چالش‌های آب، از فرسودگی تاسیسات تا کمبود مخازن؛ آنچه شهر اهواز را در خطر بی‌آبی ۱۵ روزه قرار می‌دهد
نبض نفت _محسن کریمی در نشست بررسی سیستم‌های آبی و ساختار شهری اهواز که در دانشگاه شهید چمران اهواز برگزار شد، اظهار کرد: از سالیان گذشته تاکنون شهر اهواز به صورت طولی و خطی توسعه داشته است البته در کرانه‌های غربی و شرقی، توسعه عمقی هم داشته است. این در حالی است که تاسیسات تولید آب اهواز در شمال غرب و شمال شرق یعنی تصفیه‌خانه کیان‌آباد موسوم به تصفیه‌خانه شماره ۲ اهواز و تصفیه‌خانه شمال شرق اهواز (تصفیه‌خانه ملی راه)، ۶۵ تا ۶۸ درصد آب شرب اهواز را تامین می‌کنند.
به گزارش ایسنا، وی افزود: در کرانه‌های شرقی و غربی اهواز نیز سه تصفیه‌خانه اضطراری وجود دارد؛ زمانی که این تصفیه‌خانه‌ها ایجاد شدند جنبه کاربرد موقت داشتند اما با توجه به اینکه تاکنون اهداف و اجزای عملیاتی طرح غدیر محقق نشده است، این تصفیه‌خانه‌ها از جنبه موقت خارج شده و همچنان در حال تولید آب هستند در حالی که ظرفیت محدودی دارند.
مجری طرح‌های آبرسانی اهواز و شهرهای تابعه شرکت آب و فاضلاب خوزستان گفت: عمده‌ترین مشکلی که در سامانه وضع موجود تولید آب وجود دارد این است که تصفیه‌خانه‌های اصلی که ۶۰ تا ۷۰ درصد آب شرب اهواز را تامین می‌کنند، در یک جهت اهواز واقع شده‌اند و باید آب را تا جنوبی‌ترین کرانه شرقی و غربی اهواز پمپ کنند و باید تا آخرین نقطه تحویل آب به مصرف‌کننده فشار دو بار تامین شود که با توجه به موقعیت قرارگیری این دو تصفیه‌خانه، این موضوع نشدنی است و تاکنون حتی نتوانستهایم شرایط پدافندی این دو تصفیه‌خانه را محقق کنیم.
کریمی بیان کرد: اگر زمانی شرایط قهری، قطعی برق یا هر اتفاقی رخ دهد و این دو تصفیه‌خانه را از دست بدهیم، شهر اهواز دست‌کم ۱۰ تا ۱۵ روز در چالش بی‌آبی قرار می‌گیرد.
وی با اشاره به مشکلات در حوزه سامانه توزیع آب گفت: اساسی‌ترین مشکل در حوزه سامانه توزیع آب، قدمت و طول عمر بسیار بالا و فرسودگی این سامانه است که این مساله یکی از چالش‌ها است. با توجه به پلاکت‌سازی که در خطوط رخ می‌دهد و رسوب‌گذاری‌هایی که اتفاق افتاده است، کارکرد خط تضعیف شده و بعضا در انتهای شبکه، به همراه برداشت انشعابات غیرمجاز ممکن است با آلودگی ثانویه مواجه شویم.
کریمی افزود: کمبود مخازن ذخیره برای جبران نوسانات ساعتی و روزانه آب در شهر اهواز نیز یکی دیگر از چالش‌ها در این حوزه است؛ بر اساس مطالعات جامع طرح آب اهواز، در حال حاضر به ۵۷۰ هزار مترمکعب مخزن ذخیره آب برای جبران نوسانات نیاز داریم اما از نظر سازه‌ای ۳۵۰ هزار مترمکعب کمبود سازه‌ای مخزن داریم. ۲۲۰ هزار مترمکعب سازه مخرن موجود است که ۱۰۰ هزار مترمکعب از این میزان در تصفیه‌خانه کیان‌آباد و ۱۲۰ هزار متر مکعب در منبع آب وجود دارد که ۱۰۰ هزار مترمکعب از آن مشکل سازه‌ای دارد و به دلیل قرار گرفتن در پهنه خطر منبع آب، در مدار نیست و هر گونه آبگیری آن ممکن است مشکل خاصی ایجاد کند.
وی افزود: بنابراین با ۲۰ هزار مترمکعب مخزن که به دلیل کمبود در حوزه تامین امکان شارژ کامل آن وجود ندارد، در حال فعالیت هستیم. ۵۰ هزار مترمکعب مخزن آب تصفیه‌خانه کیان‌آباد نیز از قدیم در مدار بوده و ۵۰ هزار مترمکعب در دست تکمیل است.
مجری طرح‌های آبرسانی اهواز و شهرهای تابعه شرکت آب و فاضلاب خوزستان گفت: اگر از سال‌های گذشته تاکنون مشکل کمبود مخازن ذخیره حل می‌شد می‌توانستیم پهنه‌بندی بهره‌برداری را از طریق مخازن محقق کنیم که اکنون رفع این کمبودها آغاز شده است.
