پتروشیمی دماوند؛ صنعت دوستدار محیط زیست
حجت عبداللهی‌پور
به گزارش نبض نفت حفظ محیط زیست همواره یکی از وظایف مهم صنایع بزرگ و کوچک نفت و گاز است که بایستی در فعل و انفعالات شیمیایی و تولیدات خود به آن توجه داشته باشند. متاسفانه بسیاری از صنایع مستقر در منطقه عسلویه که جایگاه مهمی و تاثیرگذاری در صنعت پتروشیمی ایران و صادرات محصولات صنعتی داشته و دارند، همچنان در فلرسوزی و آلودگی هوا نقش‌آفرینی می‌کنند و سهل‌انگارانه از مبدل شدن صنعت سبز خودداری می‌کنند و به‌واسطه داشتن فلرهای آلاینده در تولید گازهای سمی نهایت اهتمام را دارند. مصیبت اینجاست که بسیاری از این صنایع آلاینده با استفاده از لابی‌های قوی در برخی از رویدادهای محیط زیستی عنوان صنعت سبز را در سال‌های گذشته از آن خود کرده‌اند و برای کار نکرده مورد تجلیل قرار گرفته‌اند. این در حالی است که آن‌ها عملا با فلرهای کشنده خود در طول سال دوده‌ها و گازهای خطرآفرینی را راهی آسمان و محیط پیرامونی خود می‌کنند. در این بین، اما حقیقتا برخی از صنایع با مجهز شدن به دانش‌های روز و استفاده از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان در اجرای طرح‌های محیط‌زیستی برای تضمین سلامت محیط و انسان‌های ساکن در آن منطقه در حال پیش رفتن به سمت تولید انرژی سبز هستند.
طبیعتا پتروشیمی‌های مستقر در جنوب استان که هنوز آلاینده هستند چاره‌ای جز استفاده از فناوری‌های روز برای تبدیل شدن به صنعت سبز ندارند. در این راستا، پتروشیمی‌ها برای ارتقای بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها، بهینه‌سازی فرآیندها برای کاهش زمان و هزینه‌ها، تامین قطعات تجهیزات، تحقیق و توسعه، کمک به رقابت‌پذیری در بازار جهانی و... می‌توانند از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی بهره بگیرند که در سال‌های اخیر پا به عرصه گذاشته‌اند و بر پایه تخصص و دانش ایرانی و به‌کارگیری فناوری‌های نوین راهکارها و طرح‌های خلاقانه و کم‌هزینه‌ای را برای تبدیل شدن صنایع آلاینده به صنایع سبز دارند. خوشبختانه با توجه به تاکید مقتام معظم رهبری بر لزوم دانش‌بینان شدن صنایع بزرگ، برخی از پتروشیمی‌های مستقر در عسلویه در/ با همکاری شرکت‌های دانش‌بنیان و پارک‌های علم و فناوری کشوری و استانی گام‌های محکمی در این زمینه برداشته‌اند. نظیر پتروشیمی دماوند انرژی عسلویه. این پتروشیمی که اهتمام ویژه‌ای برای تبدیل شده به صنعت سبز و دانش‌بنیان دارد، به تازگی به‌عنوان بزرگ‌ترین طرح یوتیلیتی متمرکز کشور در فاز دو پتروشیمی‌های منطقه پارس، در سومین رویداد پتروفن با ارائه خدمات به بیش از ۱۷ مجتمع پتروشیمی، موفق به کسب جایزه «نوآور سبز» شده است. این جایزه بر اساس مدل بومی‌سازی شده جایزه جهانی نوآوری WIA در ۱۱ محور برگزار شد و دماوند انرژی با طرح نوآورانه خود در زمینه «حذف ترکیبات نیتروژن‌دار در تصفیه‌خانه‌های پساب متمرکز صنعت پتروشیمی»، از میان بیش از ۵۰ شرکت فعال پتروشیمی در کشور، به عنوان شرکت برتر در محور «نوآور سبز» انتخاب شد.
از ویژگی‌های بارز این شرکت می‌توان به نداشتن فلر و پساب شیمیایی در فعل و انفعلات شیمیایی خود اشاره کرد. دماوند انرژی دارای یک تصفیه‌خانه متمرکز با طراحی و نوآوری متفاوت از سایر یوتیتیلی‌های متمرکز در منطقه است که منجر به افزایش قدرت مانور و بهبود فرایند تصفیه می‌شود. عملکرد نیروگاه برق و بخار این مجتمع همواره مطابق با استانداردهای محیط زیستی بوده و احتراق در آن به طور کنترل شده انجام می‌شود. در راستای مدیریت اثرات محیط زیستی، پروژه ردپای کربن با رویکرد LCA (تحلیل چرخه حیات) در این شرکت انجام شده و برنامه‌هایی بر اساس نتایج این پروژه تدوین شده است. همچنین، ماژول دوم تصفیه‌خانه در حال ساخت است و برای اولین بار، یک تانک اصلی ذخیره و متعادل‌سازی پساب با ظرفیت بیش از ۲۲ هزار متر مکعب به صورت چند بخشی طراحی شده تا امکان تعمیرات و پوشش‌گذاری برای پیشگیری از انتشار آلاینده‌های گازی از پساب دریافتی فراهم شود. تمهیدات طرح مدیریت VOC نیز در ماژول دوم تصفیه‌خانه لحاظ شده است.
اما اقدامات محیط زیستی این پتروشیمی تنها منحصر به اجرای طرح‌های سازگار با محیط زیست خلاصه نمی‌شود، بلکه این پتروشیمی در کاشت ۱۰ هکتار درخت حرا در شهر بیدخون مشارکت فعال داشته و اقدام به طراحی و اجرای ۳ هکتار فضای سبز در مجتمع خود کرده است. روش تولید آب صنعتی در این شرکت با استفاده از روش اسمزمعکوس و فیلتر بزرگ صنعتی و به بدون نیاز به احتراق و انتشار کربن و آلودگی هوا انجام می‌شود. طرح بازگردانی پساب تصفیه شده به فرایند تولید نیز در دست مطالعه است که می‌تواند به بهبود بیشتر عملکرد زیست‌محیطی این شرکت کمک کند. شرکت دماوند انرژی عسلویه با این دستاوردها، نه‌تنها به توسعه پایدار صنعت پتروشیمی کمک می‌کند؛ بلکه الگویی برای سایر شرکت‌ها در زمینه حفاظت از محیط زیست و نوآوری‌های زیست‌محیطی به‌شمار می‌رود.
