آمادگی شرکت‌های معتبر خارجی برای تأمین تجهیزات طرح توسعه آزادگان/ برخی در داخل مأموریت دارند پروژه‌های نفتی شکست بخورد
برای پاسخ دادن به این پرسش‌ها سراغ فریدون کردزنگنه مدیر سرمایه‌گذاری و کسب‌وکار شرکت ملی نفت ایران رفته است، وی در این گفت‌وگو از روند امضای بعضی از قراردادها و تفاهم‌نامه‌های داخلی و خارجی و همین‌طور آینده متصور برای آنها خبر می‌دهد.
به‌تازگی تفاهم‌نامه‌ای برای توسعه میدان آزادگان امضا شد. این تفاهم‌نامه در چه مرحله‌ای است؟
درباره پروژه آزادگان تاکنون نشست‌های پرشماری برگزار و تیپ اساس‌نامه آماده شده است و خوشبختانه همه شریکان ما اعم از سیستم بانکی و شرکت‌های اکتشاف و تولید (E&P) آن را امضا کرده‌اند. مشارکت‌نامه نیز تهیه و تدوین شده است و برای امضا به سرمایه‌گذاران داده‌ایم تا مطالعه و امضا کنند.
پروژه آزادگان، یک پروژه ویژه است که با توان داخل دنبال می‌شود. ما در این زمینه مطابق اعلام وزیر نفت محترم، بحث تأمین مالی را در ۶، ۷ ماه برای این پروژه به سرانجام رساندیم. با هماهنگی که با سیستم بانکی کشور انجام دادیم، خوشبختانه تأمین مالی محقق شد، بنابراین از نظر مالی و منابعی که مدنظر است، مشکلی نداریم. این پروژه مطابق با برنامه در حال انجام است و مشکلی ندارد.
برخی عنوان می‌کنند این منابع قابل تأمین نیست و اگر منابع هم تأمین شود، اجرای آن کار شرکت‌های ایرانی نیست. نظر شما چیست؟
البته عده‌ای دوست ندارند که توسعه میدان آزادگان کلید بخورد و به بهره‌برداری برسد. متأسفانه برخی از داخل و خارج مأموریت دارند پروژه به شکست برسد. می‌خواهند دستاورد این دولت زیر سؤال برود، اما به قیمت منافع ملی. اگر انتقادها سازنده باشد که ما بی‌شک استقبال می‌کنیم، اما این موضوع‌ها که دنبال می‌شود و خواسته‌هایی که دارند، فراقانونی است و ما تن به این خواسته‌ها نخواهیم داد.
بررسی‌های ما نشان می‌دهد اجرای پروژه، روی روند عادی خودش است و به سرانجام هم می‌رسد. زمان اجرای این پروژه هشت سال و سرمایه مورد نیاز آن ۷ تا ۸ میلیارد دلار است. این پروژه را می‌توان با توان داخل جلو برد.
یعنی مشکل فناورانه ندارد؟
حدود ۷۰ درصد تجهیزات مدنظر ما از داخل تأمین می‌شود و ۳۰ درصد باقی‌مانده هم وارد خواهد شد. این بخش تجهیزات را از کشورهای مختلف تأمین می‌کنیم.
آیا در تحریم امکان واردات این تجهیزات و قطعات وجود دارد؟
بله. در این باره مذاکره‌ها آغاز شده و سیگنال‌های مثبتی دریافت کرده‌ایم، البته این شرکتی که برای توسعه آزادگان تأسیس می‌کنیم ۱۰۰ درصد خصوصی است و ما به‌عنوان دولت فقط بر آن نظارت داریم، لذا شرایط متفاوت است. الان رایزنی‌ها آغاز شده و برخی برندهای بزرگ دنیا برای همکاری اعلام آمادگی کرده‌اند. ان‌شاءالله برای تأمین تجهیزات و کالا مشکلی نخواهیم داشت. ضمن آنکه ما این پروژه را برای دوران قبل و بعد برجام طراحی نکردیم.
چقدر تولید در این میدان بالا می‌رود؟ آیا ضریب بازیافت نفت نیز در این میدان مشترک و بزرگ افزایش می‌یابد؟
اکنون تولید این میدان کمتر از روزانه ۲۰۰ هزار بشکه است، اما در مدت سال به نزدیک ۶۰۰ هزار بشکه در روز می‌رسد. ضریب بازیافت هم در این پروژه افزایش می‌یابد و هدف‌گذاری آن هم مورد قبول ما و اهمیت این پروژه برای ما بسیار بالا است.
