شرایط برای صادرات گاز به پاکستان مهیا می شود/مشتری قدیمی به دنبال گاز ایران

نبض نفت -  رسانه‌های روسیه اعلام کردند وزارت نفت روسیه از امضای توافقی میان روسیه و پاکستان برای اجرای پروژه خط لوله دریایی از ایران خبر دادند به طوریکه از طریق این خط لوله، گاز ایران به پاکستان و هند صادر می‌شود.

بر اساس این گزارش، در این سند شرکت‌ها و سازمان‌هایی که در این پروژه حضور دارند مشخص شده‌اند و قرار است در زمینه توسعه مطالعات امکان‌سنجی، تعیین منابع اولیه، پیکربندی و مسیر خط لوله گاز فعالیت کنند.

«عمران خان» نخست وزیر جدید پاکستان از عزم خود برای توسعه روابط نزدیک این کشور با ایران از جمله در زمینه واردات گاز طبیعی خبر داده بود.

عمران خان تاکید کرده بود یکی از پروژه‌های اصلی مشترک «اسلام آباد» و «تهران» احیاء خط لوله گاز «ایران-پاکستان» خواهد بود.

پروژه خط لوله گاز «ایران-پاکستان-هند» در سال‌های 1990 میلادی آغاز شد اما بنابر فشارهای آمریکا که از پروژه «تاپی» حمایت می‌کرد این طرح اجرا نشد.

ایران در حال حاضر خط لوله خود تا مرز پاکستان را احداث و در صورت تکمیل بخش پاکستانی این خط لوله، «تهران»  آماده عرضه گاز به «اسلام آباد» است.

بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت نیز بارها گفته است ایران خط لوله صادرات گاز را به مرز پاکستان رسانده اما اسلام‌آباد در این زمینه اقدامی نکرده است و از نظر وزارت نفت به دلیل این کوتاهی، باید وارد دعوای حقوقی شویم.

*ماجرای خط لوله صادرات گاز ایران به پاکستان چه بود

خط لوله انقال گاز ایران به پاکستان موسوم به خط لوله آی‌پی، خط لوله ای است که گاز میادین پارس جنوبی را به پاکستان و پس از آن به هند می‌رساند. توافق بر سر این خط لوله ابتدا در سال 2008 میان این 3 کشور امضا شد.

البته پیش از آن در سال 1998 قراردادی گازی بین تهران و اسلام‌آباد به امضا رسید که براساس آن، گاز پارس جنوبی به بندر کراچی در پاکستان منتقل می‌شد. ایران در سال 1999 به این فکر افتاد که با توسعه این خط لوله بتواند گاز مورد نیاز هند را نیز تأمین کند که در نهایت در سال 2008 این توافق سه جانبه امضا شد.

پروژه خط لوله 7.5 میلیارد دلاری انتقال گاز ایران به پاکستان و هند امکان صادرات روزانه 21.5 میلیون مترمکعب گاز( 750 میلیون فوت مکعب گاز) ایران به پاکستان را فراهم می‌کرد.

از ابتدای گفتگوها برای احداث این خط لوله، آمریکا مخالفت خود را با آن اعلام کرد و حتی خط لوله «تاپی» (خط لوله ترکمنستان، افغانستان، پاکستان و هند) را برای رقابت با این خط لوله عَلَم کرد. چندی بعد دهلی‌نو تحت فشار آمریکا و پس از بده بستان‌هایی با واشنگتن از این خط لوله کنار کشید اما ایران و پاکستان در 11 مارس 2013 در نقطه صفر مرزی کلنگ احداث این خط لوله را به زمین زدند و قرار شد تا احداث دسامبر 2014 بخش پاکستانی این خط لوله تکمیل و صادرات گاز ایران آغاز شود.

اما حقیقت این است که علی‌رغم تکمیل بخش 900 کیلومتری ایران تا کنار مرز پاکستان و گذشته 3 سال از ضرب‌الاجلی که برای اسلام‌آباد تعیین شده بود، پاکستان هنوز هیچ اقدامی انجام نداده است. در این میان حتی ایران پیشنهاد کرد تا در ساخت این خط لوله در خاک پاکستان کمک کند و یک وام 500 میلیون دلاری برای آن اختصاص دهد.

