بررسی روند توسعه میدان های گازی مشترك در دولت سیزدهم

به گزارش نبض نفت به نقل از روابط عمومی شرکت ملی نفت ایران، بر اساس اولویت‌بندی های توسعه ای میدان های مشترک گازی در شرکت ملی نفت ایران، اقدام های گسترده‌ای در دولت سیزدهم انجام شده که از میان آنها می توان به تحقق تولید حداکثری از میدان گازی پارس جنوبی به عنوان مهم‌ترین میدان مشترک کشور به رکورد ۷۰۵ میلیون مترمکعب در روز اشاره کرد.

افزون بر این، هم اکنون اقدام های اجرایی مرتبط با فازهای ۱۱، ۱۳، ۱۴، ۱۶، و ۲۲-۲۴ با ارزش تقریبی ۶ میلیارد دلار با شدت و سرعت در حال انجام است تا حتی به میزان تولید بیشتری دست یابیم.

در ادامه به بهانه هفته دولت، اقدام های انجام شده در حوزه توسعه میدان های مشترک گازی ایران با کشورهای قطر و عربستان را به تفکیک و با جزییات بیشتر از نظر می گذارنیم:

* طرح  توسعه فاز 11 پارس جنوبي

توسعه فاز 11 میدان گازی مشترک پارس جنوبی به عنوان مرزی‌ترین فاز این میدان، به دلیل مسائل قراردادی، در دولت قبل از سرعت پیشرفت کمی برخوردار بود. در دولت جدید با پیگیری جدی شرکت ملی نفت ایران چالش ها برطرف و توسعه این فاز مشترک با کشور قطر تسریع شد.

بر اساس طرح اولیه می‌بایست ظرف مدت یک سال سکوی جدیدی برای بهره‌برداری از این فاز ساخته می‌شد که با تدبیر وزارت نفت و شرکت ملی نفت ایران، تصمیم بر انتقال سکوی 12C به موقعیت 11B گرفته شد و ضمن تسریع در بهره‌برداری، توليد گاز از این میدان مرزی نیز در شهریورماه امسال محقق شد.

* احداث تأسیسات فشار افزايي میدان گازی پارس جنوبی

براي نخستین بار در تاريخ توليد از ميدان گازي پارس جنوبي در دولت سيزدهم شاهد توليد حداكثري 705 ميليون مترمكعبی گاز در روز از این میدان بودیم؛ این در حالی است که همسايه قطري روزانه حدود 625 ميليون مترمكعب توليد داشته است.

پروژه فشارافزايي دو كشور ايران و قطر در مرحله انجام مطالعات مفهومي، مطالعات پايه و طراحي است. مطالعات امکان‌سنجی و طراحی مفهومی تأسیسات فشارافزایی در دریا و خشکی نیز هم اکنون انجام شده و قرارداد طراحي مهندسی پایه تأسیسات یادشده با مشاوران ذیصلاح داخلی و بین‌المللی منعقد شده است.

در نظر است تأسیسات فشارافزايي در چهار هاب، با ظرفيت كل 340 ميليون مترمكعب در روز احداث شود كه کار ساخت آن، پس از انجام مطالعه مهندسی پایه و پایه پیشرفته و تهیه اسناد مناقصه EPC هاب اول و همچنین برگزاری مناقصه و تنفیذ قرارداد EPC هاب اول، از سال آینده آغاز می شود. در این راستا یک واحد تأسیسات فشار افزایی به صورت آزمایشی توسط شرکت OTC ایران در حال ساخت است.

در ضمن، تیرماه سال گذشته تفاهمنامه‌ای با شرکت گازپروم روسیه منعقد شده که طی آن، شرکت گازپروم ضمن مطالعه این میدان، پیشنهاد فنی خود را ظرف مدت حداکثر یکسال در خصوص نحوه فشار افزایی میدان گازی پارس جنوبی ارائه خواهد کرد.

* تكميل پالايشگاه فاز 14 میدان مشترک پارس جنوبی

در ابتدای دولت سیزدهم طرح 2.5 میلیارد دلاری احداث پالایشگاه فاز 14 میدان مشترک پارس جنوبی، به دلایل مختلف از جمله عدم تأمین کالاهای اساسی طرح و ضعف پیمانکاران و مشکلات کارگری به کندی پیش می‌رفت. با روی کار آمدن دولت جدید، ضمن بهبود وضعیت حقوق و دستمزد و خدمات رفاهی قریب به 8000 کارگر فعال در این پروژه و ایجاد سازوکار مناسب به منظور تأمین کالا و پرداخت مبالغ ارزی به سازندگان و تأمین‌کنندگان کالا در حداقل زمان ممکن، نخستین ردیف شیرین سازی پالایشگاه فاز 14 در زمستان 1400 و پس از گذشت 11 سال از زمان شروع به کار پروژه راه‌اندازی شد.

