سد کرخه آبی برای تامین نیاز شلتوک‌کاری ندارد
نبض نفت-کاهش میزان بارندگی پدیده‌ای طبیعی است که بسته به
شرایط آب‌هوایی در کشورهای مختلف رخ می‌دهد، آنچه که بیش از مسئله کاهش
بارندگی اهمیت دارد، موضوع مواجه با کاهش بارندگی‌ها و به دنبال آن مسئله
کمبود آب است. برای مثال به دنبال تشدید مسئله کمبود آب در کشور مصر، پارلمان این کشور قانون جدیدی برای جلوگیری از کشت محصولات آب‌بر نظیر برنج تنظیم کرد. به موجب این قانون، کشت برنج تنها در مناطقی انجام میشود که مصوبه وزارت منابع آب و آبیاری با مشورت وزارت زراعت و احیای اراضی این کشور برای آن‌ها صادر شده باشد.
قانون جدید پارلمان مصر تاکید می‌کند، افرادی که در زمین‌های غیرمجاز اقدام به کشت غیرقانونی برنج می‌کنند، با جریمه‌های 190 تا 640 دلاری آمریکا به ازای هر 4200 متر مربع کشت غیرقانونی مواجه خواهند شد.
*ممنوعیت کشت برنج در پاکستان، هند و مصر
مسئله ممنوعیت کشت‌های آب‌بر که تناسبی با شرایط آب یک منطقه ندارند فقط منوط به مصر نیست و کشورهای هند و پاکستان به عنوان دو قطب بزرگ تولید و صادرات برنج از این ممنوعیت‌ها استفاده می‌کند.
برای مثال پیش از شروع فصل کشت برنج در منطقه سند پاکستان، کشت این محصول بسیار آب‌بر که برای رشد هر یک کیلوگرم به 3 هزار لیتر آب نیاز دارد، در 10 ناحیه ساحل چپ رودخانه سند ممنوع اعلام شد. این محدودیت‌ها در شرایطی اعلام میشود که برنج پس از منسوجات رتبه دوم صادرات پاکستان را به خود اختصاص می‌دهد.
از سوی دیگر نیز کشور هند بیش از 90 سال است که بسته به شرایط مختلف بارشی زمینه ممنوعیت کشت برنج در مناطقی که امکان بهره‌برداری از آب وجود ندارد را اعلام می‌کند.
*کاهش 1.2 میلیارد متر مکعبی سد کرخه نسبت به سال قبل
ممنوعیت کشت برنج یکی از ابزارهایی است که در هنگام بروز خشکسالی و کم‌آبی در همه‌جای دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در حال حاضر کشور ما مشابه سایر کشورهای همسایه با کاهش بارندگی مواجه اما این کاهش بارندگی در برخی از حوضه‌های آبریز شرایط بسیار نامناسبی را تجربه می‌کند، در همین راستا حوزه آبریز کرخه یکی از مناطقی است که وضعیت بسیار نگران‌کننده‌ای را از منظر منابع آبی پشت سر می‌گذارد.
با وجود گذر از فصل پربارش سال آبی 1400-1401 متاسفانه میزان بارندگی در بالادست این منطقه بسیار نامناسب بوده و همین مسئله سبب شده تا سد کرخه 1.2 میلیارد متر مکعب نسبت به مدت مشابه سال گذشته کمتر آب داشته باشد. در چنین شرایطی تامین آب کشت استراتژیک پاییزه برای سد کرخه در مناطق پایین دست، مسئله‌ای بسیار دشوار است.
در شرایطی که امکان تامین کشت استراتژیک پاییزه در قالب محصولاتی نظیر گندم با سختی روبرو است، اخبار رسیده از خوزستان بیانگر کشت وسیع برنج در قالب کشت تابستانه است. مسئله‌ای که به صراحت کلام می‌تواند، زمینه ایجاد بحران بسیار بزرگی در غرب استان خوزستان را مهیا کرده و امکان تامین آب برای کشت پاییزه را به طور کامل منتفی سازد.
*آبی برای تامین نیاز شلتوک‌کاری وجود ندارد
کشت تابستانه برنج در خوزستان در شرایطی برنامه ریزی میشود که مطابق قانون تصویب شده در مجلس شورای اسلامی، در سال ۱۴۰۰ کشت برنج درمناطق مختلف کشور در چهارچوب سیاست‌های کلی نظام و با هماهنگی دستگاه‌های ملی به تشخیص کارگروه سازگاری با کم‌آبی استان تعیین میشود.
با توجه به قانون، سازمان آب و برق خوزستان به عنوان متولی مسئله آب در استان خوزستان اعلام کرد؛ «امکان تامین آب مورد نیاز کشت شلتوک در تابستان سال آینده وجود ندارد.»
با وجود اعلامیه سازمان و آب و برق خوزستان و همچنین توجه به مسئله بحران آب در حوضه آبریز کرخه، به نظر می‌رسد، برای جلوگیری از وقوع بحران در غرب خوزستان و تهدید معیشت کشاورزان، همه دستگاه‌های ذی‌ربط به ویژه وزارت جهاد و کشاورزی به عنوان متولی اصلی زراعت در کشور باید با هماهنگی سایر نهادها از ظرفیت قانونی به وجود آمده استفاده کرده و زمینه جلوگیری از کشت برنج در استان خوزستان را مهیا کنند.
*نهادهای نظارتی کشت غیرقانونی برنج در خوزستان را رصد کنند
در همین راستا، قاسمی تقیان، کارشناس حوزه مدیریت منابع آب عنوان کرد:«همه دستگاه‌های نظارتی باید مسئله کشت غیرقانونی برنج در استان خوزستان را رصد کرده و پیش از اینکه مقدمات کاشت برنج فراهم شود، از ظرفیت قانون برای جلوگیری از آن استفاده کند.»
تقیان با اشاره به مسئولیت سنگین وزارت جهاد کشاورزی و وزارت نیرو در مسئله ممنوعیت کشت برنج در کرخه گفت: «با توجه به ظرفیت قانونی ایجاد شده توسط مجلس در حوزه ممنوعیت کشت برنج، دستگاه‌هایی که اقدامی در جهت ممنوعیت شلتوک‌کاری غرب خوزستان انجام ندهند، مرتکب ترک فعل شده‌اند.»
با توجه به تجربه سال گذشته به نظر می‌رسد در فرصت باقی‌مانده تا شروع کاشت شلتوک در خوزستان، باید با استفاده از ابزارهای سیاست‌گذاری زمینه جلوگیری از کاشت برنج در خوزستان ایجاد شود تا شاهد اتفاقات سال گذشته هورالعظیم نباشیم.
منبع:فارس
