجمی معادل 40 م.م.م.ر. برآورد می‌شود.
مجموع ظرفیت خالی پالایش گاز در عسلویه (بدون احتساب فازهای 6و7و8و14) برابر با 130 میلیون مترمکعب در روز است، همچنین تولید گاز ترش فازهای 6و7و8 برابر با 80 میلیون مترمکعب در روز و گاز دریافتی پالایشگاه کنگان از این فازها برابر با 30 میلیون مترمکعب در روز است، ازاین‌رو باقی‌مانده گاز ترش فازهای 6و7و 8 که به پالایشگاههای دیگر فازها ارسال می‌شود برابر با 50 میلیون مترمکعب در روز و همچنین میزان تولید گاز از فاز 14 برابر با 40 میلیون مترمکعب در روز است، ازاین‌رو کل ظرفیت خالی باقی‌مانده پالایشگاههای گازی عسلویه (با احتساب فازهای 6 و 7 و 8 و 14) برابر با 40 میلیون مترمکعب در روز است.
در جدول زیر کل ظرفیت خالی پالایشگاههای کشور نشان داده شده است.
درحالی حجم خالی ظرفیت پالایشی کشور به 127 م.م.م.ر. رسیده است که این مقدار گاز تقریباً معادل نیاز مصرف روزانه استان تهران در فصل سرد سال است.
قسمت اعظم گاز جبرانی فازهای مختلف پالایشی عسلویه و پالایشگاه کنگان از طریق فازهای 6و7و8 عسلویه تأمین می‌شوند که خود این فازها نیز روند برداشت کاهشی دارند. همچنین پس از تغییر کاربری خط پنجم سراسری از ترش به شیرین و توقف دریافت گاز پالایشگاه بیدبلند از خط مذکور، این پالایشگاه فقط در فصل سرد سال با دریافت گاز کارخانه 1600 به‌ظرفیت 16م.م.م.ر. می‌رسد و در باقی فصول رقم تولیدی تقریباً نزدیک به صفر است که از ظرفیت اسمی 28 م.م.م.ر. خود فاصله بسیار زیادی دارد.
از طرف دیگر، گاز دریافتی از حوزه‌های بالادستی پالایشگاه فجر کنگان در زمان حاضر کمتر از 50 م.م.م.ر. بوده که این حجم طی سالیان آینده وضعیت بسیار اسفناکی داشته است و با ظرفیت عملیاتی 125م.م.م.ر. پالایشگاه فاصله بسیار زیادی خواهد داشت.
وضعیت در پالایشگاه سرخون به‌مراتب بدتر است. حجم پالایشی این پالایشگاه در زمان حداکثر بهره‌برداری کمتر از 50% ظرفیت خود است که هم شرکت را با چالش جدی برای نیروی انسانی مشغول به کار مواجه نموده است و هم تأمین گاز مستقل و پایدار را برای استان با مشکل مواجه کرده است.
به‌نظر می‌رسد در نتیجه عدم توجه به معضلات این حوزه در 8 سال گذشته، دورنمای آتی بسیار مأیوس‌کننده باشد و شرکت ملی گاز و کشور در سالهای پیشِ‌رو با چالش جدی روبه‌رو است که رفع و یا کاهش تبعات آن نیازمند اهتمام و دانش متخصصین دلسوز و متعهد است.
درحالی ظرفیت خالی فعلی پالایشگاههای کشور 127 م.م.م.ر. است که این رقم به‌تدریج در حال افزایش است و به‌نظر می‌رسد با برنامه‌ریزی درست می‌توان به‌جای احداث پالایشگاههای جدید و صرف هزینه‌های سنگین ناشی از آن، از حداکثر ظرفیت پالایشگاههای موجود استفاده بهینه کرد.
منبع: تسنیم
