فرصت‌ها، تهدیدها و چالش‌های توسعه نیروی انسانی در وزارت نفت
نبض نفت- معاونت توسعه مديريت و سرمايه انساني وزارت نفت، از ابتداي فعاليت دولت سيزدهم در راستاي منويات مقام معظم رهبري در زمينه تحقق شعار سال 1401، بيانيه گام دوم انقلاب ابلاغي از سوي معظم له و وعده ها و دستورات رئیس‌جمهور محترم، با اتكاء به حمايت‌ها و رهنمودهاي ارزشمند وزير محترم و همچنين همت و تلاش مجدانه مديريت‌هاي توسعه منابع انساني در چهار شركت اصلي و ادارات كل اين معاونت، براساس الگوي جهادي و انقلابي، اقدامات و برنامه‌هاي متعدد و متنوعي را در بخش منابع انساني،برنامه‌ريزي، اجرا و پيگيري نموده است،
با وجود بازه زماني كوتاه سپری‌شده برخي از مهم‌ترین نتايج و دستاوردهاي كسب شده تاكنون می‌تواند در چند حوزه مورد تحلیل قرار گیرد
یکی از این حوزه‌ها ايجاد ظرفيت ساختاري، مقرراتي و تبديل وضعيت كاركنان قرارداد مدت موقت / مدت معين (5300 نفر) از ايثارگران مشمول بند (و) ماده 44 قانون برنامه پنجم توسعه كشور) و نيروهاي پيمانكاري (26518 نفر) از ايثارگران مشمول بند (د) تبصره 20 قانون بودجه سال 1400 و بند (و) تبصره 20 قانون بودجه سال 1401) واجد شرايط در صنعت نفت به كارمند رسمي و توانمندسازي كاركنان مذكور از طريق برگزاري دوره هاي آموزشي بدو استخدام و كارآموزي باشد
از سوی دیگر امكان استمرار خدمت ايثارگران واجد شرايط تا 35 سالگي سنوات خدمت با رعايت حداكثر65 سال سن و تبديل وضعيت ايثارگران داراي رأی كميسيون ماده (16) رسيدگي به شكايات جانبازان نیز از دیگر دستاوردهای این معاونت است.
حوزه‌ی دیگر مشتمل بر ساماندهي مشاغل و جبران خدمات نيروهاي قرارداد مدت موقت و البته استقرار کامل چرخه مدیریت بهره‌وری است که این مورد اخیر برای اولین بار در صنعت نفت اجرایی شده است.
همچنین تشكيل دبيرخانه ويژه جهت پيگيري اجرايي شدن تصميمات متخذه در سفرهاي استاني كارگروه معاونت توسعه مديريت و سرمايه انساني به مناطق عملياتي و تدوين شيوه‌نامه و دستورالعمل ساماندهي پيمان‌هاي مستمر (غير پروژه‌اي) و طراحی مدل حکمرانی و تنظيم‌گري در صنعت نفت به‌منظور تعيين روابط وزارت نفت به‌عنوان نماينده دولت با شركت‌هاي تابعه آن نیز از دیگر اقدامات مهم معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی وزارت نفت محسوب می‌شود
در کنار آن باید به بازطراحي سازمانهاي صنعت نفت با رويكرد توليد دانش‌بنيان، برقراري سهميه نيروهاي طرح نظام / امريه در صنعت نفت از طريق فعاليت سامانه امريه، فراهم نمودن شرايط امكان تعديل مدرك تحصيلي كارمندان با توجه به اصلاح و بازنگري ضوابط و مقررات مربوطه و استخدام فارغ‌التحصيلان گروه (الف) دانشگاه صنعت نفت و برگزاري جلسات مصاحبه فني – تخصصي براي حدود 1590 نفر از كاركنان قرارداد مدت موقت پذیرفته‌شده در طرح آزمون توانمندسازي نیز اشاره کرد.
از سوی دیگر نظام‌مند نمودن آموزش نيروهاي پيمانكاري طرف قرارداد با صنعت نفت و طراحی و تدوین برنامه آموزشی بین‌المللی ویژه کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اقتصادی منطقه‌ای (ECO) مورد توجه قرار گرفته که در این زمینه اقدامات مؤثری صورت گرفته است.
