معضل تحریم های ترامپ علیه نفت ایران
رئیس جمهوری دونالد ترامپ احتمال به این دلیل که تحریم ها علیه ایران بیش از یک ماه مانده به اجرا شروع به تاثیرگذاری کرده است، در پوست خود نمی گنجد. تحریم ها صادرات نفتی ایران را فلج کرده اند، اما هنوز تاثیری بر سیاست های نظام ایران نداشته اند. در همین حال، با بازگشت قیمت ها به سطوحی بی سابقه در چهار سال گذشته، ایالات متحده هم مجبور شده است بهایی برای این اتفاق بپردازد.
سقوط!
صادرات نفت خام و گاز مایع ایران از ماه آوریل تاکنون 30 درصد کاهش
یافته است و در اوایل ماه نوامبر با اجرایی شدن تحریم های ایالات متحده، سقوط
بیشتری هم خواهد داشت.
صادرات ایران از ماه آوریل، یعنی یک ماه پیش از آن که ایالات متحده از
توافق هسته ای ایران خارج شود، 870 هزار بشکه در روز کاهش یافته است. براساس داده
های ردیابی تانکرها، انتظار می رود فروش نفت ایران در ماه سپتامبر کمتر از دو
میلیون بشکه در روز باشد. روند کاهش صادرات نفتی ایران با سرعتی بیشتر از آنچه
تحلیلگران انتظار داشتند رخ می دهد و در حالی که هنوز 5 هفته تا اجرایی شدن تحریم
های نفتی مانده، پیش بینی می شود فروش نفت ایران با کاهش بیشتری مواجه شود.
ارسال نفت به کره جنوبی و فرانسه در ماه ژوئن متوقف شد، و به ژاپن هم
محموله جدیدی ارسال نمی شود. خریدها از سوی پالایشگاه های نفت در هند هم متوقف شده
و هنوز هیچ سفارشی برای ماه نوامبر به ثبت نرسیده است. ایران همچنین طولانی ترین
فاصله در بین خریدهای چین را دست کم در سه سال گذشته، متحمل شده و ذخیره نفت خام
روی تانکرها را که در نزدیکی ترمینال های صادراتی لنگر انداخته اند، آغاز کرده است.
پیروزی دوم ترامپ هم این بوده که شرکت های آمریکایی مجبور نشده اند در
زنجیره تامین خود بازنگری کنند و این دوستان و دشمنان آمریکا هستند که فشار تحریم
ها را متحمل می شوند: متحدان اروپایی آمریکا و آسیا اکنون مجبور هستند تامین کننده
ای را بیابند که جای خالی ایران را برایشان پر کند. حتی به نظر می رسد چین هم از
نفت خام ارزان قیمت ایران استقبال نکرده است، اگرچه معلوم نیست که این اتفاق می
تواند بر روابط واشنگتن و پکن در مسیری بهتر تاثیر بگذارد یا خیر.
اما گزینه های جایگزین نه تنها از نظر هزینه گران تر از بشکه های
تخفیف خورده نفت ایران تمام می شوند، بلکه اقتصاد پالایشگاه ها و تاسیسات پتروشیمی
را که برای پالایش نفت ایران طراحی شده بودند، به شدت تحت تاثیر قرار می دهند. این
مساله در هیچ جایی بیشتر از کره جنوبی مشهود نیست. کره جنوبی نزدیک به 60 درصد از
گاز مایع صادراتی ایران را در یک ساله منتهی به آوریل خریداری کرده است و از آن
زمان به بعد مجبور شده به منابع دورتری همچون نروژ و ایالات متحده روی آورد.
رونق!
صادرات نفت خام و گاز مایع ایالات متحده در هر سه هفته گذشته افزایش
داشته است، چراکه خریداران آسیایی محجبور شده اند جایگزینی برای نفت خام ایران
بیابند.
این عملا سومین پیروزی برای ترامپ است. تحریم ها صادرات نفتی آمریکا
را رونق بخشیده اند و ایالات متحده در یک هفته منتهی به 21 سپتامبر بیش از 2.5
میلیون بشکه در روز نفت صادر کرده که از زمان برداشتن ممنوعیت صادرات نفتی دوران
باراک اوباما در دسامبر 2015 تاکنون بی سابقه بوده است.
اگر شخص دیگری غیر از ترامپ هم در دفتر بیضی در کاخ سفید نشسته بود،
خشنود و راضی می بود. اما این سکه یک روی دیگر هم دارد. اول اینکه تحریم ها تاکنون
در دستیابی به هدف اصلی خود یعنی وادار کردن ایران به تغییر در رفتارها و سیاست
گذاری ها موفق نبوده اند. تغییری در وضعیت خاورمیانه ایجاد نشده است. جنگ های
نیابتی که در آنها ایران از یک گروه حمایت می کند و کشورهای عربی تحت حمایت آمریکا
هم از گروهی دیگر، حتی به پایان نزدیک هم نیستند. رهبران جمهوری اسلامی هنوز زیر
فشارهای ایالات متحده سر خم نکرده اند و تظاهرات عمومی در ایران که جان بولتون
مشاور امنیت ملی آمریکا به شدت خواستار آن است، در حد یک رویا باقی مانده.
انفجار!
قیمت نفت خام برنت دریای شمال برای نخستین بار از سال 2014 میلادی
تاکنون به بیش از بشکه ای 80 دلار رسیده است و با حذف صادرات نفتی ایران از بازار
ممکن است سه رقمی شود.
در همین حال، حذف نزدیک به یک میلیون بشکه نفت خام و چشم انداز حذف
مقادیر بیشتر نفت از بازار هیچ نتیجه ای غیر از احیای چشم انداز نفت 100 دلاری
نداشته است. هیچ جای تعجبی ندارد که ترامپ خشم خود را از اوپک بی عرضه در توئیتر
فریاد می زند. بیشتر اعضای گروه قبل از حذف نفت ایران تولیدات نفتی خود را تا جایی
که می توانستند، بالا برده بودند. حتی اگر بتوانند اندکی تولیدات را افزایش دهند،
این اقدام نگرانی بیشتر از کاهش ظرفیت مازاد را در پی خواهد داشت که برای جلوگیری
از نوسان در بازار در صورت بروز اختلال در تولید استفاده می شود.
نفت 100 دلاری برای همه رانندگان در سراسر جهان از جمله آمریکایی ها،
خبر ناخوشایندی است و اعمال تحریم ها علیه ایران احتمال وقوع آن را به شدت افزایش
داده است. با نزدیک شدن انتخابات میان دوره کنگره، تعجب آور نیست که رئیس جمهوری
سعی دارد تقصیر آسیب های سیاست خارجی خود را بر گردن تولیدکنندگان خارجی نفت
بیاندازد.
ما را در کانال تلگرامی نبض نفت دنبال کنید
