ایران چطور به جایگاه برتر در آبرسانی رسید؟
نبض نفت-درصد دسترسی به آب شرب شهری و روستایی در ایران به ترتیب برابر با ۹۹.۸۳ و ۸۲ درصد است؛ این در حالی است که این شاخص‌ها به همین ترتیب در جهان اعداد ۸۵.۷ و ۵۹.۶ درصد و در میان کشورهای خاورمیانه ۸۳.۲ و ۶۹.۵ درصد را به خود اختصاص داده است.
آنطور که علی‌اکبر محرابیان، وزیر نیرو در این رابطه گفته به استناد جدیدترین گزارش بانک جهانی، بر اساس شاخص‌های توسعه جهانی، ایران در حوزه دسترسی به آب شرب در بخش شهری و روستایی در جهان و میان کشورهای منطقه در صدر جدول قرار داد. اقدامات عظیمی در حوزه آبرسانی و طرح‌های تامین آب انجام شده است و همچنان تلاش می‌کنیم طرح‌های آبرسانی کشور را هم در بخش شهری و هم در بخش روستایی با سرعت بالاتری پیش ببریم که برای هر دو آن نیز برنامه‌های را در دستور کار داریم. وضعیت آبرسانی به شهرها و روستاها به طور مداوم رصد می‌شود؛ خیلی از این طرح‌ها نیازمند توسعه هستند، در برخی روستاها طرح‌های مختلفی در قالب طرح جهاد آبرسانی در حال اجراست که مجموعه این اقدامات موجب می‌شود پایداری منابع آبی در تامین آب افزایش یابد.
وزیر نیرو با بیان اینکه در نقاطی که در طول این دو سال عملیات آبرسانی انجام شد با کمترین مشکل مواجه بودیم، اظهار کرد: مهم‌ترین کار سرعت بخشی به کارهای نیمه تمام است تا شهرها و روستاها از آب پایدار برخوردار باشند.
به گفته وی در شاخص سرعت تأمین آب شرب برای مردم، ایران در فهرست برترین کشورهای دنیا قرار گرفته است.
با شروع دولت سیزدهم با هدف آبرسانی به روستاهایی که یا فاقد آب سالم بهداشتی و یا نیازمند بازنگری در تأسیسات آبرسانی هستند، طرحی به وسعت روستاهای ایران برای رفع تشنگی آن‌ها با عنوان طرح جهاد آبرسانی تدوین و اجرا شده که باتوجه‌به اهمیت موضوع آبرسانی این طرح تبدیل به شورای جهاد آبرسانی روستایی شده است.
طرح جهادی آبرسانی به ۱۰ هزار روستای کشور یک ابر پروژه محسوب می‌شود که پیش از این سابقه نداشته و توسط دولت سیزدهم در حال اجرا است، اجرای این ابرپروژه ۳۰ هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد، یک میلیون خانوار و ۴ میلیون نفر جمعیت تحت پوشش این ابرپروژه قرار خواهند گرفت و حدود ۱۴ هزار و ۶۰۰ کیلومتر خط انتقال و ۱۴ هزار و ۷۰۰ کیلومتر شبکه با حفر ۷۰۰ حلقه چاه انجام می شود.
مشکل آب ۲۵۰۰ روستا برطرف شد
در این اقدام قرار بود بیش از ۷۰۰۰ پروژه توسط قرارگاه انجام شود که ۲۰۰۰ روستا به آن اضافه شد واز آن با عنوان طرح جهادی آبرسانی به ۱۰ هزار روستا در کشور یاد می شود، با اجرای این پروژه ۱۰ هزار و ۶۰۰ لیتر برثانیه آب در روستاهای مورد نظر تولید می شود. همچنین ۷۰۰ پیمانکار در آن ها فعال بوده و ۵۰۰ هزار تن مصالح مصرف خواهد شد. طبق گفته‌های میثم جعفرزاده ، رئیس مرکز جهاد آبرسانی از ابتدای دولت سیزدهم که بحث جهاد آبرسانی راه افتاد مشکل آب نزدیک به ۲۵۰۰ روستا به لحاظ کمی و کیفی برطرف شد، نکته اصلی این است که هم از محل اعتبارات محرومیت‌زدایی، ملی و استانی و هم از محل مجمع خیرین که اخیرا نیز بسیار قوت گرفته این کار انجام شده است.
وی با بیان اینکه در برنامه اول آبرسانی به حدود ۷۱۳۸ روستا در برنامه قرار گرفته، ۴۰ درصد پیشرفت کشوری پروژه محقق شده و اکنون تمرکز روی استان‌های خاص به خصوص سیستان و بلوچستان است. این استان ۱۷۵۱ روستا را در برنامه دارد و بیش از ۲۰ درصد پروژه در استان سیستان و بلوچستان تعریف شده، به خصوص در شمال سیستان اقداماتی در حال انجام است.