کریمی بیان کرد: یکی دیگر از ضعف‌ها که مربوط به قوانین است و به بالادست برمی‌گردد، برنامه‌های پنج ساله توسعه عمرانی است؛ در هر برنامه پنج ساله شاهد توسعه متوازن در هدف‌گذاری‌ها نیستیم یعنی هر پنج سال شاهد جهت‌گیری و سوگیری در یک جهت هستیم. متاسفانه توسعه متوازن به ویژه در بخش زیرساختی در برنام های عمرانی پنج ساله مشاهده نمی‌شود.
وی افزود: علاوه بر این، در برنامه‌های قانون بودجه سالانه مشکل اساسی این است که مصارف یا تعهداتی را متوجه دستگاه‌های اجرایی می‌کنند که منابع نامشخصی دارند یعنی در برنامه‌های یک ساله بودجه، تعهدات یا مصارفی قطعی می‌شود که منابع آن نامشخص است یا محقق نمی‌شود که این مساله منجر به چالش‌های فنی یا عملیاتی می‌شود و به مشکل ضد امنیتی، ضد اجتماعی یا ضد الزامات زیست محیطی تبدیل می‌شود.
وی عنوان کرد: شرکت‌های آب و فاضلاب متولی تولید و توزیع آب هستند که تامین آب ماموریت سازمان آب و برق خوزستان است؛ در طرح غدیر برای اهواز ۱۲ مترمکعب در شبانه‌روز پیش‌بینی شده است که مقرر شده تاسیسات کیان‌آباد به میزان ۷ مترمکعب احداث شود و تامین ۵ مترمکعب از طریق خط دوم انجام شود که اجرایی نشده است.
مجری طرح‌های آبرسانی اهواز و شهرهای تابعه شرکت آب و فاضلاب خوزستان گفت: تاکنون از مجموع تعهدات سازمان آب و برق خوزستان از محل تخصیص طرح آب غدیر حداکثر ۴.۵ مترمکعب بر ثانیه از این طرح به آبفا اهواز تحویل داده می‌شود که ۳.۵ مترمکعب بر ثانیه از این میزان سهم تصفیه‌خانه کیان‌آباد و حدود ۰.۸ مترمکعب بر ثانیه سهم تصفیه‌خانه ملی راه است بنابراین از ۱۲ مترمکعب بر ثانیه که قرار بود اجرا شود، نه تنها رشته خط دوم اجرا نشده بلکه در رشته خط اول نیز دبی اسمی محقق نشده است.
کریمی بیان کرد: جنس دغدغه شرکت آب و فاضلاب با جنس دغدغه متولیان تامین آب، زمین تا آسمان متفاوت است زیرا فشارها متفاوت است.
وی عنوان کرد: در حال حاضر برای برون‌رفت از بخشی از مشکلات آب اهواز، بازسازی تصفیه‌خانه شماره ۲ آب اهواز از ۴.۵ مترمکعب بر ثانیه به ۵.۸ مترمکعب بر ثانیه در حال اجرا است. ارتقای تصفیه‌خانه اضطراری کوت عبدالله که در حال کار کردن است نیز در دستور کار است.
مجری طرح‌های آبرسانی اهواز و شهرهای تابعه شرکت آب و فاضلاب خوزستان گفت: با توجه به اینکه عمده چالش‌های آب در غرب اهواز است تصمیم گرفته شد، یک خط تامین ۱۴۰۰ میلیمتر نیز برای غرب اهواز احداث شود و بر اساس برنامه‌ریزی‌ها و توافق با سازمان آب و برق، این بخش تقویت شود.
وی عنوان کرد: حدود و ثغور طرح جامع اهواز در برخی نقاط تعیین تکلیف نشده یا در برخی نقاط، ضمانت اجرایی برای این حدود و ثغور وجود ندارد که این مساله موجب شده است طرح‌های توسعه، زیرساختی و زیربنایی دستگاه‌های اجرایی با چالش جدی مواجه شود که در این خصوص مسئول صیانت از حدود شهر، شهرداری است.
کریمی با اشاره به تامین آب مورد نیاز صنایع از رودخانه‌ها و جدا نبودن آب مصرفی صنایع از شبکه آب شرب گفت: تا وقتی صنایع تخصیص‌های خوبی از رودخانه دریافت می‌کنند دلیلی نمی‌بینند که از بازچرخانی استفاده کند؛ باید یکی از موارد مطالبه عمومی این باشد که وزارت نیرو تخصیص آب به صنایع را قطع کند تا مجبور شوند آب مورد نیاز خود را از طریق بازچرخانی یا از طریق خرید فاضلاب تصفیه شده، تامین کنند.
وی با بیان اینکه باید خروجی این نشست صدور یک بیانیه و پشتیبانی و ایستادگی انجمن‌ها و NGOها از آن باشد، گفت: تعیین تکلیف سریع حدود طرح تفصیلی شهر همراه تضامین اجرایی آن، تمرکز بر برنامه‌های پنج ساله و جلوگیری از سوگیری‌های دفعتی در برنامه‌های پنج ساله در راستای ایجاد متوازن زیرساخت‌ها، قطع تخصیص‌های خوب آب از رودخانه به صنایع و لزوم تامین آب مورد نیاز خود از طریق بازچرخانی برخی از مواردی هستند که باید در این بیانیه آورده شود تا به مطالبه عمومی تبدیل و پیگیری شوند.
منبع:ایسنا
