بازگشت ایران به قله تصمیم‌گیری اوپک
به گزارش نبض نفت - دولت یازدهم که سر کار آمد، تولید و صادرات نفت
ایران اوضاع خوبی نداشت، صادرات نفت خام اندکی بیشتر از یک میلیون بشکه در روز و
تولید نفت هم به کمتر از ۳ میلیون بشکه در روز رسیده بود.
این جایگاه برای ایران به‌عنوان یکی از موسسان کشورهای تولیدکننده نفت
(اوپک) قابل قبول نبود. از همین رو، بیژن زنگنه، در نخستین حضور خود به عنوان وزیر
نفت دولت یازدهم در اوپک در ۱۳ آذرماه ۱۳۹۲ (در یکصد و شصت و چهارمین
نشست اوپک) صراحتا اعلام می‌کند: «حتی اگر بهای جهانی نفت خام به سطوح ۲۰ دلار
برای هر بشکه برسد من از حق ایران برای افزایش تولید روزانه ۴ میلیون بشکه نخواهم
گذاشت.»
این اظهارات زنگنه، پس از هشت سال دوری از نشست‌های اوپک به مذاق برخی
از کشورهای این سازمان که توانسته بودند حق ایران را در اوپک و بازارهای جهانی نفت
بگیرند، خوش نیامد، علی النعیمی، وزیر وقت نفت عربستان در نشست ۱۶۴ اوپک بلافاصله
به این اظهارات زنگنه واکنش نشان داد: «وزیر نفت ایران به واقع چنین حرفی زده
است!»
در سایه بی‌تدبیری‌های گذشته، سهم تولید نفت ایران در اوپک از سوی
برخی اعضای دیگر گرفته شد، زیرا وزیر نفت دولت دهم در کنفرانس دسامبر ۲۰۱۱ (آذرماه
۱۳۹۰) پای نامه‌ای را امضا کرده بود که بر اساس آن سقف تولید اعضا برداشته شد و به
این ترتیب ایران که به دلیل تحریم‌ها تولیدش افت کرده بود، میدان را به سایر رقبا
از جمله کشورهای عربی واگذار کرد.
در سال ۲۰۱۱ (۹۰ - ۸۹) سیستم سهمیه‌بندی پیشین اوپک که سقف تولید هر
کشوری را جداگانه تعیین می‌کرد با رأی مثبت نمایندگان وقت ایران در کنار دیگر آرا
لغو شد. این موضوع به پیشنهاد کشورهای عربی و به بهانه وارد کردن عراق به سیستم
کلی سهمیه‌بندی و با پشتیبانی برخی دیگر از کشورها در آن زمان برقرار شد.
جایگاه ایران در اوپک از نگاه زنگنه، که در سال‌های حضورش در اوپک از
جمله تصمیم‌گیران اصلی بود، مناسب نبود و وی تلاش کرد از همان نشست نخست با جدیت و
بی‌پروا از حق ایران دفاع کند، آنجا که خبرنگاری در نشست ۱۶۴ اوپک از او می‌پرسد
چنانچه بازار با مازاد عرضه روبه‌رو شود، قیمت‌ها پایین می‌آید و او اعلام می‌کند:
«این مشکل آن دسته از کشورهایی است که نفت اضافی وارد بازار می‌کنند، اما در هر
حال فکر می‌کنم که اوپک عاقل است و در زمان‌های مختلف این تدبیر و عقلانیت خود را
نشان داده است.»
این پافشاری وزیر نفت در اوپک و رسیدن به جایگاه واقعی ایران در این
سازمان با وجود کارشکنی برخی دلواپسان داخلی، تا بدانجا ادامه یافت که در نشست
یکصد و هفتاد و یک اوپک در ۱۰ آذرماه ۱۳۹۵ ایران توانست با اقتدار احقاق حق کند و
بار دیگر به قله تصمیم‌گیری اوپک بازگردد. ایران در این نشست توانست مجوز افزایش
تولید ۹۰ هزار بشکه نفت در روز را دریافت کند، در حالی‌که سایر اعضا موظف به کاهش و
تثبیت تولیدشان شدند.
بر اساس تصمیم نشست ۱۷۱ اوپک، اعضای این سازمان مکلف شدند یک میلیون و
۲۰۰ هزار بشکه کاهش تولید دهند و آن را به ۳۲ میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه در روز
برسانند؛ همه کشورها موظف شدند ۴,۵ درصد از آخرین تولید خود را که بر پایه ماه
اکتبر ۲۰۱۶ است کاهش دهند جز ایران. پایه تولید نفت خام ایران، پس از ماهها جنگ
روانی، درگیری، آمد و رفت و بحثهای فراوان و اعصاب
خرد کن، سرانجام بر مبنای بالاترین رقم تولید تاریخی ایران در سال ۲۰۰۵ بر مبنای
گزارش منابع ثانویه، ۳ میلیون و ۹۷۵ هزار بشکه در روز در نظر گرفته شد و بر این
اساس، موافقت شد ایران تولید خود را به طور میانگین ۹۰ هزار بشکه نسبت به رقم ماه
اکتبر، در ۶ ماه آینده که دوره اعتبار این تصمیم است، افزایش دهد.
این توافق که با ایستادگی ایران در مقابل طرح فریز نفتی از سوی چهار
کشور عربی عضو اوپک کلید خورد نه تنها سازمان کشورهای صادرکننده نفت را به قله
تصمیم‌گیری نفت جهان بازگرداند، بلکه سبب حذف مازاد عرضه و کاهش ذخیره‌سازی نفت
جهان و ایجاد تعادل در بازار نفت شد. گزارش ماه آوریل اوپک حاکی از تعهد بیش از ۱۰۰
درصدی اعضای اوپک و غیر اوپک به اجرای توافق است.
منبع:شانا
