تأمین ۴۵ درصد ارز کشور از سوی پتروشیمی‌ها
نبض نفت - محمدرضا حیدرزاده با بیان اینکه احداث پتروشیمی یا پتروپالایشگاه‌ها می‌تواند سودآور باشد به شرط آنکه به نهادهای حاکمیتی وابسته نباشد، اظهار کرد: اگر بحث خوراک را نیز در نظر بگیرید، به‌طور قطع می‌تواند سودآور باشد، اما متأسفانه تأسیسات را احداث می‌کنیم و بعد به دنبال خوراک می‌گردیم که این سبب می‌شود پتروشیمی نتواند ابتدایی‌ترین درخواست‌هایش را داشته باشد.
وی ادامه داد: بسیاری از طرح‌ها وجود دارند که نهادهای بالادستی برای احداث آنها توجیه می‌شوند و سرانجام به نتیجه نمی‌رسند. در جامعه ایرانی نگاه‌ها کوتاه‌مدت است و هیچ تلاشی بابت تکمیل زنجیره ارزش در حوزه‌های پالایشگاهی انجام نمی‌شود.
رئیس کمیسیون پتروشیمی اتحادیه صادرکنندگان نفت، گاز و پتروشیمی گفت: برای تکمیل زنجیره ارزش باید سرمایه کشور دو تا سه سال در پروژه‌های صنعتی بخوابد و دولت در طی این مدت بپذیرد که درآمدهایی غیر از درآمد نفتی نیز دارد، می‌تواند روی مالیات‌های مستقیم حساب باز کند، اما این کار را نمی‌کند.
به گفته حیدرزاده، شرکت‌های بزرگ پتروشیمی جهان ملزم به فروش دانش فنی روز خود به صنایع میان‌دست و پایین‌دست هستند، اما تمام صنایع بالادستی شرکت‌های اروپایی به ورطه تعطیلی افتاده‌اند چون متمرکز شده‌اند که محصول میانی را از ما بخرند و خودشان به محصول نهایی تبدیل کنند.
وی ادامه داد: این فرآیند بر این مبناست که مقدار سودآوری را حساب می‌کنند و ترجیح می‌دهند سهم سودآوری را در زنجیره پایین‌دست کامل و بالادست را تعطیل می‌کنند و از کشورهایی مثل ایران محصولاتی چون اتیلن را می‌خرند و به محصول نهایی تبدیل می‌کنند. این مسئله سبب می‌شود به جای ۳۰ درصد ارزش افزوده، ۱۳۰ درصد ارزش افزوده ایجاد شود.
افزایش مصرف مواد پلیمری در جهان
رئیس کمیسیون پتروشیمی اتحادیه صادرکنندگان نفت، گاز و پتروشیمی تأکید کرد: در زنجیره ارزش باید خوراک پایین‌دستی تأمین شود و به‌طور طبیعی وقتی موضوع حل نشود اختلاف هم به‌وجود می‌آید. به همین دلیل بسیاری از پروژه‌ها کلنگ می‌خورند، سرمایه هم تزریق می‌شود، اما وقتی به ۳۰ درصد می‌رسد برای چند سال متوقف می‌شود.
حیدرزاده با بیان اینکه روند بازار جهانی نشان داده مصرف مواد پلیمری به‌طور میانگین در سال ۴ درصد افزایش داشته و با ظهور کرونا این میزان تحت تأثیر قرار گرفته است، گفت: حتی در دو سال گذشته سبب نوسان در تقاضاهای مواد پلیمری در دنیا شد و پارادایم جدیدی در بازار اروپا اتفاق افتاد که به طرز عجیبی از سال ۲۰۲۱ پلنت‌های پتروشیمی در بازارهای اروپایی تعطیل شدند و رو به تقلیل رفتند، چراکه به سمت پلیمرهای سازگار به محیط زیست رفته‌اند.
وی اظهار کرد: هم‌اکنون گریدی از پلیمر وجود دارد به اسم PLA که از نیشکر تولید می‌شودو پلیمری سازگار با محیط زیست است. از این رو با توجه به اتفاق‌هایی که در بازار فناوری دنیا افتاده است، کشورهای کمتر توسعه‌یافته مثل ایران همیشه چند سال از بازار فناوری دنیا عقب بوده‌اند. در آزمون و خطاهایی که اروپا و آمریکا برای توسعه این تفکر، ایجاد و فناوری را تجاری‌سازی می‌کنند، ایران و کشورهای کمتر توسعه‌یافته با قیمت بسیار بالا آن را خریداری می‌کنند.
مدیرعامل پتروشیمی آریاساسول با بیان اینکه دو پتروشیمی فجر و مبین بر اساس بخشنامه شرکت ملی صنایع پتروشیمی به‌ترتیب تأمین‌کننده یوتیلیتی منطقه ویژه اقتصادی ماهشهر و منطقه عسلویه هستند، افزود: در این میان سودآوری پتروشیمی‌های آریاساسول، زاگرس، پردیس و جم تحت تأثیر افزایش قیمت یوتیلیتی‌ها قرار گرفته است. افزایش قیمت یوتیلیتی‌ها منطق غلطی را دنبال می‌کند، زیرا برای افزایش قیمت، ارزش برابری دارایی‌های مولد شرکت را در نظر می‌گیرند.
