مانور رسانه‌ای عربستان درباره توقف ارسال نفت از تنگه باب المندب/هدف تنگه هرمز بود؟
نبض نفت - عربستان چند روزی است که اعلام کرده است که اجازه رفت و آمد نفتکش‌هایش را از تنگه باب‌المندب نمی‌دهد. به گفته مسئولان صنعت نفت عربستان سعودی این تصمیم در جهت حفظ ایمنی کشتی‌ها و خدمه آنها اتخاذ شده است.
عربستان علت این تصمیم را حمله ادعایی به دو تانکر نفتکش در تنگه باب المندب اعلام کرده است. هر چند که برخی از رسانه های خارجی اعلام کرده اند آنچه که مورد حمله قرار گرفته است تانکر های نفتکش نبوده بلکه کشتی های نظامی متعلق به عربستان سعودی و ائتلاف آنها در دریای سرخ بوده است و عربستان سعی دارد این موضوع را مخفی نگه دارد.
قیمت نفت بعد از این تصمیم عربستان تنها چند سنت افزایش یافت هرچند انتظار می رفت که قیمت نفت با متوقف کردن صادرات نفت از طریق تنگه باب المندب که جزو 4 تنگه مهم اقتصادی و استراتژیک در دنیا است، حداقل چند دلاری افزایش یابد اما این اتفاق رخ نداد.
بنابراین ظاهرا عربستان سعی کرده است با شایعه پراکنی در خصوص متوقف کردن صادرات نفت خود از طریق تنگه باب المندب، جامعه جهانی را نسبت اقدامات گروه انصارالله حساس کند.
بررسی رسانه‌های همسو با عربستان نشان می‌دهد عربستان تا حد بسیار زیادی در این زمینه موفق بوده و توانسته است این جنگ فیزیکی را به رسانه ها کشانده و کارشناسان انرژی را با خود همسو کند.
برخی از این کارشناسان مانند لادیسلوف جانییک اعلام کرده‌اند نفت باید از منازعات سیاسی دور باشد و برای کسانی که نفتکش‌ها را تهدید می‌کنند جرایم بین المللی سنگینی وضع شود زیرا اگر نفت و انرژی تهدید شود امنیت اقتصادی دنیا تهدید می شود.
همچنین ردولف هوبر محقق بازار انرژی اعلام کرده است حمله به نفتکش های عربستانی باید توسط جامعه جهانی محکوم شود. در غیر این صورت ممکن است یمنی ها دوباره این کار را تکرار کنند.
باب المندب کجاست؟
باب المندب تنگه باریکی است که دریای سرخ را از اقیانوس هند جدا می‌کند. این تنگه در شمال شرق یمن واقع شده و در جنوب غرب این تنگه کشورهای کوچکی از جمله جیبوتی و اریتره قرار گرفته‌‌اند.
این تنگه دارای دو کانال برای عبور کشتی‌ها است که کانال بزرگ‌تر برای شناورهای بزرگ و کانال دیگر برای تردد کشتی‌های کوچک در نظر گرفته شده است.
باید گفت دریای سرخ، تنها مسیر تجاری مستقیم میان مدیترانه و آسیا است. کشتی‌های حامل کالا و به‌ویژه نفت برای تردد میان اروپا و آسیا از این تنگه و کانال سوئز عبور می‌کنند. نفت‌کش‌های حامل نفت خاورمیانه نیز برای انتقال به اروپا و ایالات‌متحده باید از باب المندب عبور می‌کنند.
اداره اطلاعات انرژی ایالات‌متحده در سال 2016 میلادی تخمین زده بود که روزانه 4.8 میلیون بشکه نفت و فرآورده‌های نفتی از باب المندب عبور می‌کند. 2.8 میلیون بشکه از این نفت خام روانه پایانه‌های اروپا شده و 2 میلیون بشکه دیگر در جهت مخالف روانه آسیا می‌شود.
عربستانی ها پیش از این جنجال رسانه ای اعلام کرده بودند روزانه 600 هزار بشکه نفت خام از پایانه‌های این کشور برای صدور به اروپا و آمریکای شمالی از تنگه باب المندب عبور می‌کند.
