ایده یک استارت‌آپ اردنی برای جذب آب از هوا
نبض نفت- خانواده‌های اردنی روز خود را با توجه به وجود آب برنامه‌ریزی می‌کنند و سعی دارند تا پیش از اینکه آب قطع شود، کارهایی مانند آشپزی، تمیز کردن خانه و شستن لباس‌ها را به پایان برسانند. منبع آب نامطمئن که اغلب تنها ۳۶ ساعت در هفته در مناطق شهری جریان دارد، اردنی‌ها را مجبور می‌کند تا مخازن پلاستیکی آب را خریداری کنند و آنها را روی پشت بام خانه خود قرار دهند. در این میان، کشاورزان با حفر چاه‌های غیرمجاز یا سیفون کردن آب، به سرقت آب متوسل می‌شوند. همه این کارها بخشی از یک هفته معمولی در اردن هستند.
از آنجا که آب در منطقه تمام می‌شود و اردن منابع آبی خود را از رودخانه‌ها، سفره‌های زیرزمینی و باران تامین می‌کند، بسیاری از جوامع سرتاسر اردن مشمول جیره‌بندی آب هستند و کمپین‌های دولتی در دو سال گذشته از اردنی‌ها خواسته‌اند که مصرف آب خود را محدود کنند. وزارت آب و آبیاری این کشور تخمین می‌زند که کمتر از ۲۰۰ متر مکعب در سال برای هر شخص در دسترس است؛ عددی که «سازمان جهانی بهداشت»(WHO) هشدار می‌دهد می‌تواند به سلامت انسان آسیب برساند و توسعه اقتصادی را مختل کند. مردم ساکن در شهرها برای دریافت آب، به طور فزاینده‌ای به منابع گران‌قیمت مانند آب‌معدنی موجود در بطری یا تانکرهای کامیون روی می‌آورند.
در بحبوحه کمبود آب، جمعیت اردن طی دو دهه گذشته به شدت افزایش یافته است و هجوم بیش از یک میلیون سوری که از جنگ فرار می‌کنند، فشار بیشتری را بر منابع محدود اردن وارد می‌آورد. «تامر الصلاح»(Tamer Al-Salah)، مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری «بیاند کپیتال»(BeyondCapital) مستقر در اردن که با چندین شرکت زیست‌محیطی کار کرده است، گفت: این وضعیت با توجه به کمبود منابع طبیعی و آب، ما را در موقعیتی قرار می‌دهد که باید کاری انجام دهیم. کارآفرینی در حوزه آب و هوا، موضوعی مهم و در حال توسعه است.
در میان شرکت‌هایی که به دنبال رسیدگی به مشکلات آب اردن هستند، نام استارت‌آپ «آکواپرو»(Aquaporo) به چشم می‌خورد که چالش توسعه یک روش بهبودیافته را برای برداشت آب آشامیدنی از هوای اطراف بر عهده گرفته است و در عین حال، به پرورش نسل جدیدی از کارآفرینان حوزه آب و هوا کمک می‌کند.
قرن‌هاست که انسان‌ها آب را از جو برداشت می‌کنند؛ خواه از طریق جمع‌آوری شبنم و خواه جذب مه با کمک انواع خاصی از گیاهان. فناوری‌های جدیدتر، تورهای پیشرفته جذب رطوبت از مه و صفحات جمع‌آوری شبنم هستند اما این اختراعات معمولا فقط در مناطق دارای رطوبت بالا مانند بخش‌هایی از پرو، مراکش و اردن کار می‌کنند. اگرچه این مناطق به خشکی سایر کشورهای خاورمیانه نیستند اما میانگین رطوبت نسبی سالانه آن تقریبا ۵۰ درصد است.
آکواپرو فکر می‌کند که یک راه حل متناسب با آب و هوای اردن را پیدا کرده است. دستگاه این استارت‌آپ، هوا را از میان نانومواد عبور می‌دهد. این قطعات پلاستیکی کوچک، حاوی شیارها و شکل‌های میکروسکوپی درون خود هستند که مانند صافی عمل می‌کنند، بخار آب را از هوا می‌گیرند و آلاینده‌ها را فیلتر می‌کنند تا آبی خالص‌تر از آب بطری ارائه دهند.
آکواپرو به سرپرستی «کایل کوردووا»(Kyle Cordova) مدیرعامل و «حسام الماسد»(Husam Almassad) مدیر مهندسی این استارت‌آپ، کار خود را در آزمایشگاه تحقیقاتی کوردووا در «انجمن علمی سلطنتی اردن»(RSS) آغاز کرد. کوردووا با گروهی از دانشجویان دوره کارآموزی کار کرد. طراحی اولیه آنها شبیه یک فریزر با ردیف‌هایی از قفسه‌های شفاف بود که در بالای آن قرار گرفته‌اند. همه قفسه‌ها با نانومواد پوشیده شده بودند و به ردیف‌های نازکی از ماسه تک‌رنگ شباهت داشتند. در مقابل، مدل کنونی شیک‌تر و کوچک‌تر است و با کولرهای آبی که بیشتر خانواده‌های اردنی در خانه‌های خود دارند، ادغام می‌شود. این دستگاه که به اندازه یک کولر گازی است، در یک روز می‌تواند تا ۳۵ لیتر آب را از ۲۰ درصد رطوبت برداشت کند.
دستگاه آکواپرو می‌تواند بالای دو برابر بیشتر از دستگاه‌های برداشت آب با بهترین عملکرد در آب و هوای بیابانی، آب تولید کند. همچنین، این دستگاه با کاهش مصرف برق، هزینه‌های کاربر را کاهش می‌دهد. کوردووا و الماسد در پژوهشی که سال گذشته در مجله «Nature Communications» منتشر شد، نشان دادند این دستگاه در عین حال که استانداردهای ملی آشامیدنی را برآورده کرده، ۱۶۹ درصد افزایش در تولید آب داشته است. دستگاه آکواپرو آن قدر خوب کار می‌کند که اولین مشتری آن دولت اردن است. سفارش اولیه دولت اردن، ۱۰۰۰ واحد است که از ژانویه ۲۰۲۴ به صورت رایگان در اختیار خانواده‌ها سراسر این کشور قرار خواهند گرفت. همچنین، بنیان‌گذاران استارت‌آپ آکواپرو در حال مذاکره با آژانس‌های توسعه گوناگونی هستند که می‌توانند این دستگاه‌ها را به برخی از آسیب‌پذیرترین خانواده‌ها در اردن و فراتر از آن ارائه دهند.
تولید این دستگاه‌ها در اردن آغاز خواهد شد اما گروه آکواپرو در حال بررسی مناطق دیگری برای آینده هستند. آنها قصد دارند دستگاه‌هایی را در مقیاس بزرگ تولید کنند که هزینه ساخت هر واحد از آنها حدود ۶۰۰ دلار است. این استارت‌آپ امیدوار است که با حمایت سازمان‌های غیردولتی و دولت اردن بتواند اولین مجموعه دستگاه‌ها را به صورت رایگان توزیع کند. این کار به منظور کمک کردن به برخی از آسیب‌پذیرترین ساکنان اردن برای دسترسی به آب آشامیدنی صورت می‌گیرد و در عین حال، پذیرش فناوری جدید را نیز به همراه دارد. آکواپرو، شهرهایی را هدف قرار داده که ناامنی آبی در آنها حاد است.
منبع:ایسنا
