تحریم های آمریکا بر قراردادهای سواپ گازی ایران چه تاثیری دارد؟
به گزارش نبض نفت به نقل از پایگاه
خبری ینی شفق، به دنبال تصمیم دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا مبنی بر خارج شدن
از برجام و بازگشت تحریم های ثانویه علیه شرکت های طرف همکاری با ایران، شرکت های
خارجی ممکن است به دلیل فعالیت در ایران دسترسی خود به نظام بانکی آمریکا را از
دست بدهند و این بدان معناست که آنها دیگر قادر به استفاده از دلار در معاملات بین
المللی خود نخواهند بود.
این تحریم ها، آینده قراردادهای سواپ گازی ایران با کشورهای مختلف از
ترکمنستان تا گرجستان و پاکستان را نیز با تردید مواجه می سازد. ایران طی سال های
گذشته قراردادهای سواپ گازی دوجانبه با آذربایجان منعقد نموده است. اما آذربایجان
مورد خاصی است که دولت آمریکا تمایل به وضع تحریم در آن مورد را ندارد، در حالی که
پاکستان و به ویژه گرجستان موارد ویژه ای محسوب نمی شوند و ممکن است از تحریم های
جدید آمریکا تاثیر بپذیرند. این از آن جهت است که منطقه خودمختار نخجوان آذربایجان
در میان ایران و ارمنستان قرار گرفته و تنها چند کیلومتر با ترکیه مرز مشترک دارد،
و گزینه دیگری برای تامین گاز جز ایران ندارد.
در سال 2005، آذربایجان موافقتنامه ای برای تامین گاز نخجوان با ایران
منعقد نمود. در سال 2005، آذربایجان در عوض گاز دریافتی از ایران، شروع به صادرات
مقادیر کمی گاز به این کشور کرد که به مصرف استان های شمال غربی این کشور می رسید.
این مبادلات تجاری تا به امروز پابرجا بوده است.
در سال 2007، ایران شروع به ارسال گاز به ارمنستان نمود. گرجستان نیز
از اواخر سال 2008 صادرات برق تولید شده از انرژی های هیدروکربنی به ایران از طریق
شبکه برق ارمنستان را آغاز نمود.
ایران اکنون پیشنهاد کرده که گرجستان گاز ایران را از طریق ارمنستان
به عنوان سواپ گاز صادراتی ترکمنستان به ایران بپذیرد. این ساز و کار عملا موجب
ایجاد یک تجارت گازی بین ترکمنستان و گرجستان خواهد شد و با به خطر انداختن خط
لوله گاز ترانس کاسپین به ترکیه لطمه خواهد زد. از سوی دیگر پروژه ترانس کاسپین یک
پروژه مورد توجه اتحادیه اروپا نیز هست که قرار است در سال 2021 به بهره برداری
برسد.
در طی 5 سال گذشته، همکاری های گرجستان با ایران در حوزه انرژی افزایش
یافته است، اما اکنون شرکت های گرجی باید راهی برای خروج از بازار ایران بیابند.
در غیر اینصورت شرکت های گرجی و بانک های مهم گرجستان ممکن است گرفتار تحریم های
دولت آمریکا شوند.
از سوی دیگر پیشنهاد ایران به ترکمنستان برای سواپ گاز ارسالی اش به
ایران با گاز ارسالی ایران به پاکستان نیز چشم انداز خط لوله انتقال گاز
ترکمنستان- افغانستان- پاکستان- هند (تاپی) را تهدید می کند. اما آن بخش از خط
لوله انتقال گاز از ایران به پاکستان که در خاک پاکستان واقع شده احداث نشده است و
از این رو، این ساز و کار سواپ در کوتاه مدت قابل اجرا نیست.
همچنین نباید فراموش کرد که سواپ گاز به گرجستان، از نظر سیاسی برای
تفلیس خطرناک است و گرجستان تاب تحمل تنش های سیاسی اینچنینی را ندارد.
بنابراین، هرچند ممکن است سواپ گازی ایران با آذربایجان ادامه پیدا
کند، اما گرجستان و پاکستان نباید انتظار داشته باشند، غرب در موضوع سواپ گاز، با
آنها همچون مورد آذربایجان با تسامح رفتار کند.