گذشته از آزادگان، همین نگاه در مورد تفاهم‌نامه امضاشده با گازپروم روسیه نیز وجود دارد، یعنی این سؤال مطرح است که آیا می‌توان به اجرای این تفاهم‌نامه امیدوار بود؟ ضمن آنکه گازپروم در گذشته نیز تفاهم‌نامه‌ها و قراردادهای اجرا نشده با ایران داشته است.
درباره تفاهم‌نامه گازپروم، از روز اول بنده در جریان مذاکره‌ها با روسیه بودم و در جلسه‌ها حضور داشتم. شروع آن با سفری بود که به اتفاق دکتر خجسته‌مهر به روسیه داشتیم و با مسئولان عالی‌رتبه گازپروم از جمله آقای الکسی میلر، مدیرعامل اجرایی این شرکت دیدار و مذاکره کردیم. در این زمینه تمام تمهیدات مورد نظر مجموعه نفت اندیشیده شد و به مسئولان گازپروم گوشزد کردیم برخی از کارهای اجرایی که قرار بود گازپروم در سال‌های گذشته انجام بدهد و نداده است، مورد رضایت ایران نیست و ما نمی‌پذیریم دوباره بخواهد همان اتفاق رخ دهد. این موارد را صادقانه بیان کردیم و تیم کنونی گازپروم گفتند شما دیگر بی‌شک شاهد آن برخوردهای پیشین نخواهید بود و ما با تمام قدرت، پروژه‌ای را که مجموعه نفت ایران به ما اعلام کند، جلو می‌بریم و مشارکت را ادامه می‌دهیم. آنها این قول را به ما دادند و امیدوار هستیم این‌چنین باشد. ضمن اینکه ما برای تأمین اعتبار و اجرای پروژه‌ها با سایر شرکت‌های نفتی دنیا در حال مذاکره هستیم و مسیر را نمی‌بندیم. تفاهم‌نامه امضا می‌کنیم، اما الزام‌آور نیست و هر شرکتی در دنیا می‌تواند حتی برای همان میدان با ما مذاکره کند.
یعنی برای همین بخشی هم که با گازپروم تفاهم‌نامه امضا شده، باز هم در حال مذاکره بین‌المللی هستید؟
بله. ما یک برنامه‌ریزی کوتاه‌مدت انجام داده‌ایم و اعلام کرده‌ایم هر شرکتی که توان سرمایه‌گذاری و اجرا دارد، می‌تواند در این میدان‌ها بیاید و کنار ما باشد. این کار را برای همه میدان‌ها انجام می‌دهیم تا از این ظرفیت‌ها استفاده کنیم.
به نظر شما کدام بخش از این قرارداد در زمینه همکاری بالادستی به قرارداد نزدیک‌تر است؟
بخش قراردادی زمان‌بر است. قراردادی که امضا می‌شود از نوع آی‌پی‌سی است و فعلاً فقط در حال مذاکره هستیم. اطلاعات پایه را جمع‌آوری کرده‌ایم و اطلاعات فنی را در اختیار گازپروم و زیرمجموعه قرار داده‌ایم که این را مطالعه کنند. مدارک مالی را درخواست کردیم که آنها هم مدارک و مستندات را در اختیار ما قرار داده‌اند و امیدواریم به نقطه مطلوب برسیم.
به غیر روس‌ها، آیا با شرکت‌های دیگر نفتی مذاکره بین‌المللی داشته‌اید که به نتیجه‌ای برسد؟
از زمان استقرار در شرکت ملی نفت مذاکره‌ها جدی با تمام شرکت‌های دنیا به‌جز دولت‌های متخاصم آغاز کردیم. خوشبختانه بازخورد خیلی خوبی گرفتیم و مذاکره‌ها ادامه دارد. سفرها محرمانه در حال انجام است، اگر برجام اجرا شود که حضور این شرکت‌ها چشم‌گیرتر خواهد بود، اما اگر نیامدند هم با تمهیداتی که در نظر گرفته شده، به‌طور قطع برخی از این شرکت‌ها در کنار ما خواهند بود. در شرایط کنونی نمی‌توان اسمی از آنها برد.
آیا شرکت یا کشوری اعلام کرده که بلافاصله پس از اجرای برجام روابطش را با ایران توسعه خواهد داد؟
بله به‌صورت کلی سیگنال‌های مثبتی از طرف شرکت‌های بزرگ دنیا در حوزه نفت و گاز دریافت شد، اما اینکه به‌صورت شفاف و روشن برای این بخش تماسی در جریان باشد، خیر، البته ما هم منتظر نمانده‌ایم و توسعه را با ظرفیت‌های موجود جلو می‌بریم، اما برخی از کشورها به‌ویژه کشورهایی که در سال‌های نه‌چندان دور نفت و میعانات گازی و ال‌پی‌جی ما را می‌خریدند به‌طور رسمی اعلام کرده‌اند که می‌خواهند در نخستین فرصت نفت و انرژی بیشتری از ایران بخرند. می‌خواهند ایران در بازار نفت حضور یابد و وزارت نفت هم این آمادگی را دارد، آن محصولاتی که مدنظر آنهاست تأمین کند.
