از ادب حضرت عباس(ع) تا بی‌ادبی امروز مدعیان

خیلی ها  هنوز که هنوز است، گمان می برند روز تاسوعا را بدین خاطر عزاداری می‌کنند که حضرت ابوالفضل العباس(ع) در چنین روزی به شهادت رسیده است و حال آن که امام حسین(ع) و همه یارانش و از جمله حضرت عباس(ع)، در روز عاشورا  به شهادت رسیدند.

با این حال، تاسوعا، در فرهنگ شیعی به نام مبارک حضرت عباس(ع) ثبت شده است و حتی نوحه هایی که در این روز خوانده  می‌شود، با محوریت ایشان است.

به راستی چرا چنین است و چرا از بین 72 یار امام حسین(ع) که همگی در روز عاشورا به شهادت رسیدند، روزی جداگانه برای تکریم حضرت ابوالفضل(ع) اختصاص یافته است؟

اگر بگوییم به خاطر نسبت خانوادگی با امام حسین(ع) بوده که افراد دیگری هم در کربلا به شهادت رسیده‌اند که اتفاقاً از نظر نسبی و سببی به امام(ع) نزدیک‌تر بوده‌اند. همه یاران امام حسین(ع) با وفاداری تمام، شجاعانه جنگیدند و همگی اهل دین و تقوا بودند.

آنچه حضرت ابوالفضل العباس(ع) را از دیگران متمایز کرد و امروز نیز بعد از گذشت قرن‌ها به عنوان ویژگی برتر ایشان زبانزد خاص و عام است، "ادب" ایشان بود که در میان همه یاران امام (ع) که همه‌شان مزین به ادب بودند، باز هم جلوه بیشتری داشت و به عنوان ویژگی اخلاقی شاخص ایشان شناخته می‌شد.

اگر برای حضرت عباس(ع) اشک بریزیم، به عشق ایشان لباس مشکی تن کنیم، به نامشان نذری دهیم و ... ولی در زندگی خویش از ادب دور باشیم، دورترین انسان‌ها نسبت به سردار ادب کربلا هستیم.

این ادب، نه فقط در زندگی شخصی و خانوادگی که در همه شؤون اجتماعی و سیاسی نیز باید جاری و ساری باشد. سیاست پیشه‌ای که خالی از ادب است، حتی اگر وکیل و وزیر و رئیس دولت هم شود، در نهایت، آنچه از خود باقی خواهد گذاشت، نامی به زشتی است.

به هزار تأسف باید گفت که ادب، در جامعه ایران و به ویژه در ساحت سیاست، بسیار آسیب دیده است و بی ادبان یا کم ادبان پرشماری، بازیگران میدان شده‌اند و باز به هزار تأسف، اغلب نیز، داعیه دین و ارزش‌ها را دارند.

کسی که دم از شریعت می‌زند ولی در روزنامه‌اش، هر روز بی ادبی را نشر و رواج می‌دهد، آن دیگری که در نشریه‌اش نیز از نام امام حسین(ع) مایه گذاشته است، اما در صفحاتش بی ادبی موج می‌زند، آن خطیبی که مخالفان سیاسی‌اش را به الفاظ بی ادبانه می‌خواند و آن مداحی که در میان روضه عاشورا، الفاظ رکیک به کار می‌برد، تنها می‌توانند در حد دکان داری که از دین ارتزاق می‌کند ادعا کنند و حق ندارند خود را میراث دار عاشورا و پیرو حسین(ع) و عباس(ع) بخوانند و بر دیگران خرده بگیرند.

جامعه امروز ما، بیش از هر زمان دیگری، به بازسازی ادب و اخلاق نیاز دارد. جامعه عاری از ادب، که از کودک خردسالش تا بزرگان نامدارش، ادب را رعایت نکنند، قطعاً محکوم به سقوط است. اگر عباس(ع) حتی در لحظه‌ای که امان نامه رسید هم سقوط نکرد و عاشورا ، برای تمام تاریخ ماندگار شد، یکی از دلایلش همین موج ادب و اخلاقی است که در وجود حضرت عباس(ع) و فرد فرد شهدا و پیام رسانان کربلا جریان داشت.

امیرالمؤمنین علی(ع)، که ابوالفضل العباس(ع) در مکتب و محضر ایشان تربیت شده بود، درباره ادب چنین می فرمایند:" ادب، مایه بارور شدن عقل و بیداری قلب و سرلوحه فضلیت و بزرگواری است."

تنها به استناد همین جمله حکیمانه می‌توان دریافت که علت عقل گریزی و خالی شدن جامعه از فضیلت‌ها و نبودن روح بزرگواری در رفتارها، چیزی جز دوری از ادب نیست، ادبی که اگر باشد همه این ها را غنی می کند. اینجاست که حکمت این دعای آمده در قالب شعر را در می‌یابیم: "از خدا خواهیم توفیق ادب، بی ادب محروم ماند از فضل رب".