توافق اوپک، عقب‌نشینی یا برد ایران؟
نبض نفت - در نشست ۱۷۴ سازمان کشورهای تولیدکننده نفت (اوپک) اعضا در بیانیه پایانی خود، بر لزوم پایبندی کامل به توافق جهانی کاهش تولید نفت که در نشست 171 این سازمان اخذ شده بود، تأکید کردند. در خبر دستیابی یه یک توافق در اوپک پس از مذاکرات میان نمایندگان ایران و عربستان خبر تقریبا غیر قابل انتظاری بود که روز گذشته در بسیاری از رسانه‌ها بازتاب یافت.
اوپک در نشست اخیر بدنبال چه بود؟
174 مین نشست
سازمان کشورهای صادر کننده نفت موسوم به اوپک در حالی هفته گذشته در وین کار خود را
شروع کرد که شرکت کنندگان قرار بود در جریان این نشست بر سر میزان افزایش سقف تولید
به توافق برسند.
پیش از آغاز نشست اخیر اوپک، عربستان در همراهی با روسیه بر سر میزان افزایش
سقف تولید اوپک تا 1 میلیون بشکه نفت به توافق رسیده و قرار بود در این نشست افزایش
تولید یک میلیونی سقف تولید اوپک را با مشارکت دیگر اعضا تصویب کنند.
این درخواست برای افزایش یک میلیونی سقف تولید اوپک در شرایطی از سوی عربستان
و روسیه دنبال می‌شد که در ماه‌های اخیر آمریکا ضمن انتقاد از قیمت بالای نفت از اوپک
خواسته بود، تولید روزانه‌ی خود را افزایش دهد تا قیمت نفت به تعادل برسد. همچنین دونالد
ترامپ روز جمعه، همزمان با برگزاری نشست اوپک در وین بار دیگر در پیامی توئیتری خواستار
افزایش تولید شد و نوشت:«بهای نفت باید پایین بماند.»
توافق غیرمنتظره پس از مذاکره ایران و عربستان
نشست اخیر اوپک با نگرانی بسیار زیادی از سوی رسانه‌ها دنبال می‌شد و بسیاری
پیش بینی کرده بودند که دستیابی به یک توافق در این نشست بدلیل مخالفت ایران و عراق
با افزیش سقف تولید تقریبا غیرمحتمل خواهد بود.
این فضای ناامیدی وقتی تقویت شد که رویترز اعلام کرد بیژن زنگنه وزیر نفت
ایران با اعلام مخالفت با افزایش سقف تولید این سازمان، نشست مقدماتی روز پنج شنبه
را به نشانه اعتراض ترک کرد.
در این شرایط از آن جا که تصویب تصمیمات اوپک نیازمند اجماع همه اعضاست،
لذا مخالفت سرسختانه ایران در عمل چشم انداز یک توافق در اوپک را در عمل بسیار مبهم‌تر
ساخت. در واقع اوپک برای هر تغییری در سیاستش به اجماع آرا احتیاج دارد و این بدان
معناست که ایران به تنهایی می‌تواند هرگونه توافقی را در این سازمان نفتی وتو کند.
با این حال روز جمعه بر خلاف روز قبل، وزیر نفت ایران پس از نشست دو جانبه
با همتای سعودی خود اعلام کرد که نشست خوبی با وی داشته و در مورد احتمال مصالحه بدبین
نیست. به گفته رویترز توافق اعضای اوپک پس از مذاکره بیژن زنگنه و خالد فالح، وزرای
ایران و عربستان به دست آمد و براین اساس خبر این توافق بسیار قابل توجه بود.
همچنین دیگر وزرای کشورهای عضو اوپک نظیر نمایندگان الجزایر، امارات، عراق
و ونزوئلا نیز اعلام کردند که در مورد یک توافق خوش بین هستند. در نهایت اعضای اوپک
اواخر روز جمعه اعلام کردند تولید نفت را تا سقف یک میلیون بشکه در روز افزایش خواهند
داد و این تغییر از دهم تیرماه اجرایی خواهد شد.