حیدرزاده با اشاره اینکه یکی دیگر از مشکلات صنایع پتروشیمی افزایش قیمت گاز است، تأکید کرد: شرکت آریاساسول یک تأمین‌کننده به نام پتروشیمی پارس دارد. ظرفیت تولید این پتروشیمی سالانه یک میلیون و ۶۵۰ هزار تن است که یک میلیون و ۲۶۷ هزار تن برای آریاساسول و مابقی برای پتروشیمی جم است. با افزایش قیمت گاز در سال ۱۴۰۱، شرکتی مثل پتروشیمی پارس به‌طور تقریبی ۸۰ درصد افزایش قیمت روی محصولات خود داشته است، آنها هرچقدر قیمت بیشتری برای گاز پرداخت کنند، با توجه به افزایش قیمت اتان، تأثیر چندانی بر ارزش افزوده‌شان نخواهد داشت، اما آریاساسول به‌عنوان یک شرکت سودده در صنعت پتروشیمی ایران با این ارقام، ضرر و زیان خواهد کرد.
وی گفت: بر این اساس اعتراض خود را به همراه پتروشیمی زاگرس، پردیس و جم به شورای رقابت مطرح کردیم و امیدواریم با توجه به اینکه سهامداران ما بازنشستگان نیروهای مسلح هستند، شرایط تغییر کند و رو به بهبودی برود.
اجرای طرح‌های توسعه‌ای با فناوری داخلی
مدیرعامل پتروشیمی آریاساسول تصریح کرد: فشار برای سودآوری شرکت‌ها به لحاظ اینکه خصوصی شده‌اند، خوب است و پتروشیمی‌ها را مکلف می‌کند زنجیره ارزش را تکمیل کنند. اگر به‌صورت کلان به این موضوع نگاه کنیم، با توجه به اینکه ۴۵ درصد ارز کشور از سوی پتروشیمی تأمین می‌شود، این نگاه ارزی است.
حیدرزاده با تأکید بر اینکه افزایش حجم تولید به‌شدت زیاد است و به‌طور مثال شرکت آریاساسول در سه ماه نخست ۱۴۰۱ به نسبت سه ماه نخست ۱۴۰۰ حدود ۶۰ درصد افزایش تولید داشته، گفت: افزایش میزان سودآوری به نسبت سال گذشته ۲۰ درصد بوده است. با توجه به اینکه از تمامی ظرفیت‌ها استفاده می‌کنیم باید به ازای ۶۰ درصد بتوانیم ۶۰ درصد سودآوری داشته باشیم.
وی افزود: هم‌اکنون طرح توسعه پلی‌اتیلن متوسط و سنگین که برای کشور نیز سودآور خواهد بود، در دست اقدام است. در این طرح با توجه به شرایط سخت تحریمی و توصیه‌های مقام معظم رهبری در خصوص حمایت از تولید ملی و بخش خصوصی از فناوری و مهندسی داخلی بهره‌مند می‌شویم. در سال کنونی پیشرفت این پروژه بسیار عالی بوده و روزانه حدود ۴۰۰ نفر در آن مشغول کار هستند که این تعداد به‌تدریج افزایش خواهد یافت. محصول این طرح افزون بر مصارف پلیمری، قابلیت صادرات به بازارهای اروپا و آسیای شرقی را دارد.
مدیرعامل پتروشیمی آریاساسول با اشاره به اینکه بحث تأمین خوراک برای صنایع پایین‌دست در مجموعه آریاساسول، اتیلن و سی‌تری پلاس است که به تمامی تعهدات خود پایبند هستیم، تصریح کرد: در اتیلن بخشی به پتروشیمی مهر و بخشی به پتروشیمی پارس ارائه می‌شود، البته اتیلن در مأموریت‌های پتروشیمی به نوعی خام‌فروشی محسوب می‌شود و اتیلن مازادی در آریاساسول وجود دارد که قرار است از طریق پروژه جدید به پلی‌اتیلن تبدیل شود. سی‌تری پلاس را نیز در اختیار پتروشیمی جم قرار می‌دهیم که این محصول در آنجا بر اساس زنجیره تکمیلی این پتروشیمی تبدیل به C۴ Cut و بوتادین تبدیل می‌شود.
حیدرزاده ادامه داد: حدود ۲۰ درصد از محصولات آریاساسول در بورس عرضه و مابقی آن برای صادرات در نظر گرفته می‌شود. در صادرات نیز بر اساس توافق با سهامداران، بازوهای بازرگانی ما، شرکت‌های تجارت صنعت (زیرمجموعه هلدینگ خلیج فارس) و SPII (زیرمجموعه هلدینگ شستان) به‌شمار می‌روند که در مقدار صادرات نیز با توجه به سهامشان یکسان هستند.
وی گفت: گرید محصولات آریاساسول را دو تا سه شرکت دیگر تولید می‌کنند، البته محصولات ما مشتری خاص خود را دارد. آریاساسول دارای یک گواهینامه معتبر به نام «ریچ» است که پیش‌نیاز ورود به بازارهای اروپایی برای محصولات پتروشیمی به‌شمار می‌رود، از این رو در دوران تحریم مشکلاتی در خصوص صادرات نداشتیم.
رئیس کمیسیون پتروشیمی اتحادیه صادرکنندگان نفت، گاز و پتروشیمی با تأکید بر اینکه طرح‌های سی‌تری پلاس و MDHD با هدف جلوگیری از خام‌فروشی و تکمیل زنجیره تأمین ارزش واقعی در دست اجرا هستند، اظهار کرد: با تکمیل این طرح‌های توسعه‌ای، سود سالانه شرکت حدود ۱۱۰ میلیون دلار افزایش خواهد یافت.
منبع: شانا