افزون بر این راه‌اندازی دومین و سومین ردیف شیرین سازی این پالایشگاه در سال 1401 محقق شد. پیش‌بینی می‌شود راه‌اندازی ردیف‌ چهارم این پالایشگاه نيز امسال محقق شود.

* احداث خط لوله جديد زیردریایی فاز 16     

خط لوله دریایی فاز 16 در سال‌های گذشته به دلیل آسیب دیدن خارج از سرویس بود که این مشکل در دولت سیزدهم از طریق تامین 110 کیلومتر خط لوله 32 اینچ و اتصال آن به خط لوله خشکی در حال مرتفع شدن است که در نهایت منجر به تولید مطمئن و پایدار روزانه 28 میلیون مترمکعب گاز می شود.

* حفر، تكميل و توليدي کردن 70 حلقه چاه در میدان پارس جنوبی

با هدف تولید حداکثری از فازهای در حال بهره برداری میدان مشترک پارس جنوبی؛ موقعیت های تولیدی جدید در میدان شناسایی و حفاري 35 حلقه چاه درون میدانی جدید جهت امکان برداشت از نواحی تخلیه نشده و با استفاده از سکوها، خطوط لوله و تاسیسات موجود در دستور كار حفاری سالیانه شرکت بهره‌بردار قرار گرفته كه به تدریج از سال 1402 تا پنج سال آتی حفاری و در مدار قرار خواهند گرفت. همچنین به منظور تثبیت تولید از چاه های در حال بهره برداری، اسیدکاری 400 حلقه چاه در برنامه عملیات قرار دارد.

به منظور افزايش تولید و انعطاف‌پذیری عملياتي نیز با تامين 150 كيلومتر لوله مغزي درون چاهی ساخته شده از آلیاژهای خاص مقاوم در برابر خوردگی، تکمیل 35 حلقه چاه باقيمانده در سکوهای فعلی و در سرویس قرار گرفتن چاه‌ها محقق خواهد شد.

* بازيابي چاه‌های موقعيت 13A

عملیات بازیابی چاه‌های آسیب‌دیده در موقعیت سکوی 13A که به دلیل برخورد شناور خارجی در سال 1395 آسیب‌دیده بود؛ با Endorsement مطالعات و تأمین اقلام بسیار خاص، توسط قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا آغاز شده و برداشت گاز به میزان 14 م.م.م.ر در زمستان سال جاری محقق می شود.

* حفر چاه‌های اكتشافي جدید

بررسی و ارزيابي ذخایر خارج از محدوده بلوک‌بندی فعلي پارس جنوبي با حفاري چاه‌هاي توصيفي- تحديدي جدید در حال انجام است تا در صورت اثبات ذخایر مناسب، توسعه در دستور کار قرار گیرد. حفاری چاه نخست خاتمه یافته و برنامه ریزی برای حفاری 2 حلقه چاه دیگر در خارج از بلوک بندی فعلی در دست انجام است.

 * مرکاپتان زدایی پارس جنوبی

در این طرح سه واحد مرکاپتان زدایی در فازهای 2-3؛ 4-5 و 9-10 با ظرفیت 80 هزار بشکه در روز احداث می شود. هم اکنون نیز واحد DMC فازهای 2-3 احداث شده و در حال بهره برداری است. همچنین بخش قابل توجهی از اقلام و تجهیزات احداث واحد DMC فازهای 4-5 و 9-10 خریداری شده و در عسلویه قرار دارد.
 
* برنامه توليد گاز هليوم از پارس جنوبي

با توجه به نیاز صنعتی، پزشکی و تحقیقاتی کشور به گاز هلیوم و تأمین آن از طریق واردات و از طرفی استخراج هلیوم از گاز تولیدی میدان پارس جنوبی توسط کشور قطر، در دولت سیزدهم استخراج هلیوم از میدان پارس جنوبی و  سایر میدان ها در دستور کار شرکت ملی نفت ایران قرار گرفته است.

بر این اساس با انتشار فراخوان از شرکت های دانش بنیان برای تولید Mini LNG و گاز هلیوم دعوت شد تا نسبت به انجام مطالعات، سرمایه‌گذاری و اجرا در این حوزه اقدام کنند. در این فراخون 22 شرکت ایرانی و خارجی اعلام آمادگی کردند.