بازی برد-برد یا عقب نشینی ایران؟
با اعلام توافق اوپک همزمان با همراهی ایران برای بسیاری این جای سوال
بود که آیا ایران از مواضع خود در مورد مخالفت با افزایش سقف تولید اوپک عقب نشینی
کرده است؟
با این حال با نگاهی به بیانیه پایانی اوپک مشخص می‌شود که در واقع توافق
اخیر در این سازمان برای افزایش تولید، در واقع به معنای افزایش سقف تولید قبلی این
سازمان نیست و این همان هدفی است که ایران دنبال می‌کرد.
ایران در این اجلاس با افزایش سقف تولید اوپک مخالفت کرده بود و در شرایط
فعلی نیز با وجود افزایش تولید اعضا، اما سقف تولید فعلی اوپک همچنان ثابت خواهد ماند.
براساس تصمیم قبلی اعضای اوپک که با ائتلاف روسیه در سال 2016 اعلام شده
بود، اعضا تصمیم به کاهش 1 میلیون و 800 هزار بشکه‌ای نفت خود گرفتند، اما طی چند ماه
گذشته اعضای اوپک بیش از تعهد خود میزان تولید را کاهش داده بودند و بنا آمار اعلام
شده میران کاهش تولید برخی اعضای اوپک طی دو ماه گذشته در واقع 150 درصد و به میزان
2 میلیون و 800 هزار بشکه نفت بوده است. این کاهش تولید اعضای اوپک که بدلیل تحولات
داخلی در آنگولا، لیبی و ونزوئلا انجام شده بود باعث شد تا حتی اوپک طی دو ماه گذشته
نتواند به سقف تولید خود برسد و همین مسئله نواسانات اخیر در بازار را دامن زد.
بر این اساس با توجه به نشست روز گذشته و توافق اعضا با افزایش تولید یک
میلیونی، اما همچنان سقف تولید قبلی اوپک حفظ خواهد شد و در این شرایط نیز با توجه
به موافقت قبلی ایران با همان سقف تولید گذشته، لذا در نشست اخیر سقف تولید اوپک افزایش
نخواهد یافت بلکه آن دسته از اعضا که در توافق قبلی حضور داشته (به غیر از نیجریه،
لیبی و ایران) و بیش از میزان تعهد خود کاهش تولید داده‌اند، براساس سهم تعیین شده
قبلی خود تولید را افزایش و به میزان تعیین شده قبلی خواهند رساند.
از سوی دیگر براساس توافق صورت گرفته، این افزایش تولید تنها از سوی دو
عضو یعنی عربستان و روسیه (که قبل از نشست اعلام شد) نخواهد بود و افزایش تولید در
میان سایر اعضا تقسیم خواهد شد. لذا اگر یکی از اعضای حاضر در این توافق طی چند ماه
گذشه کاهش تولید قابل توجهی داشته است، برای جبران این کاهش تولید با آن کشور مذاکره
و در صورت توافق طرف‌ها، جبران این کاستی از سوی دیگر اعضا ( نه فقط روسیه و عربستان)
انجام خواهد شد.
مشخص است که توافق اخیر اوپک نمی‌تواند به معنای عقب نشینی ایران از مواضع
ابتدایی خود در نشست اخیر اوپک ارزیابی شود، بلکه ایران با اعلام موافقت و پذیرش این
توافق توانسته از افزایش سقف تولید اوپک که هدفش بود، جلوگیری کند.
همچنین افزایش 3 درصدی قیمت نفت پس از اعلام توافق اوپک نشان داد که این
توافق توانسته اهداف برخی اعضا از جمله ایران و عراق را که مخالف کاهش قیمت نفت بودند،
برآورده کند. توافقی که به گفته کارشناس بلومبرگ انتظارها را برای افزایش قیمت نفت
طی سه ماه پیش رو همچنان بالا نگه خواهد داشت.
منبع: الوقت