یعنی بازار به‌دنبال عرضه بیشتر نفت ایران است؟
بله. در این باره تماس‌ها و درخواست‌هایی دریافت شده است.
در رابطه با توسعه بالادستی، به نظر شما آیا فرصت مثلاً سه ساله برای تداوم حضور شرکت‌های نفتی در صنعت، البته در صورت بازگشت تحریم‌ها، می‌تواند نیاز توسعه را تأمین کند تا دوباره تجربه تلخ خروج شرکت‌ها مانند توتال فرانسه تکرار نشود؟
اگر برجام امضا شود و بدعهدی از طرف اروپا و آمریکا در میان نباشد، مدنظر ما است که مدت‌زمانی هم برای حضور حتمی شرکت‌ها در پروژه‌ها لحاظ شود. ما میدان‌های مختلف نفتی و گازی داریم. بیشتر میدان‌های گازی ما میدان‌هایی هستند که مدت زمان کمی برای اجرای پروژه نیاز دارند و سال ساخت و زمان بهره‌برداری آنها حدود سه سال است. ما در این مدت زمان، اگر در برجام لحاظ شود، می‌توانیم پروژه را تکمیل کنیم.
درباره میدان‌های نفتی اما شرایط فرق می‌کند، برای برخی از میدان‌ها این فرصت کافی است و برای بعضی مثل آزادگان یا سایر میدان‌های بزرگ به مدت زمان بیشتر نیاز است، اما قراردادها را طوری تنظیم می‌کنیم تا کشورهایی که می‌خواهند سرمایه‌گذاری کنند تا پایان مجاب به انجام تعهداتشان باشند. در این باره ضمانت اجرایی می‌گیریم و جرائمی در نظر می‌گیریم که تا آخر نتوانند از پروژه خارج شوند.
چقدر می‌توان از منابع بین‌المللی برای توسعه استفاده کرد؟
برآورد ما ۱۰۰ میلیارد دلار است. جهان هم برای تضمین امنیت به این سرمایه‌گذاری نیاز دارد.
با توجه به امضای نزدیک به ۱۰۰ میلیارد دلار تفاهم‌نامه و قرارداد داخلی و خارجی در یک سال اخیر که بخش قابل‌توجهی از آن برای شرکت ملی نفت است، به نظر شما چقدر دیگر در داخل کشور فرصت تأمین سرمایه وجود دارد؟
منابع داخلی را که بررسی می‌کنیم، در راستای جذب این منابع یک‌سری کارها را از سال گذشته انجام داده‌ایم و تاکنون هدف‌گذاری ما سیستم مالی و بانکی کشور و هلدینگ‌ها بوده‌اند که با مدیریت خوبی در حال جلو بردن این همکاری‌ها هستیم، اما علاوه بر اینها، ما یک‌سری دسترسی‌های جدیدی به بخش خصوصی درون کشور خودمان پیدا کرده‌ایم. منابع ارزی و ریالی خیلی خوبی وجود دارد به‌دنبال این هستیم که در قالب اشخاص حقیقی و حقوقی نیز مذاکره‌ها را آغاز کنیم و از محل این منابع حدود ۱۰ میلیارد دلار نسبت به سرمایه‌گذاری اقدام کنیم.
آیا این مورد در قالب اوراق نفتی و در سازوکار بورسی است؟
خیر. خارج از فرآیند بورس است.
اوراق نفتی به کجا رسید؟
در این باره نوعی سپرده ارزی را دنبال می‌کنیم و بحث دیگر اوراق را نگه داشته‌ایم که پس از تصویب و ابلاغ عملی کنیم، اما این سپرده ارزی در قالب تهاتر نفت است.
جزئیات این سپرده ارزی را توضیح می‌دهید؟
جزئیات آن فعلاً محرمانه است و در این زمینه با بانک مرکزی و سازمان برنامه و بودجه مذاکره‌هایی جریان دارد، البته نظر همه صاحب‌نظران در بازار پول و سرمایه را برای اجرای موفق این طرح کسب و بعد از نهایی شدن اطلاع‌رسانی از مسیر رسانه‌ها، آن را اجرا می‌کنیم که فعلاً جزئیات بیشتری نمی‌توان در مورد آن اعلام کرد.
این طرح به امسال می‌رسد؟
بله. به امسال می‌رسد و تا پیش از پایان سال عملیاتی خواهیم کرد.
منبع:شانا