نفت‌کش‌های بارگیری شده از دریای سرخ به مقصد اروپا و آمریکای شمالی می‌توانند با عبور از جنوب آفریقا، این تنگه را دور بزنند. تردد از بندر فجیره در انتهای خلیج‌فارس تا هوستون در آمریکا با عبور از دماغه امید نیک در جنوب آفریقا 2660 مایل دریایی و یا 28 درصد دورتر خواهد شد. فاصله فجیره تا بندر روتردام هلند نیز 4800 مایل دریایی و یا 78 درصد دورتر می‌شود. به عبارت ساده‌تر، عربستان امکان دور زدن تنگه باب‌المندب را برای رساندن نفت به بازارهای مصرف خواهد داشت.
مسیر تردد نفت‌کش‌های عربستانی به بندر آگوستای ایتالیا با عبور از جنوب آفریقا به 10860 مایل دریایی رسیده و سه برابر دورتر خواهد شد. این افزایش مسافت به رشد هزینه‌های سوخت و کشتیرانی افزوده و بر زمان تحویل و کیفیت محموله‌ها نیز تأثیر می‌گذارد. یک تانکر عربستانی برای رسیدن به بندر روتردام و از طریق باب المندب و کانال سوئز 22 روز در راه خواهد بود. اما با عبور از جنوب آفریقا زمان پیمایش تانکرها به 39 روز افزایش می‌یابد.
با این شرایط عربستانی که در گذشته نیز نشان داده است حاضر است خطرات احتمالی را برای عبور نفتکش‌هایش از محل‌های پر مناقشه خریداری کند و مسیر دورتر را انتخاب نکند. بنابراین هرگز به دنبال دور زدن این تنگه و انتخاب مسیر دور تر نخواهد بود.
بر خلاف باب‌المندب، هرمز را نمی‌شود دور زد
اما موضوع در خصوص تنگه هرمز کاملا متفاوت با تنگه باب المندب است زیرا هرمز تنها مسیر اتصال خلیج فارس به دریای هند و اقیانوس عمان است.
باریک‌ترین بخش تنگه هرمز تنها ۵۴ کیلومتر وسعت دارد که از شمال به خاک ایران و از جنوب به عمان وصل می‌شود. با احتساب قلمرو آبی دو کشور ایران و عمان، عملا عرض آب‌های آزاد کشتیرانی این تنگه به ۱۰ کیلومتر تنزل می‌یابد.
به این ترتیب، روزانه بیش از ۱۵ میلیون بشکه نفت می‌بایست با گذر از تنگه هرمز راهی بازارهای جهان شود. تانکرهای حامل نفت کشورهای عربستان سعودی، عراق، ایران، کویت، قطر، بحرین و امارات متحده عربی تنها با عبور از این تنگه می‌توانند محموله خود را به آمریکا، اروپای غربی و به‌ویژه به بازارهای چین، ژاپن و هند برسانند.
اهمیت استراتژیک تنگه هرمز به اختلافات مرزی ایران و امارات متحده عربی بر سر مالکیت جزایر ابوموسی، تنب بزرگ و کوچک دامن زده است. از جانب دیگر، جامعه بین‌الملل نیز بر آزادی کشتیرانی در این منطقه نظارت دارد. ایالات متحده آمریکا نیز با حضور گسترده نظامی خود، از آزادی کشتیرانی و حمل نفت منطقه به بازارهای جهانی دفاع می‌کند.
لوله‌های انتقال نفت امارات متحده عربی به دریای عمان و لوله‌های انتقال نفت عربستان سعودی به دریای سرخ نیز در موقعیتی نیستند که بتوانند همچون جایگزینی برای حمل نفت از طریق تنگه هرمز مورد بهره‌برداری قرار گیرند.
بنابراین به نظر می‌رسد عربستان در صورت بسته شدن تنگه هرمز راه جایگزیی برای ارسال نفت خام به کشورهای شرق آسیا نداشته باشد.
به همین دلیل برخی کارشناسان و ناظران بازار نفت معتقدند عربستان با ایجاد این مانور رسانه ای علیه انصار الله به دنبال این است که هزینه بستن تنگه هرمز توسط ایران را بالا ببرد.
منبع: خبرگزاری فارس
