جان تازه در صنعت نفت با «آزادسازی تجهیزات»

نبض نفت - دولت یازدهم که سرکار آمد، توسعه و تولید از میدان مشترک پارس جنوبی هم مانند بسیاری از بخش‌های صنعت نفت وضع خوبی نداشت. تولید از این مشترک گازی در پنج ماه نخست سال ۹۵، ۲۴۰ میلیون مترمکعب در روز بود و سوخت مایع بخش مهمی از سوخت مصرفی نیروگاه‌ها را تشکیل می‌داد.

توسعه این میدان مشترک با آغاز به‌کار دولت یازدهم به صورت جدی در دستور کار قرار گرفت و با توجه به محدودیت منابع، توسعه فازها اولویت‌بندی شد و پیش از اجرای برجام با بهره‌برداری فازهای ۱۲ و ۱۵ و ۱۶ پارس جنوبی که اجرای آن ۹ سال به درازا کشید، تولید از این میدان مشترک به ۴۰۰ میلیون مترمکعب در روز رسید.

برجام که دی ماه ۹۴ اجرایی شد و دنیا روی خوشش را به ایران نشان داد، شرکت‌های بزرگ بین‌المللی رو به سوی ایران آوردند. زیمنس آلمان یکی از این شرکت‌ها بود که بلافاصله بعد از برجام تجیهزات سفارش شده ایران برای توسعه پارس جنوبی و پالایشگاه ستاره خلیج فارس را که به دلیل تحریم مسدود کرده بود، آزاد کرد. کمپرسورهای تبریدی، کمپرسورهای تثبیت میعانات گازی، الکترو کمپرسورها و مبدل‌های حراراتی بر خی از این تجهیزات بودند.

با آزادسازی تجهیزات، روند کار در پارس جنوبی سرعت گرفت و فروردین ماه ۱۳۹۶ با بهره‌برداری از ۶ فاز متعارف پارس جنوبی (۱۷ و ۱۸، ۱۹ و ۲۰، ۲۱) تولید گاز از  این میدان به بیش از ۵۵۰ میلیون مترمکعب رسید. با افزایش تولید از پارس جنوبی نه تنها برداشت ایران از میدان پارس جنوبی با قطر برابر شد، بلکه ایران توانست در مقابل زیاده‌خواهی ترکمنستان در زمستان ۹۵ بایستد و با مدیریت مصرف، زمستان گرمی را پشت سر بگذارد. افزایش تولید گاز همچنین سبب شد رکورد تازه‌ای در گازرسانی روستایی ثبت شود و مصرف سوخت مایع در نیروگاه‌ها از ۴۳ درصد سال ۹۲ به زیر ۱۰ درصد برود.

آزادسازی تجهیزات پس از برجام، افزون بر سرعت بخشیدن به اجرای پروژه در پارس جنوبی، سبب تحرک در پالایشگاه ستاره خلیج فارس نیز شد. اجرای این پالایشگاه که از آن به‌عنوان یک نمونه ناکارآمد در مدیریت پروژه (کیفیت، زمان، هزینه) پیش از آغاز به کار دولت یازدهم یاد می‌شود با گشایش‌های پسابرجامی و تزریق منابع سرعت گرفت و فاز نخست آن اردیبهشت ماه پارسال وارد مدار تولید شد و  فاز دوم آن نیز هم اکنون آماده بهره‌برداری رسمی است.

با راه‌اندازی پالایشگاه ستاره خلیج فارس، علاوه بر افزایش تولید بنزین، از خام‌فروشی میعانات‌گازی نیز جلوگیری شد (مصرف روزانه هر فاز پالایشگاه ستاره خلیج فارس ۱۲۰ هزار بشکه است). یادمان نرود ایران در دوران تحریم مجبور به ذخیره ۷۵ میلیون بشکه میعانات گازی روی آب شد که اگرچه بعد از برجام به‎تدریح آن را به فروش رساند، اما هزینه زیادی به نفت تحمیل شد. اگر ستاره خلیج فارس که از ۸۳ سال آغاز شد در دولت نهم و دهم به سرانجام می‌رسید، نه تنها این هزینه به شرکت ملی نفت ایران تحمیل نمی‌شد، بلکه ایران مجبور نبود برای واردات بنزین در آن مقطع  به درو دیوار بزند.

با راه‌اندازی‌کامل پالایشگاه ستاره خلیج فارس اما روزانه ۳۶۰ هزار بشکه میعانات گازی به آن اختصاص خواهد یافت. هم اکنون نیمی از تولید روزانه ۶۵۰ هزار بشکه‌ای میعانات گازی در داخل مصرف می‌شود.

تحریم هزینه‌های فنی و مالی زیادی به صنعت نفت ایران تحمیل کرد و افزون بر این که هزینه اجرای پروژه‌ها و زمان آن را افزایش داد، صنعت نفت ایران را از دستیابی به فناوری‌ محروم ساخت.

منبع: شانا