*پاکستانی ها نیازمند گاز ایران

زمانی‌که دولت‌های پیشین ایران و پاکستان کلنگ احداث این خط لوله را بر زمین زدند، بخش‌های صنعتی و اتحادیه‌های پاکستان یکی پس از دیگری نسبت به اجرای این پروژه ابراز خشنودی کرده و حمایت خود را از این توافق اعلام کردند.

چراکه پاکستان از گاز برای سوخت نیروگاه‌های تولید برق استفاده می‌کند و کمبود نیروی برق برخی از صنایع مصرف‌کننده برق این کشور را از پای درآورده است. کمبود نیروی برق حتی به کاهش استاندارد زندگی بسیاری از خانوارهای این کشور منجر شده است به طوریکه خاموشی‌های همیشگی پاکستان به بیش از 20 ساعت در روز می‌رسد.

دولت قبلی پاکستان که قرابت زیادی با عربستان دارد پس از بر سر کار آمدن در ابتدا از پایبندی به اجرای این خط لوله صحبت کرد اما پس مدتی تحریم‌های آمریکا علیه ایران را بهانه کرد که مانع از اجرای این خط لوله می‌شود. برخی تحلیلگران معتقدند که فشارهای عربستان یکی از دلایل عدم جدیت اسلام‌آباد در این پروژه است.

*جریمه ای که هیچ وقت پرداخت نشد

در قرارداد میان تهران و اسلام‌آباد بندی آورده شده بود که اگر هر یک از طرفین به هر دلیلی تا ضرب‌الاجل تعیین شده احداث خط لوله در خاک خود را کامل نکنند باید روزانه 3 میلیون دلار جریمه بپردازند.

از این رو این کشور در آخرین تلاش برای جلوگیری از پرداخت جریمه به ایران، به دنبال تمدید مهلت تکمیل این پروژه بود.

منابع آگاه پاکستانی نیز پیوسته از انتظار اسلام‌آباد برای عادی شدن روابط تهران و واشنگتن در سایه توافق هسته‌ای می‌گفتند.

تهران علی‌رغم تردید نسبت به قصد اسلام آباد در مورد تکمیل این خط لوله، اندکی از خود نرمش نشان داد، اما از پاکستان خواست، تا در انجام این پروژه به جای اتکا به بیانیه‌های شفاهی، اقدامات مهم و محسوسی انجام دهد.

منابع آگاه پاکستانی از تمایل مشروط ایران برای تمدید مهلت تکمیل این پروژه و صرف نظر کردن از بند جریمه موجود در قرارداد کنونی خبر دادند.

درحالی‌که پاکستان تلاش می‌کرد خود را از بند جریمه خلاص کند و ایران را مقصر عدم تکمیل خط لوله آی‌پی معرفی می‌کرد.

*میخ آخر بر تابوت خط لوله انتقال گاز ایران به پاکستان

روزنامه پاکستانی اکسپرس تریبیون در آوریل 2014 نوشت  یک کشور مسلمان و برادر که گفته می‌شود عربستان است، اخیرا هدیه‌ای 1.5 میلیارد دلاری به پاکستان اعطا کرده و این اقدام سبب ایجاد این سوال شده است که چرا کشوری که از اعطای تسهیلات اعتباری یک ساله برای واردات نفت به پاکستان خودداری کرده بود، بدون دریافت هیچ‌گونه تضمینی بیش از یک میلیارد دلار به پاکستان کمک کرده است.

به گفته مقامات پاکستانی، اگر فشارهای آمریکا به پاکستان برای کنار گذاشتن خط لوله انتقال گاز از ایران کافی نبود، این هدیه به نظر می‌رسد آخرین میخ را بر تابوت خط لوله گاز ایران به پاکستان کوبیده است.

اما با تغییر دولت در پاکستان به یک باره ورق بازگشت و عمران خان که نخست وزیر جدید پاکستانی ها رابطه خوبی با ایران دارد بارها در رسانه های مختلف از همکاری با ایران به جای عربستان خبر داده است و قصد دارد تا خط لوله صادرات گاز ایران به پاکستان را احیا کند که با این شرایط می توان انتظار داشت پیش از اتمام دولت دوازدهم شاهد صادرات گاز ایران به پاکستان باشیم.

منبع: خبر گزاری فارس