رئیس مرکز جهاد آبرسانی با بیان اینکه در استان کرمان، گلستان، گیلان، شرایط خیلی بهتر شده تنش آبی در استان خوزستان کمتر شده و حداقل به حوزه روستایی رسیده است به ویژه در حوزه آبرسانی شرایط بسیار خوب است، اظهار کرد: هر هفته بازدید ناظرین از عملکرد روند پروژه صورت می‌گیرد و برای رفع موانع جلساتی با حضور استانداران برگزار می‌شود
جعفرزاده با بیان اینکه باتوجه به اینکه آبرسانی به عشایر بر عهده سازمان امور عشایر است اما وزارت نیرو نیز در بعضی از مناطق به این سازمان کمک می‌کند، اظهار کرد: باتوجه به اهمیت آبرسانی روستایی لازم است تا تامین اعتبار و تامین مواد اولیه به صورت جدی پیگیری شود که در این حوزه نیز اقدامات در حال انجام است.
وی با بیان اینکه برنامه ریزی برای آبرسانی به ۱۰ هزار روستا در دستور کار است، فاز اول طرح در برخی استان‌ها تمام شده و تمرکز را روی استان‌های دیگر می‌گذاریم به طور مثال در استان زنجان کار آبرسانی به اتمام رسیده و طرح‌های بهره‌برداری را پیش می‌بریم. سرعت همچنان ادامه دارد و باید بتوانیم از این سرعت استفاده لازم را داشته باشیم.
آب به ۱۶ هزار روستا می‌رسد
وزارت نیرو از ابتدای فعالیت دولت سیزدهم موفق به بهره‌برداری از ۱۲ واحد تصفیه‌خانه آب و طرح آبرسانی، بهره‌برداری از ۶ سامانه نمک‌زدایی به ظرفیت ۵۴ هزار متر مکعب در روز، بهره‌برداری از ۲۴ واحد تصفیه‌خانه فاضلاب به ظرفیت ۶۶۳ هزار متر مکعب در روز، تجهیز ۲۱ و۸۴۷ حلقه چاه کشاورزی به کنتورهای هوشمند، اصلاح و تعدیل پروانه‌های ۳۹ هزا رو ۷۲۹ حلقه چاه کشاورزی شده است.
پیشبرد عملیات اجرایی پروژه جهادی آبرسانی به ۱۰ هزار روستای دارای تنش آبی و آبرسانی به تعداد ۳۲۶۰ روستا تا کنون، بازچرخانی پساب به میزان۳۲۴ میلیون مترمکعب در سال برای استفاده در مصارف صنعتی یا سایر متقاضیان، ذخیره‌سازی مناسب آب در مخازن سدهای نیروگاه‌های برق آبی باوجود کاهش ورودی سدها و تدوین نقشه راه پیاده‌سازی مدیریت حوضه‌های آبریز و ساختار عملیاتی کردن آن از دیگر اقدامات دولت سیزدهم است.
اگرچه هدف‌گذاری ابتدایی این پروژه آبرسانی به ۱۰ هزار روستای دارای تنش آبی بود، اما به دنبال سرعت بالای اجرای پروژه‌ها در یک سال نخست و با نظر مثبت هیأت دولت تعداد روستاهای هدف این پروژه به ۱۶ هزار روستا افزایش یافت.
در این بین استان سیستان و بلوچستان با ۱۷۵۱ روستا بیشترین تعداد روستاهای هدف را به خود اختصاص داده است. بررسی‌های بیشتر نشان می‌دهد در حال حاضر آبرسانی به چیزی حدود ۳۰۰۰ روستا از ۱۰ هزار روستای فاز اول نهایی شده و عملیات آبرسانی به دیگر روستاها نیز با سرعت و قدرت در حال اجرا است.
بر اساس تازه‌ترین گزارش‌ها عملیات آبرسانی به روستاهای هدف در دو استان زنجان و البرز بیش از ۹۴ درصد پیشرفت داشته و پیش‌بینی می‌شود ظرف ماه‌های آینده تمامی پروژه‌های آبرسانی به روستاهای این دو استان تکمیل شود.
همچنین اجرای پروژه‌های آبرسانی به روستاهای هدف در استان‌های مرکزی، کهگیلویه و بویراحمد، قم، فارس، ایلام و آذربایجان شرقی بیش از ۶۰ درصد و آبرسانی به روستاهای هدف در استان‌های دیگری مانند یزد، همدان، لرستان، سمنان، خراسان جنوبی و بوشهر نیز با پیشرفت ۵۰ درصدی همراه است.
به طور کلی و در فاز اول اجرای این طرح باید ۵۴۰۶ لیتر بر ثانیه آب برای روستاهای هدف تأمین شود که تا هم اکنون عملیات تأمین ۱۱۸۷ لیتر بر ثانیه آب به پایان رسیده، همچنین از ۱۰هزارو ۸۳۹ کیلومتر خط انتقال و ۱۰ هزار و ۹۸ کیلومتر شبکه توزیعی که باید برای تکمیل فاز اول این طرح اجرا شود، تا کنون اجرای ۳۰۰۱ کیلومتر خط انتقال و ۲۶۲۴ کیلومتر شبکه توزیع نهایی شده است.
شایان ذکر است؛ با اجرای کامل این طرح، شاخص برخورداری از آب شرب روستایی کشور از ۸۰ درصد به ۹۰ درصد ارتقا می‌یابد.
منبع:ایسنا