همچنین به منظور انجام مطالعات اوليه، نمونه‌گيري از گاز ميدان و ساماندهي شركت‌هاي متقاضي در فراخوان یاد شده، قراردادي با يكي از شركت‌هاي دانش بنيان زير مجموعه دانشگاه صنعتي شريف منعقد شد و بدين ترتيب توليد هليوم از ميدان گازي پارس جنوبي براي نخستین بار وارد فاز مطالعاتي شد.

* توسعه میدان گازی بلال

طرح توسعه میدان گازی بلال با هدف تولید روزانه 14 میلیون متر مکعب گاز غنی و 15 هزار بشکه میعانات گازی از سوی شرکت پتروپارس در قالب قرارداد GC در حال اجراست.

همزمان با آغاز به کار دولت سیزدهم و اعلام تسریع در اجرای پروژه از سوی شرکت ملی نفت ایران، با استقرار دکل عملیات حفاری یک حلقه چاه توصیفی- اکتشافی در شهریور سال گذشته آغاز شد. همچنین شركت صدرا به عنوان پیمانکار ساخت جکت انتخاب و فعالیت‌های مهندسی آن در دست اقدام است. پیش‌بینی می‌شود که این طرح توسعه ای در زمستان 1403 به بهره‌برداری برسد.

* میدان گازی فرزاد B

قرارداد بیع متقابل توسعه میدان فرزاد ب با شرکت پتروپارس منعقد شده و با توجه به اخذ مجوز شورای اقتصاد در خردادماه 1402، به زودی تنفیذ می شود.

گفتنی است که به منظور تسریع در آغاز عملیات اجرایی با پیگیری جدی شرکت ملی نفت ایران و تعریف مرحله مقدماتی توسعه میدان، مطالعات زمين‌شناسي، مدل‌سازي مخزن و طراحي و جانمایی چاه‌ها، تدوین طرح جامع توسعه ميدان، مطالعات مفهومی تاسیسات سطحی در دریا و خشکی و انتخاب سناریوی بهینه، بسترشناسی دریا، لرزه نگاری به منظور تشخیص تله های گازی پر خطر سطحی‌انجام شده است. طراحی مفهومي نیز  از سوی شركت پتروپارس در حال انجام است.

طی این طرح 8 حلقه چاه حفاری شده و دو سکوی دریایی و یک خط لوله 36 اینچ به طول 230 کیلومتر احداث خواهد شد. هدف از این طرح تولید روزانه 28.3 میلیون متر مکعب گاز ترش و 5000 بشکه میعانات گازی در مرحله نخست در پاییز 1404 با سرمایه‌گذاری حدود 2 میلیارد دلار است.

همچنین در قالب قرارداد بیع متقابل با شرکت پتروپارس، ساخت یک جکت جهت نصب در میدان فرزاد ب و به موازات آن (به منظور مدیریت زمان)، حفاری یک حلقه چاه تحدیدی-توصیفی در دستور کار قرار گرفته است، که تفاهم نامه ساخت و نصب جکت میان شرکت های پتروپارس و تاسیسات دریایی در حاشیه نمایشگاه بین المللی نفت و گاز در اردیبهشت ماه 1402 امضا شد و اخذ ردیف بودجه و مصوبه حفاری یک حلقه چاه مورد اشاره، در شرکت ملی نفت ایران در دست بررسی و نهایی سازی است.

* تعویض خط لوله مخزن گازی سلمان

با توجه به توسعه مخزن گازی میدان سلمان؛ آسیب دیدگی خط لوله انتقال گاز سکو به جزیره سیری موجب توقف و محدودیت‌های تولید از مخزن می شد که در این راستا در گام نخست در حداقل زمان ممکن تعمیرات خط‌ لوله انجام و برداشت از مخزن از سر گرفته شد.

همچنین براساس گزارشات فنی و عدم پایداری عملیات خط‌لوله به دلیل آسیب‌دیدگی‌های متعدد و عدم النفع توقف تولید از میدان در بازه‌های تعمیرات خط لوله، تعویض خط لوله موجود در دستور کار شرکت ملی نفت در دولت سیزدهم قرار گرفت که با صدور مصوبات لازم در مرحله مناقصه است. همچنین بسته سرمایه گذاری جهت افزایش تولید گاز به منظور دستیابی به تولید 500 میلیون فوت مکعب در روز  و انتقال آن از سکوی KPP به جزیره سیری تهیه شده است.