حمايت از مادران شاغل داراي شرايط خاص (دوركاري)، طراحي و تدوین نظام‌نامه توسعه مدیریت صنعت نفت، طراحی و تدوین الگوی شایستگی حرفه‌های مدیریتی و استقرار رویکرد گواهینامه صلاحیت حرفه‌ای در این ارتباط و ارزشیابی مجریان طرح/پروژه‌های برگزیده صنعت نفت را باید از دیگر دستاوردها و فعالیت‌های این معاونت برشمرد.
همچنین تبيين و تدوین سیاستهای صنعت نفت در حوزه ورزش قهرمانی نیز به‌منظور ايجاد انضباط و رعایت عدالت در تشكيل تيم‌هاي باشگاهی و ایجاد سازوكارهاي لازم جهت تعامل و هم‌اندیشی با نهادهای داخل و خارج از صنعت نفت (از قبیل وزارت ورزش و جوانان، فدراسیون ورزش بیماری‌های خاص، مشاور وزیر در امور زنان و خانواده، سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت، بسیج و ایثارگران وزارت نفت) نیز در دستور کار معاونت قرار داشته است.
همچنين ماهيت تكنولوژيك و تخصصي كسب و كارهاي صنعت نفت و حضور و فعاليت در فضاي رقابت بين‌المللي، شرايط بي‌بديل و ممتازي براي جذب، آموزش و تربيت نيروي انساني متخصص، خبره و فرهيخته در حوزه‌هاي مختلف عملياتي و ستادي و همچنين اشتراك و تسهيم دانش با سازمانهاي داخلي و خارجي را مهيا نموده است. در همين راستا و بر اساس مطالعات و پژوهشهاي انجام شده در حوزه منابع انساني فرصتهايي از قبيل: وجود مراكز فني و آموزشي تخصصي در صنعت نفت و فراهم بودن امكان برگزاري دوره هاي آموزشي بين المللي براي ساير كشورها با هدف كمك به ديپلماسي كشور و درآمدزايي مورد توجه قرار داشته است.
غیر از موارد یادشده باید به موضوعاتی همچون امكان بهره‌گيري از كاركنان تبديل وضعيت يافته ايثارگر در ساير مشاغل صنعت نفت با توجه به نيازمندي واحدهاي عملياتي و غيره از طريق توانمندسازي و بهبود شرايط شغلي آنها، پیاده‌سازی و اجراي الگوي شايستگي در انتصابات و ارتقاء كاركنان در مسير شغلي با توجه به خط‌مشی توسعه مديريت، پياده‌سازي، استقرار و نهادينه نمودن نظام مديريت دانش و تجربيات كاركنان صنعت نفت و رتقاء مديريت فرهنگ‌سازمانی از طريق طراحي مدل بومي و تقويت ارزشها و مؤلفه‌های اخلاقي در صنعت نفت نیز اشاره کرد.
فراهم بودن فرصت بهره‌برداري ساير دستگاه‌هاي اجرايي از قوانين و مقررات اداري و استخدامي صنعت نفت به‌واسطه انسجام و انطباق قوانين مذكور با استاندارد‌هاي بين‌المللي و نيازهاي جامعه بومي ايران و ارتقاء سطح سلامت جسمي و رواني جامعه از طريق اجراي ورزش همگاني و ايجاد همبستگي و غرور ملي با حمايت از ورزش قهرماني نیز از دیگر حوزه‌های مورد توجه این معاونت بوده است.
با این‌وجود به دليل ابلاغ برخي قوانين و مقررات بالادستي محدودکننده و ناهمخوان با شرايط و مقتضيات صنعت نفت و پيگيري و اجبار دستگاه‌هاي نظارتي در خصوص اجرايي نمودن آنها، چالشها و مسائل مختلفي در زمينه مديريت اثربخش و كارآمد منابع انساني بروز نموده است، كه برخي از مهم‌ترین آنها را می‌توان در قالب عدم تناسب امكانات رفاهي و سلامت در صنعت نفت با توجه به سختي‌ها، مخاطرات و عوامل زيان‌آور محيط هاي كاري، بيماريهاي شغلي و فرسودگي بیش‌ازحد كاركنان و خانواده هاي ايشان به‌ویژه در مناطق عملياتي، جزاير و سكوهاي دريايي و بي‌انگيزگي كاركنان به‌خصوص در مناطق عملياتي به‌واسطه عدم جبران خدمت متناسب با تخصص و نقش تأثیرگذارآن‌ها در افزايش توليد و صيانت از ذخاير ملي در شرايط تحريم با توجه به مخاطرات و شرايط سخت‌کاری برشمرد.
